Alaattin Karaca
Keskin gözlü şair Edgar Allan Poe
Edgar Allan Poe’yu severim… Rimbaudgillerden de ondan. Şiiri sizi alır bu dünyadan ‘öte’ye, meçhule doğru çeker götürür. Bir örtüyü...
Uryânlık mı kimliksizlik mi?
Devletin en bariz özelliği, kendine tâbi olan topluluğa millet adı altında ‘ortak bir kimlik’ vermesi ve vatandaşlarından bu kolektif bilinci...
Uydurmanın büyüsü, kanmanın hazzı
Kemal Tahir, Yaşar Kemal’in İnce Memed’ine antitez olarak yazdığı Rahmet Yolları Kesti romanında ele alacağım konuya ilişkin bir sahne tasvir...
Mevlânâ’nın yokluk kapısı, André Gide’in ‘Dar Kapı’sı
Mevlânâ’ya ait;Ey gönül! Sana bu yolu lâfla, dedikodu ile vermezler.Yokluk kapısından geçmeden vuslat yüzü göstermezlerOnun kuşlarının...
Neşati’nin aynası
Geçen hafta Neşati’nin bir gazelinden örnek vererek insanın kendi masalını yıkması ve mahiyetini idrak etmesi üzerinde durmuştum. Önce şunu...
Körleşme ve aynada iskeletini görmek
İnsan, en çok da kendine kördür! Bir duvar, ne demeli bilmem, bir masal örer kendine, yaşadığı süreçte… Sonra o masalın etrafını çevirir,...
Var olmak gurbet mi sürgün mü?
John Milton, “Kayıp Cennet” (Çev. Enver Günsel, Pegasus, 2020) adlı şiir kitabına “İnsanoğlunun ilk itaatsizliği ve yasak ağacın/ Tadı...
Hatıralar arasında...
Kimi kez hatıra okumak dinlendirici oluyor, bir devri, bazı şahsiyetleri, hatta bir şehri soluyor sayfalarda tekrar insan…Bu hafta elime aldığım...
Turgut Uyar’da masumiyet arayışı
Turgut Uyar’ın şiiri, temelde iki zıt kutup üzerine kurulmuştur. Daha ilk kitapları “Arz-ı Hal” ile “Türkiyem”de bu zıtlık kendini...
Granada, Elhamra, granat, la’l ve nar…
Bir arkadaşım yazınca; Granada, Elhamra derken tarihin derinliklerine, şiirlere, türkülere kadar gittim. Kelimeler böyledir, peşine düştüğü...
Han Kang’ın cılız isyanı…
2024 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan Güney Koreli yazar Han Kang’ın nasıl bir yazar olduğunu merak ediyordum. Sadece yazarı değil, dünyadaki...
Yahya Kemal’in şehri
Turgut Uyar bir şiirinde “İstanbul coğrafyada ışıksız bir şehir” der. Peki Yahya Kemal’in İstanbul’u “Işıksız bir şehir” miydi?...
Teleskopun gördüğü ve göremediği...
İsmet Özel, “Yıkılma Sakın” adlı şiirinde “yaşamak/ bizimçün dokunaklı bir şarkı değil ki.” der. Kastettiği ve tercih etmediği,...
Mazi mi hâl mi, gerici mi ilerici mi?..
Kanaatimce Türkiye’nin; Türk modernleşmesinin, Türk sanatının en büyük sorunlarından biri, içinde var olduğumuz ve içimizde var olan geleneği...
Anadolu irfanı ve Nuri Bilge Ceylan’ın 'Bir Zamanlar Anadolu’da' filmi
Çok tekrarlanan bir sözdür ‘Anadolu irfanı’… Anadolu insanının kendine has idrak tarzı denebilir kısaca. Nedir, nasıl elde edilir? Soyuttur....
Ortadoğu anılarında düşman anlatıları
Tarih, daima kaygan bir zemindir. Hele Ortadoğu’nun I. Dünya Savaşı sürecindeki ve sonraki tarihi… Dengeler beklenmedik bir biçimde öyle değişir...
Kral Abdullah’ın anılarında Arap isyanı
Yakın tarihteki tartışmalı konulardan biri de I. Dünya Savaşı’ndaki ‘Arap isyanı’… Dindaşımız Araplar, bu savaşta bize ihanet etti...
Terakki meselesi
İnsan, yaratıldığından beri değişen bir varlık, ilerleme de bu bağlamda kaçınılmaz. Tarih içinde kimi toplumların diğer toplumlara göre...
Kategorizasyona tâbi zihinler
Türkiye’de zihinler, hangi inanç ve görüşte olurlarsa olsunlar, genelde ilerici-gerici, modern-gelenekçi, dindar-ateist vb. kategorilere tâbi...
Bilge anlatıcılardan enformist yazarlara…
Bizi nesnelere, kimi insanlara ya da varlıklara, hatta kimi vakitlere, mekânlara hususen bağlayan, onları nezdimizde kıymetlendiren veya kutsal kılan...
Aynılaşan dünya...
Byung Chul-Han, “Ötekini Kovmak” (Çev. Mustafa Özdemir, Ketebe Yay., 2024) adlı eserine “Ötekinin var olduğu zamanlar sona erdi.” diye başlar....
Oktay Akbal’ın ölüm yıldönümü münasebetiyle...
28 Ağustos 2015’te Muğla’da ölmüştü Oktay Akbal. İki gün sonra ölüm yıldönümü.“Şairlere Ölüm Yok” adlı kitabında Hüseyin Siret’le...
Mehmet Doğan’ın ardından...
Geçen hafta Mehmet Ağabeyin ölüm haberini duyunca önce idrak edemedim. Öyle oluyor insan hiç beklemediği ölümlerde, günlük hayatın akışında...
Tamburî Aziz Bey’in hüzünlü öyküsü
Hata, sönmeyen bir ateş! Bir kıvılcım gibi sıçramayagörsün insana, yakıp kül eder. Kül eder de koru hiç sönmez, yürekte arada bir parlar,...
‘Ayaşlı ile Kiracıları’ ahlakî bir romandır
Epeydir Memduh Şevket Esendal’ın “Ayaşlı ile Kiracıları”ı hakkında yazmak istiyordum. Nasip bugüne imiş!Bir teamül oluşmuş gibi, çoğu...
Ferit Edgü’nün Anadolu’su
Ferit Edgü’yü 22 Temmuz 2024’te kaybettik.Onun “Hakkari’de Bir Mevsim” (1977)’ini yeniden okurken aklıma Yakup Kadri’nin “Yaban” (1932)’ı...
Evrendeki gizli sesi duyan hikâyeci, Sait Faik
Alır başını gider onda hikâye! Nereye gider, niçin gider bilinmez…Bakın “Öyle Bir Hikâye”ye (Alemdağ’da Var Bir Yılan) gecenin bir vaktinde...
Evrendeki gizli sesi duyan hikâyeci, Sait Faik
Alır başını gider onda hikâye! Nereye gider, niçin gider bilinmez…Bakın “Öyle Bir Hikâye”ye (Alemdağ’da Var Bir Yılan) gecenin bir vaktinde...
Refik Halid Karay’ın kaleminden Suriye’de Fransız zulmü
İç savaş çıktığından beri Suriye, Türkiye için de bir problem hâline geldi. Ama biz bu ülkeye dair fazla bir bilgiye sahip değiliz. Elimizde...
Bozkurt simgesine dair…
UEFA, EURO 2024 turnuvasında Avusturya maçını 2-1 kazanmamız üzerine oyuncumuz Merih Demiral’ı yaptığı kurt işaretinden dolayı cezalandırdıktan...
Üç roman, üç baba, üç oğul
Baba, nizamdır bence, önce ailede, sonra toplumda. Otoritesiyle sağlar bunu, eşe ve çocuğa verdiği güvenle. Doğduğunda bebek, annesiyledir. İmgesel...
Soruları olan bir roman ‘Matmazel Noraliya’nın Koltuğu’
Peyami Safa, “Matmazel Noraliya’nın Koltuğu”nda okurlarının önüne akıl ve bilimle açıklanamayan parapsikolojik, metapsişik bir sahne açar....
Flaubert, delilik ve sanat
Gustave Flaubert, “Bir Delinin Anıları”nda (Çev. Ayberk Erkay, Sel Yay. 2010) “Kuşku, ruhun ölümüdür.” dedikten sonra, bunun bilimden doğan...
Hakikatin aydınlığından enformasyonun karanlığına…
Enformasyon ile hakikat arasında büyük bir fark var! Byung- Chul Han, “Enfokrasi” (KTB Yayınları, Çev. Mustafa Özdemir, 2022) adlı kitabındaki...
Refi Cevat ve Sinop sürgünü
Bir dönemin ünlü gazetecilerindendir Refi Cevat. Siyasi hayatı çelişkilerle dolu. II. Meşrutiyet’ten sonra gazeteciliğe başlamış. 1911’de...
Eğitimde bildiğini okumak
Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı yeni müfredatlar Talim ve Terbiye Kurulu tarafından onaylanmış. Verilen bilgiye göre bu konuda bakanlığa...
Müfredattaki bilimsel disiplinsizlik…
Geçen hafta “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” başlığı ile sunulan Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Programı’ndaki Tematik Yaklaşım...
Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Taslak Programı’ndaki ‘tematik yaklaşım’ dağınıklığı
Geçen hafta “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli”ne dair bir giriş yazısı yazmıştım. Bu yazıda “Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi...
‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin bir felsefesi var mı?
Dil, her şeyden önce insanın mevcudiyetini bildirdiği bir araçtır. Ama sadece mevcudiyetini değil. İnsan, başta kendini, sonra tüm varlığı,...
Kemal Tahir’in romanlarının satır aralarına dikkat...
Tarih-iktidar ilişkisi hemen her dönemde sorunlu olmuştur. Çünkü tarihsel bilgi ve belgeler, toplumun seçimi, siyasi tavrı ve desteğini yönlendirebilme...
Mağduriyet edebiyatından mecburiyet edebiyatına...
Yahya Kemal’in “Siyasi Hikâyeler” (İstanbul Fetih Cemiyeti, 2014) kitabındaki “Dâmad Mehmed Paşa” başlıklı yazısı, bugünkü ‘İslâmcı’...
İnsanı yoldan çıkaran palto!
Geçen hafta “Çağrılmayan Yakup”la ilgili yazmıştım. Bu hafta Nikolay Gogol’un “Palto”sunu (Bir Delinin Hatıra Defteri, Çev. Nisan Aygün,...
Cansever’in “Çağrılmayan Yakup”u...
Ad, varlığın bizatihi kendisi değil elbet; ama işareti ve bilindiğinin kanıtı. Bilinmek ise varlığın başka bir özne tarafından tasdiki ve...
Şu yorgun seçim sabahında...
Ben bu yazıyı seçime bir gün kala yazıyorum. Yarın seçim. Pazartesi günü siz bu yazıyı okurken artık her şey belli olacak. Her birimizin beklentisi...
Edip Cansever’in sıkıntısı
Mektuplar, özellikle sanatçıların mektupları, onların müphem, çekingen mizaçlarına açılan bir kapı bence. Hele de içe kapanıklarsa…İkinci...
Şule Gürbüz, babalar ve oğullar
Ruhu öte’ye doğru kanatlanabilen bir yazar Şule Gürbüz. Gözleri eşyanın ötesini görüyor, hayatın, sanki bir koku gibi geçiciliğinin farkında....
İlâhi yaratma ile yeniden yaratma arasındaki fark
Bu hafta Northrop Frye’ın “Yaratma Yeniden Yaratma” (Çev. Kemal Atakay, 2022) adlı kitabından ve ‘yaratma’dan bahsedeceğim.Yaratma deyince...
Ömer Erdem’in gördüğü Sezai Karakoç
Zihin konforu şöyle bir şey galiba: Belli bir zümrenin yıllardır inşa ettiği ‘forum’a dahil oluyor, zihninizi o forum’un belirlediği fikir,...
