Salgın sonrasında bizi bekleyen büyük ekonomik krizi konuşup duruyoruz.

Paramızın dolar karşısında değer kaybına mâni olamıyoruz. Vadesi gelen dış borçlarımız bizi daha çok dolar bulmaya zorluyor.

Salgın nedeniyle turizmden ümidi kestik.

Çok çalışalım, çok üretelim, yurt dışına satış yapalım, ülkemize dolar girsin rahatlayalım dediğimizde bir bakıyoruz ki birçok sanayi dalında yurt dışına satabileceğimiz ürünler üretebilmemiz için önce gereken hammadde ve ara mamulleri yurt dışından satın almamız gerekiyor.

Yani imalat sanayiinde ihracat için önce ithalat, üretebilmek için önce yine dolar lazım.

Doları ancak borç alarak temin edebiliyoruz ama hızla artan borçlarımız ve ekonomimizin endişe verici seyri, yeniden borçlanma şartlarımızı her geçen gün biraz daha ağırlaştırıyor.

Peki çaresiz miyiz? Hayır!

Bu açmazdan bizi kurtaracak, ekonomimize can simidi olacak sektör belli: Yazılım!

Yurt dışına ihracı en kolay, yükte hafif, pahada ağır ürünleri üretebileceğimiz, kayda değer ithalat maliyetleri olmaksızın ihracat yapabileceğimiz, büyük sermayeler, fabrikalar, pahalı iş makineleri, ilk yatırım maliyetleri gerektirmeyen tek alan yazılım.

Ne yapmamız lazım?

Her şeyden önce bu konuda bir şeyler yaparmış gibi görünmeyi bırakıp derhal somut tedbirler almamız, uçuk, temelsiz, anlamsız, sadece göz boyamaya yönelik projeler yapmaktan vazgeçmemiz gerekiyor. Esaslı, ayağı yere basan, iyi düşünülmüş, iyi projelendirilmiş, inançla ve kararlılıkla takip edilecek bir yazılım hamlesine ihtiyacımız var.

Paramızın değer kaybı, bize yazılım sektörümüzü geliştirmek için bir avantaj sağlayabilir. Eğer dünya standartlarında yazılım üretebilirsek dünyaya gelişmiş ülkelere nispetle çok avantajlı fiyatlar sunabiliriz.

Ama bu “eğer” ifadesini karşılamak kolay değil. Çok ciddi tedbirler ve adımlar gerekiyor.

Öncelikle yazılım sektörü, sırtındaki ağır vergi yüklerinden kurtarılmalı ki bir hareket alanı açılsın, beyin göçünün önüne geçilebilsin.

Ülkemizde yazılımın en büyük alıcısı konumundaki devletin yazılım temin süreçleri yeniden düzenlenmeli. Mesela yabancı yazılımların satın alınması ve kullanılması artık çok sıkı denetimlere tabi hale getirilmeli. Yazılım projelerinde teknik şartname yazımı konusunda standartlar belirlenmeli, başarısız projeler mutlaka soruşturma konusu yapılmalı, başarıyla tamamlanan projeleri hazırlayıp yürüten bürokratlar ödüllendirilmeli.

Yazılım projelerinde tüm maliyet hesapları çalışacak yazılımcıların sayısı, niteliği ve çalışacakları süre üzerinden yapılmalı.

Yazılımcıların niteliğini belirlemek için özel sektör iş birliğiyle, İngilizce bilgisi, sektör tecrübesi, alan bilgisi ve üretilen ürünler çerçevesinde çok sağlam akreditasyon mekanizmaları kurulmalı. Bu süreçte maliyetler, nitelikleri belirlenen yazılımcıların brüt saat ücretleri üç ile çarpılarak belirlenmeli. Maliyetin üçte biri yazılımcının ücreti, üçte biri proje bittiğinde ve yeni iş olmadığında yazılımcının devamlılığını sağlama ve hizmet içi eğitim maliyeti, üçte biri de diğer masraflar ve yatırımcının kârı olarak görülmeli.

Yazılımcı yetiştirme süreci tepeden tırnağa değişmeli. İngilizce hazırlık imkânı sunamayan bilgisayar mühendisliği ve programcılık bölümü kalmamalı. İngilizce bilmeyen yazılımcılar için çok uygun maliyetli ve yoğunlaştırılmış İngilizce kursları açılmalı.

Yazılımcı olacak öğrenciler, okuldaki ilk günlerinden itibaren sürekli gerçek yazılımcıların yanında staj görmeli, usta çırak ilişkisi içinde yetiştirilmeli.

Üniversite hocaları hayatlarını öğrencileriyle beraber yapıp sattıkları yazılım projeleriyle kazanmalı. Kendini yenileyemeyen, hala on sene, yirmi sene öncenin demode bilgileriyle öğrencileri oyalayan öğretim görevlileri derhal emekliye sevk edilmeli.

Devlet, son derece verimsiz memurları eliyle yazılım üretme işinden derhal ve kesin olarak çekilmeli. İhraç edilecek bir ürün çıkartma ihtimali bulunmayan devlet, yüksek ücretlerle yazılımcı istihdam etme politikasına derhal son vermeli.

Bunları yapmakta çok geç kaldık ama zararın neresinden dönülse kârdır.