Türkiye’nin kahvesi Tunceli’de üretiliyor. Dağlık alanlarda yetişen çedene meyvelerini toplayan köylüler çeşitli süreçlerden sonra kahve öğütüm aşamasına geçiyor. Kilosu 300-400 liradan satılan çedene kahvesi ise bölge halkı için önemli bir gelir kaynağı oluşturuyor…
Tunceli'nin Pertek ilçesinde köylüler, geleneksel yöntemlerle hasat ettikleri çedene meyvelerini, "sıkot" adı verilen taş havanda öğüterek kahve benzeri bir toz haline dönüştürüyor. Çedene tozu, kilogramı 300-400 lira arasında satılmakta ve sonbahar aylarında olgunlaşan meyveler, zorlu bir çalışma ile toplanıyor.
DAĞLIK ARAZİDEN TOPLAMAYLA BAŞLAYAN SÜREÇ
Aşağıgülbahçe köyü sakinleri, dağlık arazilerde yetişen çedene ağaçlarını toplayarak, olgunlaşan meyveleri hasat etmek için hazırlıklara başlıyor. Hasat öncesi çedene ağaçlarının altına çadır kuran köylüler, dallardaki yeşil renkli çedeneleri sırıklarla yere düşürüyor. Zorlu bir mesai ile torbalara doldurulan çedeneler, güneşte kurutulmak üzere bahçelere seriliyor.
Birkaç gün güneşte kurutulan çedeneler, daha sonra eleklerden geçirilerek toz, toprak ve dal parçalarından ayıklanıyor. Odun ateşi üzerine konulan saclarda kavrulan çedeneler, köylülerin "sıkot" adını verdikleri taş havanda öğütülerek kahve gibi toz haline getiriliyor. Çedene, bilimsel adıyla pistacia terebinthus, Türkiye'de çeşitli isimlerle anılmaktadır.
KİLOSU 300-400 LİRADAN SATILIYOR
Çedene üreticisi Mahmut Irmak, köylerinde yıllar içinde dikilen birçok çedene ağacının olduğunu belirtiyor. Irmak, "Çedeneleri sıkot dediğimiz taşla öğüterek kilogramını 300-400 liraya satıyoruz" diyor.
Köylüler, çedene yağının sağlıklı olduğunu vurgularken, bazı hastalıklara karşı faydalı olduğunu belirtiyor. Semi Ber, çedene kahvesinin katkı maddesi içermediğini ve Almanya'da bu ürünü mutlaka götürdüğünü ifade ediyor.
GELENEKSEL VE SAĞLIKLI BİR İÇECEK
Köylülerden Anık Öz, çedene ağaçlarının atalarından kalma olduğunu aktarıyor ve "Çedene kahvesini genellikle evimizde tüketiyoruz, çok yararı oluyor" diyerek bu geleneksel içeceğin önemine vurgu yapıyor. Çedene kahvesi, sağlık açısından sunduğu faydalar ve ekonomik katkısıyla Tunceli'de önemli bir yer tutuyor.
