1-21 Haziran arasında 399 orman yangını yaşanırken orman yangınıyla mücadele ihalelerinin iptal edildiği ortaya çıktı. Konuyu gündeme taşıyan DEVA Partisi Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen ve İstanbul Orman Eski Müdürü Faruk Çebi KARAR’a konuştu. Ekmen, 20 ihalenin bedeli bakanlığın Mercedes'i kadar ediyor" derken, Çebi de yangın konusunda önleyici tedbirlere dikkat çekti.
BÜŞRA CEBECİ
Yaz aylarının gelişi ve artan hava sıcaklarıyla birlikte Türkiye’nin korkulu rüyası orman yangınları geri döndü. Türkiye’nin ciğerleri bir bir yanarken orman yangınlarıyla mücadele alanındaki ihalelerin “tasarruf” kapsamında iptal edildiği ortaya çıktı. Konuyu gündeme getiren DEVA Partisi Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen KARAR’a konuştu. Ekmen, yetersiz inceleme ve kategorik karar verme sonucu böyle bir kararın alındığını tahmin ettiğini söyledi ve “Enine boyuna incelese hiçbir bürokrat bu kararın altına imza atmaz” dedi.
İHALELER İPTAL EDİLİRKEN ORMANLAR YANMAYA DEVAM EDİYOR
İhaleler iptal edildiği için tabloda projelerin maliyeti yer almıyor. Ancak daha önce ihale edilmiş, maliyeti belirlenmiş ihalelerin ortalama maliyeti 700 bin TL ila 1,5 milyon TL arasında değişiyor.
Fakat iptal edilmeyen bazı ihaleler, orman yangınıyla mücadele alanındaki ihalelerin bedeline dair ortalama bir rakam veriyor. Kütahya’nın Tavşanlı ilçesi, Balıköy beldesine yapılacak olan jeomembranlı kesik konik yangın havuzu yapım işi, 783 milyon TL'ye mal olmuştu. Geçtiğimiz yıl Balıköy’de yedi ayrı bölgede çıkan orman yangını ancak sekiz saatte söndürülebilmişti.
Kütahya'nın Emet ilçesine yapılacak yangın havuzunun yapım ihalesiyse iptal edilen ihaleler arasında yer alıyor. Bu bölgede 2022'de çıkan yangında 200 hektarlık alan, yani 2 milyon metrekare ormanlık alan kül olmuştu. Bugün de Emet'in Günlüce köyünde 20 bin metrekarelik alan alevlere teslim oldu.
1-21 Haziran 2023 döneminde 84 orman yangını yaşanırken, 2024'ün aynı döneminde 399 orman yangını çıktı ve orman yangınlarında bu yıl geçen yıla göre beş kat artış yaşandı. 2023 yılının bu döneminde 41 hektar alan yangından etkilenirken, bu senenin aynı döneminde 2 bin 548 hektar ormanlık alan zarar gördü.
“TASARRUF YAPACAKSANIZ DEPREM İHALELERİNİ DENETLEYİN”
Ayrıca Ekmen, deprem ihalelerinin tasarruf kapsamının dışında tutulduğunu belirterek, ihalelerin gerçek maliyeti ile devletin ödediği bedel arasındaki ciddi farklar olduğunu söylüyor ve “Tasarruf yapmaya başlayacaksanız buradan başlayın” diyor:
“Depremle ilgili ihalelerin kapsam dışında olması en büyük açıklardan biri. Çünkü o ihaleleri yarışmasız yapıyorlar, davetiyeyle yapıyorlar ve ben elimde belge olduğu için söylüyorum, 3 milyon 500 bin TL’ye ihale edilen bir köy evinin aslında 1 milyon 750 TL’ye bitirilebildiğini biliyoruz. Ama bu tasarruf genelgesinin dışında.”
“Biz baştan beri işçinin, memurun mesai ücretleriyle tasarruf edilmez diyoruz” diyen Ekmen, siyasetin ve bürokrasinin zirvesindekilerin lüks harcamalarına örnekler vererek buradan tasarruf edilmedikçe başarılı olunamayacağını da belirtiyor.
20 İHALENİN BEDELİ BAKANLIĞIN MERCEDES'İNİN DEĞERİ KADAR
Eken, yangınla mücadele alanındaki hayati önem taşıyan ihalelerin iptal edilmesi konusunda Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'ya yanıtlamaları istemiyle soru önergeleri verdi. Soru önergelerinin yanı sıra Ekmen, konuyu Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) kürsüsüne de taşıdı.
Ekmen konuşmasında, "İptal edilen 20 ihalenin bedeli ilgili Tarım Orman Bakanlığı'nın bindiği Mercedes'in değeri kadardır" dedi.
Ekmen'in konuşmasının tamamı şu şekilde:
"Orman yangınlarıyla kalıcı bir mücadelenin yanında her sezon alınması gereken tedbirler vardır. Bu yıl orman yangınlarıyla mücadele amacıyla yapılması gereken ihalelerin tamamı tasarruf tedbirleri nedeniyle iptal edilmiştir. Osmaniye, Gaziemir, Dalaman, Bergama, Marmaris ve Köyceğiz'deki traktör yolları, yangın havuzu, orman yolu ve yangın gözetleme kuleleri ihaleleri iptal edilmiştir. Bu ihalelerin her birinin yaklaşık bedeli 600 bin ile 1 milyon TL arasında değişmektedir. Yani iptal edilen 20 ihalenin bedeli ilgili Tarım Orman Bakanlığının bindiği Mercedes'in değeri kadardır. Bütün ormanlarımız için alınacak tedbirler Sayın Bakanın bindiği Mercedes'ten daha değersiz olamaz. Mercedeslerin tasarruf genelgesi kapsamı dışında tutulduğu bir yerde bu vahim hatadan hemen vazgeçilmeli, ormanları korumak için gereken ihaleler behemehâl yapılmalıdır."
“ÖNCE ATEŞİ ORMANDAN UZAK TUTUN”
Orman yangınlarına dair KARAR’a konuşan bir diğer isim de Eski İstanbul Orman Bölge Müdürü Faruk Çebi. Çebi, orman yangınlarıyla mücadelede 15 yıl önceki sorunların devam ettiğini söyledi. Çebi, 15 yıl önce henüz görevdeyken yayımlanan bir makalesine atıfta bulundu.
Çebi’nin kaleme aldığı makale, “Yangın öncesi çalışmalar”, “Yangın söndürme çalışmaları” ve “Yangın sonrası çalışmalar” olmak üzere üç ana eksenden oluşuyor.
Çebi, orman yangınlarıyla mücadelede en önemli başlığın önleyici tedbirler olduğunu söylüyor ve “Bu konuda tüm kamu kuruluşları işbirliği içinde olmalı ve ateşi ormandan uzak tutmalı, dünyada kullanılan yeni sistemler Türkiye’de uygulanmalı” diyor.
Çebi’nin dikkat çektiği bir diğer konuysa yangın söndürme çalışmaları esnasında belediye başkanı, vali, bakan gibi mülki amir veya üst düzey isimlerin yangının yaşandığı alanlara gelmesi. Çebi, yangın söndürme çalışmaları devam ederken gerçekleşen bu ziyaretlerin söndürme çalışmalarının aksattığına dikkat çekiyor.
