Alaattin Karaca
Kültürel iktidar mı kültürün iktidarı mı?
25 Temmuz 2018’de İstanbul’da Grand Pera Emek Sineması’nda, benim de içinde bulunduğum, Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen, Telif...
Mitat Enç’in karnavalesk hikâyeleri ‘Uzun Çarşının Uluları’
Abdülhak Şinasi Hisar, Fahim Bey ve Biz’de; “insan iyi kitaplara kavuştuktan sonra, alelâde kimselerin sözlerine karşı müşkilpesend davranı[yor].”...
Bir ‘entelektüel’ olarak Nurettin Topçu
Bugün İslâm dünyasının en büyük problemlerinden biri, kelimenin tam manasıyla “ebedi hakikat ve adalet standartlarının bayraktarlığını...
“Fahim Bey ve Biz”in serin gölgesi altında
Seçimler bitti, sıcaklar bastırdı. Onca gürültü ve koşturmacanın ardından kimimiz tatilde, kimimiz sahilde, kimimiz yaylada, kimimiz köyde,...
Yoksulların yazarı Orhan Kemal
Toplum değişince, hatta yazarın sosyal çevresi ve şartları değişince, edebiyat da değişiyor elbet. Toplum mu, yazarların hayat şartları mı...
Eski seçimler ve siyasî hicivler
Bu yazıyı, seçimden bir gün önce yazdım. Sonuçlar ne olur bilmiyorum. Dileğim, ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olması.Geçenlerde Refik...
1946’dan beri süren bir ‘Yılan Hikâyesi’
"Yılan Hikâyesi”, Samim Kocagöz’ün romanı. Romanda olaylar, 1946 yılında, Demokrat Parti’nin kurulması, örgütlenmesi ve seçimlere girmesi...
Tarık Buğra ‘Yağmur Beklerken’de bize ne söylüyor?
Türk edebiyatında siyasî partilere ve seçimlere dair eserleri okumaya devam… Bu yazıda Tarık Buğra’nın “Yağmur Beklerken” adlı romanını...
Bir seçim hikâyesi ‘Nasipse Adayız’
Türkiye’yi seçim heyecanı sardı. Kimilerine göre bu seçimler hayat-memat meselesi. Gerçi ben bildim bileli böyledir, her seçim hayat-memat meselesidir;...
Türk edebiyatında seçim hikâyeleri
Türk edebiyatında seçim deyince, aklıma evvelâ Feylesof Rıza Tevfik gelir. Şair, 1912 Şubat’ında Gümülcine’de Hürriyet ve İtilâf Partisi...
Metafizik yerlilikten kültürel millîliğe...
Geçen haftaki yazımda, insanların fıtraten –evet ‘fıtraten’ daha anlaşılır, okurlara bu konuda müteşekkirim- metafizik anlamda bir ‘vatan’a...
Yerlilik tartışmalarında unutulan ontolojik boyut
Türk edebiyatının yerliliği, millîliği meselesi, Türkçülük düşüncesinin güçlenmesine paralel olarak yoğun biçimde ilkin 1911’de çıkan...
‘İslâmcı’ sanatkârların iktidarla imtihanı!
Devletle –ya da iktidarla- sanatsal/ fikrî etkinlik, doğaları gereği birbirine zıttır. Çünkü devletin amacı, her durumda varlığını sürdürmektir....
İslâmcı öykü okuruyla kalbî bağ kurabiliyor mu?
Günümüzde İslâmcı yazarların çoğu, öyküye rağbet ediyor! Neden, meselâ roman değil de öykü?.. Bunun sebeplerinden biri muhtemelen, romanın...
Bozulan saatlerimiz…
İnsan, Tanrı’yı unutup “terakki putu”na tapmaya başlayalı, kendini sadece “üretme”ye, daha çok üretmeye, daha çok kazanmaya; dolayısıyla...
Cemil Meriç, cins, sıkı ve sivil bir aydın!
Geçen hafta Ankara’da Anadolu İlahiyat Akademisi’nin konuğu idim. Her Cuma Müslüman bir düşünürü ele alıyorlar. Ben de bu bağlamda Cemil...
Yaşamayı bilenler şiir yazabilir mi?
Her türlü sanat eseri, ya yokluğunu veya varlığını hissettiğimiz “şey”lerin ruhta hasıl ettiği volkanik patlamaların ürünüdür… Bir...
İslâmcı edebiyatın geleneği var mı?
André Gide’in dediği gibi “Her şey çoktan söylendi” ise, -ki bence de her şey çoktan söylenmiştir- yeni gelen yazar/ şairler bize ne söylüyor,...
Bizde eleştiri neden yok?
Schopenhauer, dilimize “Okumak, Yazmak ve Yaşamak Üzerine” adıyla çevrilen eserinde, insanın neden eleştiremediği, otoriteye neden boyun eğdiği...
Zamanın değişmesiyle hükümler de değişir
Başlıktaki ifade, bir fıkıh kaidesi. Namık Kemal’in “İstikbal” adlı makalesinde okumuştum. Şöyle:“İstikbalimiz emindir. Çünkü ‘Kad...
İslâmcı edebiyattaki o ağır anonim edâ
İslâmî duyarlığa sahip yazarların eserlerinin çoğunda, nereden kaynaklandığını bilemediğim, tabiri caizse bir “ağır abi edâsı” var;...
Kelimelerin izinde…
İnsanın dilinden, kelimelerinden, kavramlarından ve terimlerinden kopması, bunları unutması, evvelâ geçmişinden, dolayısıyla hafızasından,...
Şiir yazmak öğretilebilir mi?
Resim ve heykel yapmak, şiir, roman ve öykü yazmak, öğretilebilir mi? Gittikçe çoğalan “sanat atölyeleri” ve “yaratıcı yazarlık” kurslarına...
Refik Halid’in gözüyle Suriye’deki Fransız mandası
Gerek dinî-etnik yapısı, gerek hâlihazırdaki durumu sebebiyle Suriye tam bir muamma! Allah kolaylık versin!.. Gündem Suriye olunca, edebiyatta akla...
Şiirin seveni çok da, anlayanı kim?...
Divan edebiyatına yönelik, Tanzimat’tan sonra başlayan ve Cumhuriyet döneminde sıkça dillendirilen eleştirilerden biri de ‘anlaşılamadığı’ydı....
Sanatta hayal ve gerçek
İhsan Oktay Anar, “Kitab-ül Hiyel”in sonlarında, tahayyüle dayanan sanat anlayışı ile gerçeği kopya etmeyi amaçlayan yansıtmacı poetikayı...
İslâmcı edebiyat’ ontik sorunları öncelemiyor!
İnsanın asıl yalın/ çıplak gerçeği ontiktir… Evet, eninde ve sonunda “çıplak” bir varlıktır insan. Tıpkı Karacaoğlan’ın “Üryan...
Öyküdeki hayalet
Hüseyin Su, “Takvim Yırtıkları”nda, yer yer içinde bulunduğu “Edebiyat” dergisi çevresiyle hayat arasında örülmüş bir ‘duvar’dan...
Öykünün ‘buhar’ hâli…
Geçen hafta öykünün ‘katı’ hâlinden bahsetmiştik; hani şu dört başı mamur, uygun adım yürüyen, gücünü serüvenden, gerilimden ve şaşırtıcı...
Öykünün ‘katı’ hâli
Kimi öyküler vardır, gerilimden beslenir; düğüm üstüne düğüm ve şok edici son!.. İnsandaki “merak” duygusuna oynar böyle yazarlar; gerilim...
Hüseyin Su’nun günlükleri Nuri Pakdil ve “Edebiyat” dergisi
Pakdil’in “Edebiyat”ı, marjinal dergilerden biriydi bence. Bunun sebeplerinden biri, dergideki yazarların -hatta okurların da- birbirleri ve Pakdil’le...
Hangi Batı, hangi Doğu, hangi ahlâk?..
Hâkim muhafazakâr söyleme göre Avrupa, bilim ve teknolojide bizden üstündür, ondan faydalanmak gerekir; ancak ahlâken iflâs etmiştir, ifsat edicidir,...
Kudüs’le ilgili hikâyeleriniz var mı?..
Tarihte olduğu gibi günümüzde de inanç ve mitlerin etkisi hâlâ büyük! Kudüs’le ilgili çatışmaların altında da bunlar var. Çünkü Kudüs,...
Müslüman şairler Kudüs’e nasıl bakar?
Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması, İslâm dünyasında büyük bir infiale sebep oldu... Filistin, zaten Müslümanların...
Peygamberimizi romanla anlatmak mümkün mü?
29 Kasım’da Meridyen Derneği ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nin işbirliğiyle düzenlenen “Sîreti Sûrette Görmek- Hz. Peygamber’i...
Edebî cemaatler / tekkeler ya da koro şuarâsı
Tanzimat sonrası Türk edebiyatındaki en önemli değişim, süreli yayınlarla beraber, edebî dergilerin çevresinde birtakım “edebî cemaatler”in...
Müslüman - muhafazakâr kesimin entelektüel alandaki gücü ne?
Geçen hafta, Müslüman/muhafazakâr kesimin –bu, sadece AK Parti ile sınırlı bir çevre değil- ‘entelektüel alan’daki durumunu ele almış,...
Müslüman/muhafazakâr “çevre”nin ‘entelektüel alan’daki sorunları
Ak Parti iktidarından sonra çevre, -Bourdieu’nun kavramlarıyla konuşursak- ekonomik, kültürel, sosyal ve simgesel sermayeye hâkim olma taleplerini...
“Kültürel iktidar” tartışmaları…
Türkiye’de Batılılaşma sürecinde, geleneksel kültür ve sanatın yerine “Batı tipi bir kültür ve sanat”ın yerleştirilmeye çalışıldığı...
İslâmcı şairlerin şehir coğrafyası
“İslâmcı edebiyat”a şehir, asıl Sezai Karakoç’la bir “mesele” olarak girdi, demiştik… Karakoç, tüm konulara olduğu gibi, şehre de...
İslâmcı şairlerin şehre bakışı…
Geçen hafta, 13-15 Ekim tarihleri arasında Türkiye Yazarlar Birliği ve Esenler Belediyesi’nin İstanbul’da ortaklaşa düzenlediği 4’üncü...
“Yol Ayrımı”ndaki Dr. Münir ve külyutmaz torunları…
Geçen hafta “Yol Ayrımı”nın bilgesi Dr. Münir’den bahsetmiştim. Bir roman kahramanı o, fazla büyütmeyin denebilir! Yok yok, kimi roman kahramanları...
Neredesin Dr. Münir Bey, neredesin?
Epey olmuştu kaybedeli… Geçen gün, İttihatçı eski tüfek Avukat Deli Celadet’in “Yol Ayrımı”ndaki bürosunda gördüm onu; duvardaki tozlu,...
De omnibus dubitandum
Latince bir özdeyiş var; “de omnibüs dubitandum”, her şeyden kuşkulan, demek. İlkin Ece Ayhan’da, sonra da galiba C. Meriç’te rastlamıştım....
Hayri İrdal’ın oğlu Ahmet nerede?
Türk toplumunun geleneksel üretim usullerinden modern üretim tarzı ve teknolojiye geçiş sürecinde yaşadığı sancı ve ekonomik kriz, özellikle...
Sağ’ım sol’um sobe!..
Gerçek bir “entelektüel”, ideolojilerin dar kalıpları içinde değerlendirilemez; zaten bu kalıplara sığmaz. Ama bizde kendini bu kalıpların...
Maceranın cazibesine kapılan Türk edebiyatı
Macerayı nasıl tanımlamalı bilmiyorum. Belki insanın sıra dışı olaylarla karşılaşması, bu olayların üstesinden gelmek için “olağanüstü...
Kısa yazmak zordur!..
Yazmaya başladığım yıllarda, yazılarımdan bir kelime atmaya dahi kıyamazdım. Hani annesine düşkün küçük çocuklar olur ya, iki bacağına...
