Salih Cenap Baydar
Başka bir epidemi: Yalnızlık
Atalarımız “yalnızlık Allah’a mahsus” demişler. İnsan sosyal bir varlık. Hayatımızda başka insanların mevcudiyeti, neredeyse ekmek gibi,...
Dijital vesayet
2021 başında Twitter, seçimleri kaybetmeyi hazmedemeyerek sürekli asılsız hile iddialarında bulunan Amerika başkanı Trump’ın hesabını, taraftarlarını...
Hedefe giden her yol mubah mı?
Robert K. Merton (1910-2003) modern sosyolojinin en önemli kurucuları arasında sayılan, “rol modeli”, “kendini gerçekleştiren kehanet”...
Alice kuralsızlıklar diyarında
Japonya’da hemen her yaştan insanın paylaştığı enteresan bir çizgi roman kültürü var. 19. asrın sonlarında ortaya çıkan özel bir çizim...
Dindarların yüzü ne zaman gülecek?
Seksenli, doksanlı yıllarda şehirlerde yaşamaya başlayan dindarların düğünleri birçok acayipliğe sahne olurdu. Bir yandan kırsal hayatın usullerinden...
Kolay mı bir medeniyet kurmak?
Yıllar önce, dünyanın en önde gelen bilişim danışmanlığı şirketlerinden birinin Almanya ofisinde işe girmiştim. Şirket, yeni işe başlayan...
Cinsel taciz linçleri konusunda gerçek suçlu kim?
Bir yandan kadim toplumsal baskı mekanizmalarının gevşemesi, diğer yandan teknolojik gelişmelerin insanlara yeni iletişim kanalları açmasıyla,...
Aklı devre dışı bırakarak inanmak mümkün mü?
Bazıları diyorlar ki: “İnanç, bütünüyle kalple, hisle ilgili bir meseledir. İnanç konuları aklın terazisine vurulamaz. En iyisi inanç meselelerini...
Kusursuz fırtına
Aynı anda kopan birden fazla büyük kasırganın üst üste binerek yol açtığı çok yıkıcı doğal felakete “kusursuz fırtına” deniyor. Bu...
Bir başkadır afaziklerin diyaloğu
Birbirimize derdimizi nasıl anlatıyoruz? Bilgilerimizi, fikirlerimizi, duygularımızı nasıl aktarıyoruz?İletişimin beş temel unsuru, kaynak (gönderici/verici),...
Hikâyede herkese bir rol lazım
Yuval Noah Harari, “Sapiens” kitabında, insanoğlunun on binlerce kişiden oluşan şehirler kurmayı ve milyonlarca insanı yöneten imparatorluklar...
Fikir coğrafyası
Cemil Meriç “Bu Ülke” isimli eserinde kitapları, gazeteleri ve dergileri karşılaştırarak şöyle der: “Kitap, istikbale yollanan mektup......
Şeytan taşlamaktan tavafa fırsat bulamamak!
Geçen haftaki yazımızda “reaksiyoner” olmanın yanlışlığına dikkat çekmiş, hayatlarımızı kendi özgün “aksiyonlarımızla” yaşamak...
Karanlığa sövmek ne işe yarar?
2004 yapımı, defalarca seyredilmeyi hak eden harika bir Fransız filmi var: “Koro”. Orijinal ismiyle “Les Choristes”. Filmin hikâyesi 1949’da, birinci...
Kervan Driven Development
Yazılım teknolojileri artık hayatımızı neredeyse tamamen kuşatmış vaziyette. Elimizdeki telefondan, kullandığımız otomobillere, geçtiğimiz...
Yin ve Yang
Geçen hafta Amerikalı sosyal psikolog Jonathan Haidt’in, insanların doğuştan getirdikleri duygusal yatkınlıklarına göre politik pozisyonlar...
Dümenimiz beynimizde değil kalbimizde
Jonathan Haidt New York Üniversitesi Stern İşletme Fakültesi’nde “Etik Liderlik” dersleri veren, Amerikalı bir sosyal psikoloji profesörü...
İnatçı domino taşları
Tarım toplumu safhasından sanayi toplumu safhasına geçen ülkeler, kaçınılmaz olarak bir dizi köklü değişimi tecrübe ederler.Tıpkı ardı...
Umut dolu bir yazı
Toplumumuzun üzerine bir karabasan gibi çöken iktisadi, siyasi, hukuki, ahlaki sıkıntılar birçok insanı karamsarlığa sevk ediyor.Ancak karamsarlığa...
Kuyu
Şöyle güzel bir söz var:“Eğer kendinizi elinizde kazmayla derin bir kuyunun dibinde bulduysanız yapmanız gereken ilk iş kazmayı bırakmaktır.”Bugünlerde...
Büyü bozumu
Sosyolojinin kurucu babalarından Max Weber’in, kendisi gibi bir Alman düşünür olan Friedrich Schiller’den ödünç alarak kullandığı 'entzauberung',...
Hangisi lazım: Yeniden başlatma mı yükseltme mi?
'Resetleme', 'reset atma' elektronik cihazların yaygın kullanımıyla dilimize yerleşen fiiller.Başta bilgisayarlar olmak üzere birçok elektronik...
Bir paçaya yapışma tekniği
'Kitap kurdu' sıfatını hak eden bir dostum, bir ara kafayı, 'çok zengin olmanın yolları', 'kefeni yırtmanın şifresi', 'köşeyi dönmenin formülü'...
İktidar ve göz
'İktidarın', görme, görülme ve görünme fiilleri çerçevesinde şekillenen üç boyutundan bahsedilebilir.Bunların ilki, olan biten her şeyi “görme,...
Arızalı trafik lambaları bir sinyal verir
4 Ağustos 2020’de Beyrut Liman’ında vuku bulan dehşet verici patlama 158 kişinin ölümüne, 5000 kişinin yaralanmasına, 300.000 kişinin evsiz...
Kuruntular dünyasının şövalyesi: Don Kişot
İspanyol yazar Miguel de Cervantes Saavedra’nın meşhur romanı Don Kişot’un ana kahramanı Alonso Quixano, ellili yaşlarında, fantastik şövalye...
Vasatokrasi ile nereye kadar?
İnsanlar, kabiliyetleri ve kapasiteleri açısından eşit değiller.Kimi diğerlerinden daha becerikli, kimi daha zeki. Kiminin müzik kabiliyeti standartların...
Yavaşlayıp durabilme lüksü
Dücane Cündioğlu sık sık, birçok farklı dilde görülen etimolojik benzerliğe dikkat çekiyor: Birçok dilde “anlamak” fiilinin “durmak”...
İnsan Olmak Kolay mı?
Kendimize soralım: En son ne zaman hiç tanımadığımız bir mazlumun sesine kulak kabarttık, uğradığı haksızlığa tepki verdik?Başkalarının...
İnsanımız korkak mı?
Dünyamız hemen her gün büyük adaletsizliklere sahne oluyor.İnsanlar haksız yere suçlanıyor, hakarete uğruyor, işlerinden atılıyor, toplumdan...
Hayatı anlamlı ve kıymetli yapan nedir?
İnsan sosyal bir varlık. Hayatımızda bir kıymet ifade eden hemen her şey, birlikte yaşadığımız diğer insanlarla anlam buluyor.Amerikalı psikolog...
Mutluluğun peşinde koşmak
1776 yılında Amerika’nın üçüncü başkanı Thomas Jefferson tarafından ilk taslağı kaleme alınan Amerika Birleşik Devletleri Bağımsızlık...
Cehaletimizi kabullenmedikçe…
Yuval Noah Harari meşhur kitabı Sapiens’de pek çok kişinin kafasını meşgul eden bir soruya cevap arıyor:“18. asrın sonlarında Asya, dünya...
Dunbar’ın sayısı aşıldığında
Hemen hepimiz sosyal medyadaki iletişim şekillerinden muzdaribiz.İnsanlar birbirlerinin üzerine hınçla yürüyor, öfke kusuyor. Sosyal medya üzerinden...
Şehir havası özgürleştirir
Artık nüfusumuzun yüzde sekseninden fazlası şehirlerde ikamet ediyor.Şehirleşme ve “şehirlileşme” sürecimiz önemli gecikmelere ve çarpıklıklara...
Bedevi kafasıyla medeniyet ihya edilmez
Batı dillerinde “medeniyet” kelimesinin karşılığı olan “civilisation”, Latincede “şehirli” anlamına gelen “civilis” kelimesinden...
İleri teknoloji hamlesi için öneriler
Bilişim teknolojileri konusunda çok esaslı bir hamleye ihtiyacımız var.Bunun için atmamız gereken “radikal” adımlardan bir kısmını sıralamaya...
Kendi hayatımızın öznesi kalabilmek için
Avcı toplayıcı topluluklar çağının kıymetlisi kuvvet, el becerisi ve hız sahibi bireylerdi.Tarım toplumlarında aile/kabile çerçevesinde başlayıp...
Ekonomiye can simidi: Yazılım
Salgın sonrasında bizi bekleyen büyük ekonomik krizi konuşup duruyoruz.Paramızın dolar karşısında değer kaybına mâni olamıyoruz. Vadesi gelen...
Semboller ve gerçekler
Türkçe’de “simge” kelimesiyle eş anlamlı olarak kullanılan “sembol” kelimesinin Latince karşılığı “symbolum”. Onun da kökeni Yunanca...
Yaşadığımız gibi inanmak
Güzel sözdür: “İnandığınız gibi yaşamazsanız, yaşadığınız gibi inanmaya başlarsınız.”Geçmişten bugüne, hayatla inanç arasındaki...
Söz olmadan sözleşme olmaz
İnsanlık tarihine baktığımızda “sıradan kimselerin” okuma yazma öğrenmeleri, çok yeni bir gelişme sayılır.Okuma yazma işleri uzun asırlar...
Batık yatırım safsatası
İnsan bir karar alması gerektiğinde çoğu kez, dört temel unsuru: “zamanını”, “parasını”, “emeğini” ve “sevgisini” neye “yatıracağına”...
Factum stultus cognoscit
Arabanızı “meskûn mahallerde”, şehrin ara sokaklarında çok hızlı sürmezsiniz.Bunun “rasyonel”, yani akla dayalı, mantık çerçevesinde...
İhtiyarlar neden evde durmuyor?
Dışarıda yapacak gerçek bir işleri olmayan ihtiyarlarımız neden kendilerini sokağa çıkmaktan alıkoyamıyorlar?Üstelik onları kısa sürede...
Mücadelemiz sadece corona ile olmayacak
Dünya çapında bir salgınla karşı karşıyayız.Ülkelerin bu tehlikeli salgınla mücadelede üç temel stratejiden birisini seçtiği görülüyor:...
Siber balkanlaşma
Her seçimden sonra, “dünya âlem” kendisi gibi düşündüğü halde rakip partinin nasıl olup da bu kadar oy alabildiğini, ancak hilelere, komplo...
Yankı Odaları ve Filtre Baloncukları
Enformasyonun, insanların tepesinden adeta boca edildiği “cesur yeni bir dünyadayız”.Enformasyona erişim kolay diye hemen herkesin her konuda...
