Palyatif bakım hastaları ne kadar yaşar, merak konusu oldu. Kanser gibi ağır hastalık geçiren kişilerin; ağrı, bulantı, kusma, halsizlik gibi nispeten daha küçük sorunlarını gidermek için uygulanan tedaviler 'palyatif bakım' olarak adlandırılır. İşte detaylar...
Palyatif bakım, yaşamı kısıtlayıcı hastalıkları olan kişiler için özel tıbbi ve hemşirelik bakımını kapsayan tedavi yöntemidir. Hastalığın herhangi bir aşamasında ağrıdan, fiziksel ve biyolojik stresten rahatlatma sağlanması amaçlanır. Hedef, kişinin ve ailesinin yaşam kalitesini geliştirmektir.
PALYATİF BAKIM NE DEMEK?
Kanser gibi ciddi ve ağır bir hastalıkta olan hem hastalığın kendisine ait, hem de tedavinin getirebileceği hastanın yaşam konforunu bozan birçok etki söz konusudur. Bunlar arasında ağrılar, bulantı ve kusmalar, ishal, ödem, işeme ve böbrek sorunları, yaygın halsizlik, ruhsal sorunlar gibi hastalıklar bulunabilir. Kişilerin ciddi hastalıkları da olsa, günlük aktivitelerini yerine getirebilmeleri, belki geçimlerini sağladıkları işlerini devam ettirebilmeleri, bunlar olamasa dahi hastalık sürecinin sıkıntılarının en hafif şekilde yaşanabilmesi için yapılan müdahaleye 'palyatif bakım' denir.
Türkçe sağlık literatüründe genellikle palyatif bakım veya destek tedavi olarak adı geçen bu kavram, uluslararası medikal literatürde 'palliative care' olarak karşımıza çıkmaktadır. İngilizce kelimenin sözlükteki Türkçe karşılıkları 'hafifletici, geçici, geçici çare, yatıştırıcı' olarak geçmektedir.
PALYATİF BAKIM NASIL YAPILIR?
Palyatif bakım; hemşireler, hekimler, fizyoterapistler, mesleki terapistler, konuşma dili patologları ve birinci basamak hekimiyle birlikte çalışan ek destek sağlayan diğer sağlık çalışanlarından oluşan ekip tarafından sağlanır.
Her yaşta ve ciddi bir hastalıkta herhangi bir aşamada uygundur ve bakımın temel amacı olarak veya iyileştirici tedavi ile sağlanabilir. Yaşam sonu bakımın önemli bir parçası olmasına rağmen, bu aşama ile sınırlı değildir.
Palyatif bakım; hastanelerde, evde, toplumda palyatif bakım programlarının bir parçası olan vasıflı hemşirelik tesislerinde dahil olmak üzere çeşitli ortamlarda sağlanabilir. Disiplinler arası palyatif bakım ekipleri bakım hedeflerini netleştirmek ve semptom yönetimiyle psiko-sosyal ve manevi destek sağlamak için insanlarla ve aileleriyle birlikte çalışır.
PALYATİF BAKIM NEDİR?
Hekimler bazen palyatif bakım terimini, hiçbir tedavinin beklenemeyeceği (genellikle geç evre kanserlerinde olduğu gibi), 'belirtileri iyileştirme amaçlı palyatif tedaviler' anlamına gelen bir anlamda kullanırlar. Örneğin tümörün blokajı, iyileştirici etkide olmasa bile kitleden kaynaklanan ağrıyı azaltabilir. Daha açık bir kullanım palyatif, iyileştirici olmayan tedavidir. Palyatif bakım iyileştirici veya agresif tedavilerle birlikte kullanılabilir.
İlaçlar ve tedavilerin, altta yatan hastalık veya neden üzerinde iyileştirici bir etkiye sahip olmadan belirtileri hafiflettiği takdirde palyatif bir etkiye sahip olduğu söylenir. Bu, bir grip enfeksiyonu ile ilişkili ağrıyı tedavi etmeyi, kırık bacak ağrılarını veya ibuprofen ağrılarını tedavi etmeyle beraber kemoterapi ile ilgili mide bulantısını tedavi etmeyi içerebilir.
