Anti-terör ve savaş harcamalarının refahı azalttığı ve ekonomiye zarar verdiği bilinen ve tartışılan bir iddiadır.

Konuyu Türkiye bağlamında tartışmadan evvel, başkasının savaşlarını analiz etmenin sayısız faydası vardır.

Bilindiği gibi dünyada “teröre karşı” en çok harcama yapan ülke Amerikadır.

2001 - 2021 Afganistan işgali döneminde sadece ABD'nin yaptığı harcamalar 1,7 Trilyon dolardır. 2021 sonu itibarıyla Amerika, savaş harcamaları için borçlandığı bu 1.7 Trilyon dolar için tam 500 milyar dolar da faiz ödemiştir.

ABD bu 2,2 Trilyon dolar borç için her yıl en az 100 milyar dolar faiz ödemeye devam ediyor ve edecek.

İlaveten Afganistan'da ölmüş veya sakat kalmış kişilere veya ailelerine ödenen tazminat ve emeklilik maaşları da yıllık 50 milyar dolar civarındadır.

Yani savaş bittikten sonra da Afganistan savaşının ABD'ye yıllık maliyeti en az 150 milyar dolardır ve bu rakam artmaya devam edecektir.

Peki, Amerika aldığı 1,7 Trilyon borcu Afganistan’da nereye harcamış?

Yirmi yıl boyunca Afganistan’daki köprü, yol gibi altyapı yatırımları ve Afganistan hükümetine bağlı güvenlik görevlilerinin maaşları için her yıl en çok 5 milyar dolar.

80 milyar dolar da silah ve mühimmat alımlarına, bina ve karargah yapımlarına, yiyecek, kıyafet, iaşe hizmetleri gibi ihtiyaçlara, lojistik faaliyetlerine, çalışanlara ve askerlere yapılan maaş ödemelerine vs. harcanmış.

Bu finansal maliyetlere ilaveten Amerika 2.400 ölü ve 20 bin yaralı vermiştir.

Öte yandan “Afgan’ı Afgan’a kırdırma” politikalarıyla, yarısı sivil 140 binin üzerinde Afganlı ve 60 binin üzerinde Afgan polis ve askeri de bu çatışmalarda öldü; en az bir milyon kişi de yaralandı.

Sonuçta Amerika büyük bütçelere mal olsa da yirmi yıl sürse de, acımasız ve kanlı bir intikam stratejisiyle bir milyon 200 bin Afganlıyı “etkisiz” hale getirdi.

Görüntüye göre amerika Afganistan’da yenilerek ayrıldı fakat bazı Amerikalı stratejistler bu algının yanlış olduğunu ve Amerikanın hem başlangıçtaki hedeflerine ulaştığını hem de eşsiz bazı kazanımlar elde ettiğini iddia ediyorlar.

Başlangıçtaki hedef, “Amerika bir daha 11 Eylül 2001 benzeri bir saldırıya maruz kalmamalıdır” ilkesi şimdilik başarıldı.

DİĞER KAZANIM İDDİALARI

“1) Amerika kurduğu istihbarat teşkilatlarıyla dünyanın her yerindeki teröristlerin iletişim hatlarına sızarak planlarını öğrendi, terörist trafiğinin ve para transferlerinin önüne geçti.

2) Amerikan Ordusu, büyük ordulara karşı kurgulanmış hantal yapısını Afganistan'da, atik ve esnek bir yapı kazandırdı; teröristlere karşı şehir savaşlarını öğrendi, anti-terör birimlerinin yeteneklerini geliştirdi, teröre karşı öğrendiklerini sistemleştirdi; bu yeni yöntemlerini bütün güvenlik birimlerine yaydı.

3) Amerika silah endüstrisi Afganistan'ın işgali döneminde pek çok yeni silah geliştirdi, sahada denedi ve mükemmelleştirmeye çalıştı. SİHA’ların geliştirilmesi ve kullanılması Afganistan savaşı döneminde olmuştur.

4) Afganistan’da öğrenilenler daha sonra anti-terör amacıyla Irak’ta, Lübnan’da Suriye’de, Gazze’de ve Yemen’de kullanıldı, kullanılıyor ve kullanılacak.

5) Potansiyel rakip ve düşmanlar olan İran, Çin ve Rusya’ya, Amerikanın rakipsiz askeri gücü gösterildi ve bu ülkelerin Afganistan'daki nüfuzları kırıldı.

6) Afganistan'da kullanılan silahların neredeyse tamamı Boeing ve Looked Martin gibi Amerikan firmalarından satın alındığı için, Amerikan Savunma Sanayi kendini geliştirmek ve yeni buluşlar yapmak için muazzam yeni fonlara ulaştı.

7) Savaş Endüstrisi ve müteahhitlerine sağlanan bu kaynaklar sayesinde binlerce Amerikalı yeni iş imkanına kavuştu.

8) Bu savaşta ABD’nin NATO içindeki ve dışındaki (Suudi Arabistan, Japonya, Kore, Avustralya gibi) müttefikleri de yaklaşık olarak 150 milyar dolar harcadı ve müttefiklik ilişkisi pekiştirildi.

9) Hatalardan, eksiklerden, uğranılan askeri, siyasi ve sosyal başarısızlıklardan çok şey öğrendik ve kendimizi geliştirdik.

10) Her şeyden önce bu savaş sayesinde Amerikan Ulusal Bilinci arttı ve güçlendi.”

Savaş endüstrisi, askerler ve siyasetçiler koalisyonu her zaman terazinin bir kefesine kendi menfaatlerini yerleştirip, haklılıklarını ispatlayabilir; velev ki kefenin diğer tarafında yığınsal sayıda riske atılan insan hayatı olsun; onlar için fark etmez.

Başkasının savaş ortamını, dışarıdan bir izleyen olarak soğukkanlılıkla tartışmak kolaydır ve öğreticidir.

Aslolan bu topraklarda yaşanan ve en azından bazı kesimlerin tasavvur dünyalarında haklı ve meşru görülen savaşların içerdiği yanılgı ve zayiatları tartışabilmektir; tartışacağız. Saygılar.