Trump iç politikada umduğu paradigma değişimini tesis etmek için dış politikada ses getiren adımlar atmak peşinde. Başta Çin olmak üzere Kanada, Meksika ve hatta AB’ye uygulamakla tehdit ettiği gümrük vergileri dengeleri temelden sarsacak ekonomik ve siyasi potansiyel taşıyor. İlk iş olarak ABD’yi Paris İklim Anlaşması’ndan çıkaran Trump’ın seçmenlerine verdiği verdiği mesaj açık : Artık eski kurallar geçerli değil ve yeni kuralları da ben koyarım.
İklim hassasiyetinin dünya ekonomisinde en önemli parametrelerden birisi haline geldiği bir dönemde, Trump’ın geriye doğru attığı bu adım orta vadede Amerikan ekonomisini elbette negatif etkileyecek. Abartılı iklim hassasiyetlerinin ekonomide rahat hareket etmeye engel olduğu yönündeki popülist kanaati arkasına alarak seçmenlerin duygularına oynayan Trump’ın dünyada oluşan iklim hassasiyetine rağmen bildiğini yapması mümkün değil. Trump elbette bunun bilincinde
Gümrük vergileri de elbette karşılığını bulacak ve gümrük uygulanan ülkeler de ABD’ye gümrük uygulayacak. İthalatın önüne geçip üretimi ABD’ye çekmeye çalışan Trump, üretim için ihtiyaç duyulan ithal ürünlerin pahalılaşması ile istediği hedefe ulaşamayacak. Yüksek gümrükler ABD için de geçerli olacak bu da hayat pahalılığı anlamına gelecek. Trump’ın bunu hesaba katmaması da söz konusu değil.
***
Kanada ve Meksika ile yapılan bir gümrük savaşı ABD ekonomisini belki fazla sarsmaz ama işin içine Çin ve AB girdiği zaman global ekonominin seyrini değiştirecek büyük bir gümrük savaşı çıkacağı anlamına gelir. On yıllar belki de yüzyıllar içinde savaşlar, krizler ve ekonomik tecrübelerle oluşmuş gümrük mevzuatlarının kaybedeni ABD değildi. Trump’ın ABD’yi bir mağduriyetten kurtarıyormuş gibi yapacağı gümrük hamlelerinin ters tepeceği kesin. Dolayısıyla örülecek gümrük duvarlarının sadece seçmenin gözünü boyamak amacıyla atılacak hamleler olması ihtimali bir hayli yüksek.
Trump’ın ülkede doğan yabancı çocuklara otomatik olarak ABD vatandaşlığı verilmesinin kaldırılması ve ülkedeki illegal yabancıların kitleler halinde sınır dışı edilmesi planlarının da gerçekleşme ihtimali çok düşük, seçmenin gözünü boyamaya yönelik hamleler. Trump’ın diğer kararnameleri gibi bu kararnamenin de yüksek mahkemelerde hükmünü kaybedecek. Kaldı ki ABD ekonomisinin her zaman göçmenlere ihtiyacı vardı. Şimdi daha çok var.
Türkiye de bunun tecrübesini yaptı: İllegal yabancılar seçmenin, özellikle kendisini kaybeden olarak hisseden seçmenin duygularını harekete geçirmek için etkin bir yöntem. Ancak hem ABD ve hem de AB’nin iş gücüne ihtiyacı var ve bu ihtiyaç gün geçtikçe daha da artıyor. Muhtemelen göstermelik sınır dışı işlemleri yapılacak ancak ABD’ye gelen göçmenlerin sayısı azalmayacak.
***
Trump statükoya karşı büyük bir başarı göstererek yeniden seçildi. Ancak ona destek verenler statükoya karşı olanlar değil, statükonun (beyaz orta sınıf Amerikalılar) mağdur olduğunu düşünen seçmenler. Trump seçmenlerinin toplumsal adalet tesis edilmesi gibi bir beklentileri yok. Sadece sahip olduğunu düşündükleri “beyaz ayrıcalıkları“ yeniden elde etme peşindeler. Bu da sistem değişikliğini gerektirmiyor.
ABD ekonomik rekabette (buna artık dijital rekabet de denilebilir) tıpkı Biden döneminde olduğu gibi sahip olduğu öncü konumu korumaya çalışacak. Baş rakibi Çin’e karşı sürdürdüğü rekabette Çin gibi korumacı ve otoriter davranma imkanı da yok. Yani gücünü aslında Trump’ın mücadele ediyor görüntüsü verdiği liberal demokratik yapısına borçlu.
Trump yapıp ettiklerinin mantıklı olmasına ihtiyaç duymayacağı bir üslup geliştirdi. Kısa bir süre sonra bugün söylediklerini tam tersi tutum sergilese de seçmenlerinin gözünde saygınlığını kaybetmez. Bu bir siyasetçi için büyük bir ayrıcalık ve Trump bu ayrıcalığı sonuna kadar kullanacak.
