ATM’lerde bir devrin sonu! ATM'den artık kolay kolay para çekemeyeceksiniz

BURAK ÖZTOPRAK

Enflasyonun artması sonucunda ATM'lere büyük bir yük bindi. ATM'ler sosyal medyanın odağında olurken, vatandaşlardan gelen şikayetler artıyor. Şikayetlerin sonucunda bir devrin sonu yaklaşırken, artık kolay kolay para çekemeyeceksiniz. İşte tüm detaylar...

NAKİT İHTİYACI YETERSİZ KALIYOR

Son yıllarda yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve enflasyon, ATM'lerin nakit yönetimini büyük bir sorun haline getirdi. Özellikle 2015-2024 yılları arasında ATM'lerin sayısal artışı, piyasadaki nakit ihtiyacına cevap veremez hale geldi. Banknotların değer olarak artmaması ve fiyatların yükselmesi, ATM'lere daha sık para yüklenmesini gerektiriyor ve bu da bankaların maliyetlerini ciddi oranda artırıyor.

ATM'LER SOSYAL MEDYADA ŞİKAYETLERİN ODAĞINDA

Son dönemde sosyal medya platformlarında ATM'lere yönelik şikayetler sıkça dile getirilmeye başlandı. Şikayetlerin başlıca nedeni, Türkiye’de uzun süredir tedavülde olan 200 TL’lik banknotun halen en yüksek değerli para birimi olması. Özellikle 2021 yılında artan enflasyonla birlikte 500 ve 1000 TL’lik banknotların çıkarılması tartışılmış olsa da henüz bu konuda somut bir adım atılmadı. Şu anda piyasada dolaşan 200 TL’lik banknotlar, neredeyse tedavüldeki toplam nakdin yarısını oluşturuyor.

ATM’LERİN İŞ YÜKÜ HIZLA ARTIYOR

2015-2024 yılları arasında banka kartlarıyla yapılan nakit çekim işlemlerinde ortalama işlem miktarında büyük bir artış yaşandı. Örneğin, 2015 yılında banka kartlarıyla ortalama 410 TL çekilirken, 2024 yılına gelindiğinde bu rakam %523 oranında artarak 2.553 TL’ye yükseldi. Benzer bir durum kredi kartları için de geçerli; 2015 yılında işlem başına ortalama 627 TL olan nakit çekim tutarı, 2024 yılına gelindiğinde %583 oranında artarak 4.282 TL’ye ulaştı.

Ancak bu artış, ATM sayısındaki büyüme ile aynı hızda gerçekleşmedi. 2015-2024 yılları arasında ATM sayısı yalnızca %11 oranında arttı ve Türkiye genelinde toplamda 53 bin 566 ATM bulunuyor. Ancak tüm ATM'ler aynı kapasiteye ve işlem yoğunluğuna sahip değil, bu da bazı bölgelerde ATM’lerin daha hızlı dolmasına neden oluyor.

ATM’LERDE PARA MİKTARI YETERSİZ KALMAYA BAŞLADI

Bir ATM’de ortalama dört adet para kaseti bulunduğu ve her kasette yaklaşık 3.800 banknot olduğu varsayımıyla, tek bir ATM'nin toplamda 15 bin 200 banknot taşıyabildiği tahmin ediliyor. 2015 yılında ATM’lerin tam dolu olduğu varsayıldığında toplamda 46 milyar 133 milyon TL’lik bir nakit ihtiyacı bulunurken, 2024 yılına gelindiğinde bu ihtiyaç %120 oranında artarak 101 milyar 279 milyon TL’ye ulaştı.

İŞLEM SAYISINDAKİ DÜŞÜŞ, DOLUM İHTİYACINI ARTTIRIYOR

ATM'lerdeki para miktarı artışına rağmen, işlem başına düşen nakit çekim miktarındaki artış nedeniyle ATM'lerin dolum süresi kısalıyor. 2015 yılında bir ATM dolu olduğunda ortalama 44 milyon 524 bin işlem yapılabiliyorken, 2024 yılına gelindiğinde bu sayı %67 oranında azalarak 14 milyon 817 bin işleme düştü. Bu da ATM’lerin daha sık doluma ihtiyaç duymasına neden oluyor.

DOLUM İHTİYACI DRAMATİK ŞEKİLDE ARTTI

2015 yılında bir ATM’nin ortalama 26 kez dolum yapılması gerekirken, 2024 yılında bu sayı 109’a çıktı. ATM’lerin hızlıca boşalması ve sık sık dolum ihtiyacı doğması, bankaların nakit yönetim maliyetlerini ciddi oranda artırıyor. Özellikle lojistik ve bakım masraflarındaki artış, bankaların bu durumu yönetmekte zorlandığını gösteriyor.

BANKA ŞUBELERİNDEKİ ATM'LERİ TERCİH EDİN

Artan enflasyon, bankaların ATM'leri daha sık doldurmak zorunda kalmasına yol açarken, bu durum lojistik ve operasyonel maliyetleri de %30 oranında artırdı. ATM’lerde para kalmaması nedeniyle birçok vatandaş nakit çekiminde sıkıntılar yaşamaya başladı. Bu sorunla karşılaşmamak için, ATM’den para çekecek kişilere banka şubelerine yakın olan ATM’leri kullanmaları tavsiye ediliyor. Şube yanındaki ATM'ler, para bittiğinde daha hızlı müdahale edilebildiği için kesintisiz hizmet verebiliyor.