Seçim öncesinde yüzde 8,5 seviyesinde olan politika faizi 2023’ün son ayında yüzde 42,5’a kadar çıktı. Yüksek faizle birlikte mevduat faizlerinde de hızlı bir artış görüldü. Bankalar mevduat yarışına girince yüzde 50’nin üzerinde faiz kampanyası yapıldı. Bir taraftan da borç paranın yüksek maliyeti mevduat karşısında bankaların marjını bozdu. Bu yüzden şimdi mevduat faizlerinde düşüş dönemine girildi.
Türkiye’de seçim sonrasında ekonomide yepyeni bir dönem başladı. Mayıs 2023 öncesinde ekonomi yönetiminin aldığı kararlar piyasaları oldukça ısıtırken, şimdi yeni yönetim eski doğrulara geri döndü. Ekonominin dümenine geçen Mehmet Şimşek, Hazine Bakanlığı görevine getirilince ilk işi Merkez Bankası’nın yeni para politika yönetimi oldu.
Merkez Bankası Başkanlığına Hafize Gaye Erkan’ın atanmasıyla birlikte yeni politika dönemi de başladı. Seçime kadar uzun bir süre Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faizleri yüzde 8,5 seviyesinde tutuyordu. Şimdi de son toplantıyla birlikte yeni yönetim 2,5 puanlık artışla birlikte faizleri yüzde 42,5 seviyesine çıkarttı. Böylece mevduat faizlerinde de yükselişler görüldü. Düşük faiz döneminde taşınmaz, altın, döviz ve otomotiv gibi kalemlere yatırım yapanlar şimdi de mevduatlara akın etti. Hatta bu süreçte Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminden de çıkışlar hız kazandı.
Yeni yılla birlikte bazı kamu ve özel bankaların mevduat faizlerini düşürmeye başladı. Öte yandan yüksek faizle birlikte daralan kredi talebi marjları zorladı. Bankalar bu yüzden mevduat faizlerinde ufak ufak düşüşler gerçekleştirmeye başladı. Bankacılık kaynaklarının aktardığına göre, geçen sene sonunda TCMB verilerine göre yüzde 52’yi aşan üç aylık ortalama mevduat faizlerinin yılın başından itibaren bazı bankalarda yüzde 44’lere kadar gerilediğini paylaşıldı.
Kaynaklar bu gerilemede, fonlama maliyetlerinin bankaları ciddi düşündürdüğünü belirterek, ‘spread’leri yönetmek için oranların aşağı çekilmeye başlandığını da kaydetti. Uzmanlar borsayı da işaret etti. Başlayan yükseliş serisiyle birlikte mevduat faizlerindeki düşüş Türkiye ekonomisinde yeni bir dönem olarak yorumlandı. Ekonomist Altuğ Özarslan “Mevduat faizlerinde ilk düşüş başladı” Piyasada TL fazlası var, TCMB’nin depo ihalesine rağmen 400 milyar TL civarında. Kredi talebi de çok kısıtlı (kredi ile yaratılan mevduat fonlama aracına dönüyor), mecburen mevduat aşağı geliyor” dedi.
BORÇ PARAYA TALEP YOK MARJLAR ZORDA
Yüksek faizle birlikte borç paraya olan talep her geçen gün düşmeye başlarken, mevduata olan talebin arttığı görülüyor. Bu da bankaların bilançolarında ciddi bozulmalara işaret ediyor. Krediye dönüşmeyen mevduatlarla birlikte tersine bir eğilime yol açıyor. 2023 sonunda yüzde 50’yi aşan TL mevduat faizleri yeni yılla birlikte düşmeye başladı. Bazı bankalarda 3 aylık faizlerin yüzde 40 seviyesinin altına indiği de görüldü. Reuters’in haberine göre, bankalar daralan kredi talebi ve yüksek mevduat faizleri nedeniyle marjlarını zorluyor. Sonuç olarak mevduat faizleri yılın ilk haftasından itibaren düşürülmeye başlandı.
‘REKABET BAŞLADI GERİLEME OLDU’
Merkez Bankası’nın art arda faiz artışına gitmesi sonrası TL vadeli mevduat faizleri arttı. Yılın son haftasında ortalama faiz yüzde 52’nin üzerine çıktı. Özellikle döviz dönüşümlü kur korumalı mevduattan dönenlere yüksek oranlar sunuldu. TL’den mevduat açanlara 3 aya kadar vadelide yüzde 47-48 düzeyinde faiz önerildi. Yılın ilk haftasında ise faizler yüzde 40’lara kadar geriledi. Uzmanlara göre bankalar yılın son haftasında mevduat yarışına girdi. Bu nedenle oranlar yükseldi. NTV’ye konuşan Ekonomist Mert Yılmaz, “Yılbaşı öncesinde bankalarda mevduat yarışı olur. Herkes kendi bilançosunu düzeltmek için bir miktar rekabete girer. Şimdi bir miktar gerileme yaşanıyor. Yüzde 40-41’lere kadar geldi” dedi.
KKM’DEN ÇIKIŞ DEVAM EDİYOR
Kur korumalı TL mevduat ve katılma hesaplarındaki tutar düşüşü sürdü. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık bülteninde yer alan bilgilere göre kur korumalı TL mevduat ve katılma hesapları 2 trilyon 651,8 milyar TL’den 2 trilyon 626,4 milyar TL’ye geriledi. Veriler 29 Aralık ile biten haftayı kapsıyor. Aynı haftada krediler 11 trilyon 479,5 milyar TL’den 11 trilyon 630,3 milyar TL’ye, mevduat 14 trilyon 674 milyar TL’den 14 trilyon 843,1 milyar TL’ye yükseldi.
Tüketici kredileri 1 trilyon 497,9 milyar TL’den 1 trilyon 513,8 milyar TL’ye, bireysel kredi kartları 1 trilyon 99,8 milyar TL’den 154,9 milyar TL’ye çıktı. Takipteki alacaklar ise 175,1 milyar TL’den 191,4 milyar TL’ye çıktı. TL’den dönüşümlü kur korumalı mevduat yeni yıl itibarıyla sona erdirildi. Artık yeni giriş yapılamıyor, hesaplar vade sonunda yenilenmiyor. Ekonomistler, bunun da önümüzdeki dönem TL vadeli mevduat faizlerini baskılayacağını düşünüyor.
