Suriye’nin Türkiye’ye komşu İdlib vilayetinde, El Kaide bağlantılı Heyet Tahrir Şam, kritik noktaları ele geçirdi. Türkiye’nin desteklediği Ahrar Şam’a düzenlediği saldırıların ardından İdlib merkezi ve Cilvegözü Sınır Kapısı bölgesine hakim oldu. Bu durum, İdlib’i müdahaleye açık hale getirdi.
Suriye’nin İdlip vilayetinde, Türkiye’nin de desteklediği Ahrar Şam grubu ile El Kaide bağlantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) arasında yaklaşık bir haftadır süren çatışmalar, ateşkes ile sona erdi. Bir hafta süren çatışmalarda topraklarını genişleten Tahrir Şam örgütü, cuma günü ele geçirdiği Cilvegözü sınır kapısının ardından önceki gün de İdlip’in merkezinde kontrolü sağladı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, ‘İdlip’teki muhalif gruplar arasında bugüne kadar yaşanan en şiddetli çatışmalar’ olarak tanımladığı olaylarda 15’i sivil 92 kişinin öldüğünü bildirdi. Buna karşın Tahrir Şam’ın bir gün içinde İdlip merkezinde Ahrar’a ait bütün kontrol noktalarını ele geçirdiğine dikkat çekilerek, Ahrar’ın büyük bir direniş göstermediği ifade ediliyor. İdlip, tamamen rejim karşıtı grupların elinde bulunan tek kent merkezi. Reuters ajansına konuşan görgü tanıkları, Cilvegözü’nün karşısındaki Bab El Hava bölgesinde de Ahrar Şam unsurlarının büyük konvoylar halinde çekildiğini belirtti. İki taraf, cuma günü ateşkes anlaşması imzalamıştı. Anlaşmayla sınır bölgesinin kontrolü sivil bir yönetime bırakılmıştı.
Başlattığı saldırılarla İdlip’in stratejik noktalarında ilerleyen Tahrir Şam, Türk askerinin veya Fırat Kalkanı bölgesinden gelebilecek grupların İdlip’e girişini engellemek amacıyla sınır bölgesinden Ahrar’ı çıkardığını açıkladı. Ayrıca çatışmalar süresince çok sayıda Ahrar militanının Tahrir’e katıldığı belirtildi. Bazı bölgelerde ise halkın Tahrir Şam’a karşı protesto eylemleri düzenlediği kaydedildi. Bazı kasabalarda halk konseylerinin Tahrir militanlarını bölgelerinden çıkardığını bildirdi. Reuters, halktaki endişenin, El Kaide bağlantılı örgütün kontrol ettiği vilayetin, Rusya ve rejimin saldırılarına hedef olma ihtimalinin artmasından kaynaklandığını belirtti. Bu arada Tahrir Şam militanlarının şehir merkezinde ele geçirdiği bir kontrol noktası yakınlarında gerçekleşen bombalı araç patlaması nedeniyle 12 kişi hayatını kaybetti, 20 kişi ise yaralandı.
Tahrir Şam örgütü, Rusya ve Türkiye’nin yanısıra ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyon tarafından da terörist olarak kabul ediliyor. İdlip’deki önemli noktaların örgüt kontrolüne girmesinin ardından, örgütü bitirmeye yönelik geniş çaplı bir operasyonun başlayabileceği ifade ediliyor. Öte yandan örgütten yapılan açıklamada, Esad rejimine karşı savaşmak üzere bütün grupların birleşmesi talep edildi. Ahrar Şam ise Suriye’deki siyasi çözüm sürecine katılma amacında.
RUSYA: ÇATIŞMASIZLIK YAKIN
Rusya Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Dairesi Başkanı Sergey Rudskoy, İdlip’te bir çatışmasızlık alanının kurulmasına ilişkin görüşmelerin devam ettiğini ve bunun sonuçlanması halinde çalışmaların Astana’da devam edeceğini bildirdi. Rudskoy gazetecilere yaptığı açıklamada, “Astana’da Temmuz ayı başında düzenlenen Suriye görüşmeleri sırasında, Humus ve Doğu Guta bölgelerindeki çatışmasızlık alanlarının sınırları belirlendi. İdlib’te bir çatışmasızlık alanının kurulmasına ilişkin temaslar devam ediyor ve bunun sonuçlanması halinde çalışmalar Astana’da devam edecek” ifadesini kullandı.
İDLİP NASIL ALINMIŞTI?
İdlip, Suriye’deki savaş boyunca üç kez el değiştirdi. 2012’deki savaşta, muhaliflerin ele geçirdiği şehri, rejim karşı saldırıyla geri almıştı. Mart 2015’te ise bugün çatışma yaşayan Ahrar Şam ve Heyet Tahrir Şam gruplarının da dahil olduğu, ‘Fetih Ordusu’ adı altında birleşen geniş bir koalisyon, İdlip’e yönelik büyük bir saldırı düzenlemişti. Dört gün süren çatışmaların ardından Fetih Ordusu İdlib’i ele geçirmiş ve Şii beldeleri Fua ile Kefraya’yı kuşatma altına almıştı. Fetih Ordusu, ilerleyen günlerde İdlib vilayetinin ikinci büyük kenti Cisr eş-Şuğur’da kontrolü sağlamıştı.
HAYATTA KALMA KAPISI
Antakya’daki Cilvegözü Sınır Kapısı’nın karşısında bulunan Bab El Hava, bölgedeki gruplar açısından büyük önem taşıyor. Zira İdlib’in Türkiye’ye açılan tek sınır kapısı olan Cilvegözü, iki taraf arasındaki ticaretin kontrol noktası konumunda. Sınırı kontrol altında bulunduran örgütlerin, ticaret amacıyla gelen kamyonlardan ücret kestiği belirtiliyor. Bu, varlığını sürdürmek için paraya ihtiyaç duyan örgütler için yılda milyonlarca dolarla ifade edilen bir kaynak anlamına geliyor. Bab El Hava’nın, altı yıldan uzun süredir devam eden iç savaşta çeşitli grupların kontrolüne girdiği ifade ediliyor.
