Nefes darlığı yavaş yavaş gelişebildiği gibi, aniden de başlayabilir. Sanki yeterince hava alamıyormuş gibi hissetmeye neden olabilir. Egzersiz sonrasında yaşanan yorgunluk gibi hafif solunum sorunları bu kategoriye dahil edilemez. İşte, nefes darlığına iyi gelen şeyler...
Nefes darlığı, çeşitli koşullar yüzünden ortaya çıkabilir. Bunlardan bazıları stres ve kaygıdır. Şayet çok sık olarak nefesinizde daralma veya ani, yoğun ataklar meydana geliyorsa, tıbbi bir yardıma ihtiyaç duyabilirsiniz. Çünkü bu durum, ciddi bir sağlık probleminin işareti olabilir.
NEFES DARLIĞI NEDİR?
Nefes darlığı ve öksürük birbirleriyle ilişkili iki sağlık problemidir. Nefes daralması yaşayan kişilerin büyük bir çoğunluğunun öksürük problemi de yaşamasının sebebi daralan hava kanallarından geçen havanın gıdaklama etkisinin olmasıdır. Böyle bir durumda asıl önemli olan nefes darlığının sebebini saptamaktır. Sebebin çözüme kavuşturulması halinde doğal olarak öksürük de ortadan kalkmış olur.
NEFES DARLIĞI PSİKOLOJİK DE OLABİLİR
Nefeste daralma problemi, fizyolojik nedenlere bağlı olabildiği gibi, psikolojik nedenlerden de kaynaklanabilir. Şayet bu problemi yaşıyorsanız ve buna sebebiyet verecek herhangi fiziksel bir rahatsızlığınız yoksa, o halde büyük ihtimalle psikolojik olarak nefesiniz daralıyor. Hava açlığı da denilen bu sorun, daha çok gençler arasında görülür.
Hasta nefes alamadıkça panikler ve daha fazla nefes almak ister. Bu şekilde durum kısır bir döngüye girer. Genelde yaklaşık 15 dakika kadar süren bu durum, bünyeden bünyeye de değişiklik gösterebilir. Nefesi psikolojik olarak daralan bazı kişilerde, göğüste ağırlık ve boğazda düğümlenme hissi yaşanabilir.
Ruhsal problemler yaşayan kişilerde nefes alma ile alakalı rahatsızlıklar olabilir. Anksiyete bozukluğu olan bazı kişilerde genellikle nefes alma problemleri görülebilir.
NEFES DARLIĞI NEDEN OLUR?
1) Akciğer ile ilgili rahatsızlıklar
Ansızın ortaya çıkan nefes darlığı, çoğu hastalığın habercisi olabilir. En yaygın sebebi bronşların daralmasıyla ortaya çıkan astım hastalığıdır. Bazen kendi kendine, bazen de soğuk, egzersiz, alerji ve grip gibi bir uyarana bağlı olarak gelişen, hava yollarındaki spazmlar ile sonuçlanan bir sorundur. Akciğerlerde ıslık sesi ve hışıltı benzeri sesler duyulabilir. Yeterince nefes alamama, göğüste tıkanıklık hissiyatı olarak da ifade edilen bu sorun, doktorun akciğer seslerini dinlemesiyle büyük ölçüde anlaşılan bir durumdur.
Astımın yanı sıra zatürre, kronik bronşit, KOAH (kronik tıkayıcı akciğer hastalığı) gibi akciğer hastalıkları da nefeste daralmaya neden olabilir. Ayrıca akciğer arterlerinde kan pıhtılarının birikmesi, ağız, burun ya da boğazdaki hava geçişlerinde tıkanma olması, hava yollarına sıkışan bir nesne sonucunda boğulmak gibi durumlar da nefes darlığına sebebiyet verebilir.
2) Kalp ile İlgili Rahatsızlıklar
Daha çok göğüs ağrılarının ön plana çıktığı kalk krizi rahatsızlığında, nefeste daralma da görülebilir. Omuza ve kola yayılan göğüs ağrısına nefes daralmasına eşlik edebilir. Nadir olarak görülse de ağrısız, yalnızca nefeste daralma ile kendisini gösteren kalp krizleri de vardır. Kalp krizinin yanı sıra kalp ritim bozuklukları, kalp yetmezliği, anjin, doğumdan gelen bazı kalp kusurları da kalp ile ilgili nedenlerden sayılabilir.
3) Diğer Nedenler
Kalp ve akciğer rahatsızlıklarının yanı sıra; obezite (aşırı kilo), anemi, anksiyete (kaygı bozukluğu), panik atak, sigara, reflü, küf ya da polen gibi maddelere karşı alerjiler, çevredeki tozlar, göğüs duvarının sıkışması ve havada daha az oksijen olan yüksek rakımlara tırmanılması diğer nedenler arasında yer alır.
NEFES DARLIĞI NASIL ANLAŞILIR?
* Göğüs sıkışması, hırıltılı solunum, yeterince nefes alamadığını hissetme ya da havasız kalma gibi bazı belirtiler yaşayabilirsiniz.
* Kalbinizle alakalı bir problem nedeniyle bu sorunu yaşıyorsanız, bacaklarınız özellikle de ayak ve ayak bilekleriniz şişmiş olabilir.
* Parmaklarınız ve dudaklarınız maviye dönebilir.
* Uzun süre sert bir biçimde öksürürken veya derin bir nefes aldığınız zaman, kaslarınız ve akciğerlerinizde ağrı oluşabilir.
* Nefes almadan önce yaşadığınız nefes daralması daha kötü bir hal alabilir. Gecenin bir saatinde, uyanmanıza sebep olabilir.
* Öksürük krizleri yaşayabilirsiniz. Aniden başlayan ya da uzun süreli yani kronik öksürük sorunu ortaya çıkabilir.
* Baş ağrısı, yorgunluk, ateş ve titreme gibi diğer belirtiler görülebilir.
NEFES DARLIĞI NASIL GEÇER?
1) Pursed-lip Solunum
Bu nefes alma yöntemi, nefes hızınızı hızla yavaşlatır ve normal nefes alıp vermenize yardımcı olur. Ayrıca pursed-lip soluma yöntemi, stres ve anksiyete sorunlarının giderilmesinde de yardımcı olur. Bu tekniğin aşamaları şu şekildedir;
* Öncelikle rahat bir şekilde oturup, boyun ve omuz kaslarınızı gevşetin.
* Dudaklarınızı, birbirine yapışacak biçimde sıkıca kapatın.
* Birkaç saniye sadece burnunuzdan nefes almayı deneyin. 4'e kadar sayın ve büzdüğünüz dudaklarınızın arasından yavaş bir şekilde nefesinizi verin.
* Bu şekilde nefes alıp vermeye 10 dakika devam edin. Sorun meydana geldiğinde, bu tekniği uygulayarak rahatlamanız mümkündür. Sizi birkaç dakika içerisinde daha iyi hissettirir.
2) Diyaframdan Nefes Almak
Karın boşluğundan veya derin nefes alma olarak da bilinen diyaframdan nefes almak, nefes daralmasını kontrol altında tutmaya yardımcı olur. Diyaframdan nefes alınması, özellikle KOAH hastalığına bağlı gelişen nefeste daralmanın hafiflemesine yardımcı olur. Bu yöntemin aşamaları şu şekildedir;
* Sırt üstü uzanıp, ellerinizi karnınızın üstüne koyun.
* Burnunuzdan derin bir şekilde nefes alın. Karnınızı genişletip sonrasında ciğerlerinizi hava ile doldurun. Birkaç saniye nefesinizi tutmalısınız.
* Ağzınızdan yavaşça nefes verin ve akciğerlerinizi boşaltın.
* Bu işlemi 5-10 dakika süreyle günde 2-3 kez olacak şekilde tekrarlayın.
3) Buhar Solumak
Nefesinizin daralmasının nedeni bir solunum problemi ise, buhar soluma tekniği iyi bir tercih olabilir. Bu teknik, burun kanallarında oluşan tıkanıklığı dağıtır. Ayrıca, buhardan gelen nem ve ısı, mukus yapısının kolay bir şekilde çözülmesine yardımcı olur. Bu işlem için bir kaba kaynamış suyu koyun. Bu suyun içerisine bir miktar okaliptüs veya nane esansından ekleyin. Kaseyi yüzünüze yaklaştırıp başınızın üstüne havlu örtün. Buharı içinize çekip birkaç dakika derin derin nefes alın.
NEFES DARLIĞINA İYİ GELEN ŞEYLER
* Balgamı artıran süt ürünleri, şeker, tuz, yağlı, kızarmış besinler tüketilmemelidir.
* Baharatlı yiyecekler, sarımsak, biber, zencefil, narenciye beslenme düzeninde olmalıdır.
* Sıvı tüketimi artırılmalıdır. Bitkisel çaylar içilebilir. Özellikle zencefil, nane, biberiye, ginseng çayı tüketilebilir. Çaylara biraz bal eklemesi de yapılabilir.
* Günde 10-15 dakika, düzenli egzersiz ve yoga yapılmalıdır.Sigara ve alkol kesinlikle içilmemelidir.
* Düzenli uyku ve dengeli beslenme üzerine kurulu bir hayat tarzına sahip olunmalıdır.
* Soğanı pişmiş veya çiğ olarak tüketebilirsiniz.
* Göğüs tıkanıklık için tavuk çorbası içilebilir. Sıcak tavuk çorbası, akciğeri iltihabını azaltır.
* Nefes darlığı bitkisel tedavisi için balı limonla karıştırarak tüketebilirsiniz.
* Astım ve öksürük krizi yüzünden oluşan durumlarda, acıyı hafifletmek amacıyla koyu kahve de içebilirsiniz. Kafeinsiz kahveler önerilir.
