2024 bitti. Peki, 2024’den 2025’e neler kaldı?
Benim için Serbestiyet’in geleneksel yeni yıl anketine verdiğim cevaplar kalacak. İşte onların biraz daha geniş bir versiyonu.
Türkiye’de yılın olayı:
Tabii ki dünyadan 75 yılda bir geçen bir kuyrukluyıldız gibi olan Bahçeli’nin Öcalan çağrısı. Üstelik birkaç saniyelik bir seyirlik olarak da kalmadı. Yılın son günlerinde ivmesini artırdı ve kendini birinci gündem olarak 2025’e attı.
Ama iki nedenle hak ettiği ilgiyi görmüyor.
Son 10 yılda vatanına göz dikeni ez oğlum modunu açmış iktidar çevreleri değişen müziğe göre dans edemiyor. Televizyonlara doluşturulmuş yerli ve milli uzmanlar, gazeteciler, avukatlar İmralı diyor, büyüklerimizin bir bildiği varmış, herkes akıllı olsun gibi reel politik analizlerle başları koparılmış tavuklar gibi ellerindeki çubukları haritalarda sallıyor, Bahçeli’nin Öcalan’ı Meclis’e çağırması haberini bile pandomimle tarif edebiliyor.
Muhalifler ise bir taraftan “iktidarla anlaştılar, davayı sattılar” diye negatif basarken, bir taraftan da “Demirtaş’ı harcadılar matmazel” edebiyatı yapıp Kürtlerin nabzını tutmaya çalışıyor. DEM Partilileri heyecanlı gördükçe kızıyor, kosterlerin hava muhalefetinden kalkmaması için dua ediyor, “çözüm mü nerede” diye miyop taklidi yapıyor, çözüm sürecinden heyecanlananlara, Gassal dizisinden heyecanlanan utangaç yandaş muamelesi yapılıyor.
CHP’nin adayı kim olmalı üzerine ihtisas yapmış, siyasi taktisyenliği siyaset bilimcilik sanan siyaset bilimciler, “Kürt meselesi de neymiş, millet aç” gibi çok sofistike analizlerle ülkenin son 50 yılını esir almış, son 2023 Cumhurbaşkanlığı, 2024 yerel seçimlerinin bile sonucunu doğrudan etkilemiş bir meseleyi küçümseye çalışıyor.
Ama bu 100 yıllık meselenin, 50 yıllık bir çatışmanın bitme ihtimalini tarihi bir fırsat olmaktan çıkarmıyor. İhtimali bile parlıyor.
Dünya’da yılın olayı?
Esad’ın devrilmesi. Birileri devrimcilerin tiplerini beğenmediği için devrim kavramının patent haklarını bile vermekten imtina etse de komşumuzda 61 yılda bir görülecek bir devrim yaşandı. Bir halk 13 yıl boyunca bedenini ortaya koyup bir aile diktatörlüğünü, gaddar bir istihbarat rejimini paldır küldür devirdi. Bu devrim Türkiye’deki cumhuriyetçilerin çoğunun cumhuriyetten anladığı tek şeyin laiklik olduğunu gösterdi. Allahu Ekber diyene mezhepçi diyen solcuların bir kısmının da yobazlık seviyesinde mezhepçi olduğunu… Esad cezaevlerinde işkence olmadığını ispatlamaya çalışan Aydınlar Ocağı karakterlerine dönen solcuları başka nasıl açıklayabiliriz ki? Esad’ın devrilmesi Ortadoğu’da Berlin Duvarı’nın çöküşü etkisi yaratabilir. Tabii devrimin ardından top bir Napolyon’un ya da bir Putin’in ayağına gelmezse…
Türkiye’de yılın kişisi
Devlet Bahçeli. 90’larda Ermenistan’la barışmak için Türkeş de açılımlar yapmıştı. Her hafta şimdi vazgeçecek diye yürek ağızda beklenirken, açılımının arkasında durdu, hep bir adım ileri taşıdı, abdestinden şüphesi olmayan bir milliyetçinin özgüveniyle kim ne diyor umursamadı. Türkiye ve Türkiye’nin bütünlüğünü çok seven ama bunu en çok tehdit eden 50 yıllık bir meseleyi nasıl çözeceği üzerinde beş dakikadan fazla düşünmemiş milliyetçilere sorumlu devlet adamlığı rol modeli oldu.
Dünyada yılın kişisi
Bir daha çıkıp Florida’dan gelen sarı saçlı, mavi gözlü Trump. Suikast sonrası ayağa kalkıp savaşın diye bağıran hırslı adamla, kimse bir şey demezse ormanlara doğru yürüyen Biden ve en öne çıkan vasfı ten rengi ve cinsiyeti olan Kamala Harris arasında Amerikalılar rasyonel bir tercih yaptılar.
Trump’ın hemen arkasından burun farkıyla Colani. Son 20 yılını bir kısmı El Kaide’de savaşarak geçirmiş bir adam için fazla sakin, fazla itidalli, fazla diplomat. Castro’da göze batmayan uzun sakalları göze batarken kravat takarak dikkatleri dağıtmış pragmatik bir Şamlı. Silahla devletin başına geçse de şu anda Arap dünyasındaki en meşru lider. Bir de seçim yaparsa Arap diktatörler için kötü örnek olabilir.
Türkiye’de yılın değeri en anlaşılmamış olayı
50 yıllık silahlı isyanın bitişinin ufukta görünmesi.
Dünya’da yılın değeri en anlaşılmamış olayı
Gazze meselesi yüzünden dünyada yaşanan fikri aydınlanma ve kafa karışıklığı, dünyadaki ahlaki üstünlük koltuğunu boşalması. ABD Kongresi’nde ayakta alkışlanan İsrail Başbakanı hakkında UCM’nin tutuklama kararı çıkarması ve Batı’nın buna engel olamaması. Güney Afrika’nın, Türkiye’nin, İspanya’nın, İrlanda’nın, Norveç’in, Brezilya’nın kendi politikalarını izlemesi. ABD üniversitelerinde Gazze eylemlerinin ancak yasaklarla, polisle, rektör kovarak bastırılabilmesi.
Yılın kitabı
Benim için geç bir keşif olarak Refik Halid Karay’ın kitapları
Yılın filmi
The Zone of Interest. Sıfır ajitasyonla bir insanlık trajedisini anlatan böyle bir film yapıp, ödül töreninde Gazze’ye sahip çıkarak yeni nesil soğukkanlı Nazileri kızdıran yönetmeni yüzünden özellikle.
Yılın şarkısı
Halkımızla bu kez hemfikirim; Semicenk Batık Gemi
Yılın dizisi
Bu yılın olaylarından aldığım seyir zevkini veren bir dizi izlemedim
2024’ü tanımlayan bazı kelimeler
Soykırım, devrim, çifte standart. Bir tür geleceği okuyan, trendleri izleyen gözü açık insan pozculuğunun sinyalleme sözcüğü haline gelse de yapay zeka. Halen ChatGPT’den üst üste üç şey istedikten sonra “fazla mı yüklendim” mahcubiyeti yaşayan ve teşekkür ederek gönül almaya çalışan insanlar için anlaması kolay olmayan bir mucize yaşanıyor.
2025’e merhaba mesajınız
My arkadash here
Bu yıl kazandığınız en değerli deneyim nedir?
Her şey dizideki gibi değil. Bu dünyaya veda ederken gassalın yanına sizinle girecek kadar sizi seven, düşünen, saygı duyan en az bir kişi olmalı. Maaşlı bir belediye görevlisi size son dokunan kişi olmamalı.
