Türkiye'nin her yerinde farklı isimlerle biliniyor adına türküler bile yazdırıyor. Herkes tarafından sevilerek tüketilen o üründe hasat vakti geldi çattı. Kırmızıdan yeşile dönen rengi herkese hayran bırakıyor meyvesinden tozuna kadar her şeyi para getiriyor.
Tunceli'nin Pertek ilçesinde aşağı gülbahçe köyü sakinleri dağlık araziye doğru yola çıktı. Yaz aylarında kırmızı rengiyle herkesi hayran bırakan ürünler kış aylarına yaklaştıkça yeşile dönüyor. Bölgedeki engebeli araziye meydan okuyan vatandaşlar geçimini de bu üründen sağlıyor. Hasat öncesinde her ağacın altına serilen çadırlar hazırlıkların tamamlanması ile birlikte yeşil renge bürünen ürünleri tek tek daldan düşürüyor. Zorlu mesainin ardından ürünleri tek tek torbaya dolduran köylüler evlerine taşıyarak güneş altında bekletiyor.
SIKOTLA DÖVÜLÜYOR TOZU BİLE PARA EDİYOR
Birkaç gün boyunca güneşin altında iyice kuruyan ürünler elekten geçirildikten sonra toz, toprak, ot ve dal parçalarından ayrılıyor. Odun ateşinin üzerine koyulan ürünler saç üstünde çevriliyor ardından sıkot adı verilen taş ile havanda dövülerek toz haline dönüştürülüyor.
KİLOSU 400 TL'DEN SATILIYOR
Türkiye'nin farklı bölgelerinde farklı isimlerle bilinen menengiç, çitlenbik, çıtlık, çitemik, bıttım, çıtımık ve çöğre gibi isimlerle de anılmaktadır. Bilimsel olarak "Pistacia terebinthus" adıyla bilinen menengiç tozundan meyvesine kadar her şeyi ile üreticinin derdine derman oluyor.
Çedene üreticisi Mahmut Irmak, bazı komşularının Çedene ağaçlarını aşılama yaparak çam fıstığına dönüştürdüğünü dile getirdi. Irmak,"Çedeneler yaz aylarında kırmızı, sonbaharda ise olgunlaşarak yeşil hale geliyor. Çedeneleri, sıkot dediğimiz taşla öğüterek kilogramını 300-400 liraya satıyoruz." sözlerini dile getirdi.
Ağaçlarının atalardan kalma olduğunu belirten köylülerden Anık Öz, üretimin Zorlu yönleri olduğunu da belirtti. Çedene ağaçlarının her yıl bol miktarda meyve sağladığını belirten Öz, sonbaharda çedene toplayarak kahveye dönüştürdüklerinin de altını çizdi. Çedene kahvesinin çoğunlukla evde tüketildiğini belirten Öz, sağlığa birçok faydası olduğunu da ifade etti.
