Haftalardır EPDK’nın kurguladığı bir depolamalı elektrik ön lisans vurgununu yazıyorum.

İlk Fatih Altaylı’dan öğrenmiştim. Çantacılar gece yarısı resmi gazetede yapılacak yönetmelik değişikliğini önceden biliyorlarmış. Yönetmelik değişince bu çantacılar başvuruları yapmışlar. Ön lisansı alınca yatırım yapmak yerine, gerçek yatırımcılara satarak havadan para kazanacaklarmış.

Bu nedenle bu arkadaşlara çantacı diyorlarmış.

Bu arkadaşlar depolamalı elektrik ön lisanslarını sadece kendilerine değil, başarı primi karşılığında ülkenin anlı şanlı şirketlerine de aldırtmışlar.

Sonuçta 6 milyar dolarlık bir çanta piyasası kurulmuş.

Çantacılar başvuruları yaparken depolamalı elektrikle ilgili bir tarife bulunmuyordu.

Tarife 1 Mayıs 2023’de Cumhurbaşkanı Kararıyla açıklandı.

Buradaki ortalama tarifeler (6 dolar sent), Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının (ETKB) 4 Kasım’da ilana çıktığı YEKA ihalesinde belirlenen tarifeden (3,38 dolar sent) daha fazladır.

Bu farkı dikkate alırsak depolamalı elektrik tezgâhında 30 yıl için 56 milyar 700 milyon dolarlık bir büyüklük buluyoruz.

EPDK bir basın açıklaması yaparak bizleri yalanlamaya çalıştı. (9/12/2024)

Çalıştıkça da yeni şeyler düşünmeme yardımcı oldu.

Nasıl mı?

Gelin bir bakalım.

KAPASİTE TAHSİSİ VE ARZ GÜVENLİĞİ

EPDK ile bir konuda hem fikiriz.

Türkiye’de arz güvenliği ve çeşitliğini belirleme yetkisi Bakanlık’tadır.

Bakanlık YEKA kapsamında yenilenebilir enerji üretimi lisansları içinihaleye çıkar, kazanan şirketlerle sözleşme imzalar ve EPDK da bu şirketlere ön lisans verirDİ.

YEKA projelerinde durum böyleydi.

Bakanlık ihale öncesinde yetkili kurumlardan gerekli ön izinleri de alırdı.

Bu ihalelerde rüzgar ve güneş santrallerinin kurulacağı araziler, kapasiteler ve tarifeler duyurulur.

EPDK 19 Kasım, 2022 gece yarısı böyle yapmadı ve ucu açık başvuru aldı.

Halen 32 bin megavat kapasitelik başvurunun tamamına yakını RES veya tersi durumda GES santralleri için yapılsaydı ne olurdu?

Yani demem o ki EPDK icat ettiği kurmacayla arz çeşitliliğini de şansa bırakmış oldu.

Şimdi gelelim şu şeffaflık meselesine.

Nasıl mı?

Devam edelim.

ŞEFFAFLIK

Basın açıklamasında deniliyor ki “Önlisans sürecinde istenen belgeler ise 10 yılı aşkın bir süredir kurumumuzun internet sitesinde yer almaktadır. Yine bu durum da tüm sektör oyuncuları tarafından bilinen bir gerçektir. Diğer bir deyişle online başvuru süreçlerinde depolamalı önlisans başvurularına özel bir uygulama yapılmamıştır. Yani ilgili Kanunun yürürlüğe girmesi ardından ilgili yönetmelik taslağının kamuoyu görüşüne açılması ve nihayetinde yönetmeliğin de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesini içeren 4 aylık süreci takip eden ‘herkes’ önlisans başvurusunda bulunabilmiştir.”

Evet, bunu herkes biliyordu.

Evet EPDK yönetmelik değişikliği taslağını Eylül 2022’de kamuoyunun görüşüne sundu.

Bunu da herkes biliyordu.

Bu bilgilere göre başvuru sahiplerinin ön lisans başvurusu öncesinde mevzuatın gerektirdiği asgari sermaye şartını yerine getirmesi ve başvuruda teminat mektubu sunmaları gerekiyordu.

Sadece çantacıların ve bunların işbirlikçilerinin bildiği, işini düzgün yapanların bilemedikleri bir gelişme 18-19 Kasım, 2022’de cumayı cumartesiye bağlandığı gece yarısı yayımlanan yönetmelikle ortaya çıktı.

Bingo.

Bu yönetmelikle, EPDK asgari sermaye ve teminat mektubu sunumu şartlarını kaldırdı.

Bu şartların kalkacağını önceden bilen çantacılar ve işbirlikçileri gece sabaha kadar mesai yaptılar.

Çünkü EPDK online depolamalı elektrik ön lisans başvuruları için sistemi resmi gazetenin yayımlandığı zaman diliminde açtı.

Sizler o gün, o saatlerde yataklarınızda mışıl mışıl uyuyorken, çantacılar ve işbirlikçileri haldur huldur online başvuru yapıyorlardı.

Düşünsenize kısa süre önce kurulmuş ve sermayesi 50 bin 100 bin TL olan şirketler başvuru yaptılar.

EPDK 29 Aralık 2024 tarihli resmi gazetede asgari sermaye tutarının beliklenmesi için birim yatırım maliyetlerini açıkladı.

Buna göre 100 megavat kapasiteli depolamalı RES tesisi için gereken asgari sermaye tutarı 108 milyon TL’dir.

Ama çantacılarda bu kadar sermaye yok.

Şirketlerinde çalışan da yok.

Çantacılar yönetmelik değişikliğindeki tezgâhı bilmiyorlarsa başvuru öncesinde teminat mektuplarını temin etmeleri ve asgari sermaye şartını yerine getirmeleri gerekiyordu.

Şimdi de EPDK’ya soralım.

Başvuru sahipleri başvuru öncesinde teminat mektubu almışlar mı?

Başvuru sahiplerinin asgari sermayelerin tutarları nedir?

Bu başvurular saat kaçta yapıldı.

Sistem gece yarısı açıldığında, anında binlerce başvurunun yapılması hayatın normal akışına uygun mudur?

Bakanlığın YEKA ihalelerinde yaptığı gibi, yönetmelik değişikliği yayımlandıktan sonra, hazırlık yapmaları için yatırımcılara neden makul bir süre vermediniz?

Şeffaflık adına bu bilgileri bir liste halinde yayımlayacak mısınız?

Yok öyle “şu kadar firma bu kadar başvuru yapıldı, şu kadarı kabul edildi” diyerek işin içinden sıyrılmak.

Sahi ön lisans başvurularında aranan asgari sermaye ve teminat mektubu şartlarını neden geçici olarak kaldırdınız?

Neden?

Değerli okur son soruyu da size sorayım ve kaçayım.

Bu operasyonu yapanlar, sizce iyi niyetli olabilirler mi?

İyi pazarlar.