Gazze’ye ‘pamuk ipliğine bağlı ateşkes’, 471’nci günde geldi. Ateşkesin başlama saatine 5 dakika kala 24 Filistinli’yi katleden İsrail ordusu ‘saldırılar sürecek’ mesajı verdi. Tel Aviv’in, zoraki imzaladığı saldırmazlık anlaşmasına bağlı kalacağına güveni olmayan Filistinliler, duydukları kaygıya rağmen enkaz yığınları arasındaki evlerine dönmeye başladı.
Gazze’de büyük insani felakete yol açan savaşta 471 gün sonra ateşkes gecikmeli olarak başladı. Hamas, teknik sebeplerle üç İsrailli rehinenin listesini teslim etmekte gecikince İsrail yine kan döktü. Ateşkesin ertelendiği saatlerde işgalci güçler saldırılarına devam ederken 24 Filistinliyi daha katletti.
ATEŞKES ÜÇ SAAT GECİKMELİ BAŞLADI
Hamas ve İsrail, 46 bin 900 kişinin hayatını kaybettiği 15 aylık süreç sonrası üç aşamalı ateşkeste anlaştı. Dünyanın beklediği ateşkes, İsrail’in ertelemesi ve Hamas’ın ‘teknik gerekçe’lerle rehine listesini geç açıklaması nedeniyle 3 saat gecikmeli başladı. Ateşkesin başlama saatinden 5 dakika önce katliamlarını sürdüren katil ordusu, 24 Filistinliyi öldürdü. Hamas üç rehinenin isimlerini açıklarken İsrail’in aşırı sağcı ve ‘ateşkes’ karşıtı üç bakanı istifa etti.
EVE DÖNEN GAZZELİLERE TUZAK
Aylardır Han Yunus kentine sığınan Filistinliler, Refah kentindeki Cibaliya ve Beyt Lahya bölgelerindeki evlerine dönmeye başladı. Gazze’de enkaz yığınları arasında evlerine dönen Filistinliler uzun kuyruklar oluşturdu. Savaştan kalan enkazların üstüne çıkan çocuklar, Filistin bayrağını dalgalandırdı. Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal, İsrail ordusunun binalara tuzak yerleştirmesi sonucu evlerine geri dönen Filistinlilerin saldırıya maruz kaldığını ifade etti.
SAYGI OLURSA ATEŞKES SÜRER YOKSA KIYAMET KOPAR
Gazze’deki ateşkesin ‘iyi bir yönetimle’ sürdürülebileceğini söyleyen Trump, “ABD yeniden saygı görmeli. Eğer bize saygı duyarlarsa, ateşkes devam eder. Saygı duymazlarsa kıyamet kopar” dedi. Trump, savaşın sonra ermesi için Netanyahu’ya ‘yapman gerekeni yap’ dediğini de aktardı.
ATEŞKES KATLİAMLA BAŞLADI
Hamas ve İsrail arasında varılan mutabakat sonrası Gazze’de ateşkes başladı. Ateşkesin ardından İsrail’in yoğun saldırılarına maruz kalan Gazze’nin kuzeyinde yer alan Cibaliye bölgesine yaşanan dönüş ve bölgede oluşan yıkım görüntülendi.
Gazze’de uzun zamandır beklenen ateşkes, Hamas’ın dün serbest bırakmayı planladığı üç kadın rehinenin isimlerini açıklamasıyla üç saatlik gecikmenin ardından başladı. Böylece savaşın sona erdirilmesine yönelik uzun ve belirsiz süreç sıkıntılı bir başlangıç yapmış oldu.
Hamas, dün ilk olarak Romi Gonen (24), Emily Damari (28) ve Doron Steinbrecher (31) adlı kadın esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesi ekibine teslim etti. İsrail Hava Kuvvetleri’ne ait helikopter, rehineleri bir askeri tesiste yapılan ilk muayenenin ardından hastaneye götürdü. Hamas, ateşkesin 42 gün sürmesi beklenen ilk aşamasında 33 rehineyi serbest bırakacak.
Anlaşma kapsamında 33 İsrailli rehineye karşılık 1167’si 7 Ekim 2023’ten sonra tutuklanan Gazze sakini Filistinli olmak üzere 1900’den fazla Filistinlinin serbest kalması bekleniyor. İsrail hapishanelerinde mahkumiyet altındaki 90 Filistin mahkum da, dün akşam saatlerinde ateşkes ve rehine takası kapsamında evlerine dönmek için yola çıktı. 90 Filistinli’nin, 69 kadın ve 21 çocuktan oluştuğu ifade edildi. Hamas, anlaşmanın “bir esire karşılık 30 Filistinli tutuklunun serbest bırakılmasını” öngördüğünü belirtmişti.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu daha önce Hamas’ın onlarca Filistinli tutuklu karşılığında serbest bırakmaya hazır olduğu üç rehinenin isimlerini verme taahhüdünü yerine getirmediğini belirtmiş, isimleri alana kadar savaşmaya devam edileceğine dair söz vermişti. Hamas ise isimlerin teslim edilmesindeki gecikmeyi “teknik saha nedenlerine” bağlamış, geçen hafta duyurulan ateşkes anlaşmasına bağlı kaldığını bildirmişti. Ateşkesin ertelenmesinin ardından güneydeki Han Yunus kentinde düzenlenen bir İsrail hava saldırısında en az 24 Filistinli daha katledildi. Dün ayrıca İsrail, 2014 İsrail-Hamas savaşında öldürülen ve kalıntıları Gazze’de tutulan bir askerin cesedini bulduğunu açıkladı. Ateşkes üç aşamadan oluşuyor. Altı haftalık ilk aşamada Hamas’ın elindeki 33 rehine, İsrail hapishanelerinde tutulan 737 Filistinli karşılığında serbest bırakılacak.
Ateşkes devam ederse, işgal güçleri de doğuya, nüfusun yoğun olduğu bölgelerden çekilecek ve yerinden edilmiş binlerce Filistinlinin evlerine ya da evlerinden geriye kalan harabelere dönmesine izin verecek. Gazze’ye yardımın da artırılması planlanan anlaşmaya göre, her gün 600 kamyonun bölgeye girmesine izin verilmesi bekleniyor. İkinci ve üçüncü aşamaların ayrıntıları üzerinde prensipte anlaşmaya varılmış olmakla birlikte, ayrıntıların netleştirilmesine yönelik müzakerelerin birinci aşamanın altı haftası boyunca sürmesi bekleniyor.
İkinci aşamada Hamas’ın elinde kalan rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail askerlerinin Gazze’den tamamen çekilmesi öngörülüyor. Üçüncü aşamada ise Gazze’nin uluslararası gözetim altında yürütülecek üç ila beş yıllık bir yeniden inşa planı karşılığında kalan esirlerin cansız bedenlerinin İsrail’e teslim edilmesi öngörülüyor. İsrail’in Hamas’a karşı yürüttüğü savaş, Gazze Şeridi’nin büyük bir bölümünü yok etti ve nüfusun yaklaşık yüzde 90’ını yerinden etti. Savaşın bilançosu çok büyük oldu ve kapsamına ilişkin yeni ayrıntıların önümüzdeki haftalarda ortaya çıkması bekleniyor.
GAZZE'DE BÜYÜK SEVİNÇ
Gazzeliler, İsrail’in 471 gündür devam eden saldırılarının ardından ateşkesin başladığı anlarda büyük sevinç ve coşku yaşadı. Ateşkesin başladığının duyurulmasıyla, özellikle yerinden edilen ailelerin kaldığı çadır kampları başta olmak üzere tüm Gazze Şeridi’nde kutlamalar yapıldı. Sevinç gösterileri düzenleyen Gazzeliler, tekbirler getirdi, direniş güçlerine ve Hamas’a destek sloganları attı. Gazzeli gençler ellerinde Filistin bayraklarıyla konvoy oluştururken, gençlerin hep birlikte “Burada kalacağız” marşını söyledikleri videolar sosyal medyada paylaşıldı. Ateşkesin yürürlüğe girdiğinin duyurulmasının ardından bazı Filistinlilerin, içine girilebilir durumdaki evlerine yerleşmeye çalıştığı görüldü. Gazze’deki hükümet, daha önce yaptığı açıklamada, ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte yapılacak çalışmalar ve insani yardımlara ilişkin planların hazır olduğunu duyurmuştu.
GÜVENLİĞİ FİLİSTİN GÜÇLERİ DEVRALDI
Gazze’deki Filistin hükümeti, ateşkesin yürürlüğe girmesinden kısa bir süre sonra, binlerce polis memurunun güvenlik ve düzeni sağlamak için Gazze Şeridi’nin çeşitli kentlerinde görev yapmaya başladığını duyurdu. Gazze’deki hükümetin Medya Ofisinden yapılan yazılı açıklamada, “Gazze Şeridi’nin kentlerinde güvenliği ve düzeni sağlamak amacıyla hükümetin planına uygun olarak binlerce Filistinli polis memurunun görevine başladığını duyuruyoruz.” ifadelerine yer verildi. Ateşkesin yürürlüğe girmesinden kısa bir süre sonra belediyelerin sokakları yeniden açmaya ve iyileştirmeye başladığı belirtilen açıklamada, “Bakanlıklar ve devlet kurumlarının, hayatın mümkün olduğu kadar hızlı ve kademeli olarak normale dönmesini sağlayacak tüm tedbirleri uygulamaya yönelik hükümet planına uygun şekilde çalışmalara başlamaya tümüyle hazır olduğu” vurgulandı. Halka “bölgeler ve kentler arasında geçiş yaparken dikkatli olmaları” çağrısında bulunulan açıklamada, “yerinden edilenlerin geri dönüşünün, ateşkesin yürürlüğe girmesinden 7 gün sonra gerçekleşebileceği” ifade edildi. Hamas, İsrail ile varılan ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinin ardından, “anlaşmanın maddelerine bağlı olduğunu” yineledi.
AŞIRI SAĞDAN HÜKÜMETİ DÜŞÜRME TEHDİDİ
İsrail’de Gazze’de ateşkes anlaşmasına karşı çıkan, koalisyon hükümetindeki aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisinin lideri Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, saldırılara tekrar başlanılmaması halinde hükümeti düşüreceği tehdidinde bulundu. İsrail Ordu Radyosuna konuşan Smotrich, İsrail’in “Gazze’yi işgal etmesi ve geçici bir askeri hükümet kurması gerektiğini çünkü Hamas’ı yenmenin başka yolunun olmadığını” savundu. Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi’yi “strateji konusunda zayıf” olmakla suçlayan Smotrich, “Gazze Şeridi’nin tamamını ele geçirmemizi ve yönetmemizi sağlayacak şekilde savaşmaya dönmezse hükümeti düşüreceğim.” dedi. Smotrich, “Ben başbakan olsaydım, genelkurmay başkanına, ‘Bu benim politikam, uygulamayacaksan evine git’ derdim.” ifadelerini kullandı. Bakan Smotrich, önceki gün yayımladığı video mesajında, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun Gazze’ye saldırılara ilişkin bazı taleplerini kabul etmesinin ardından hükümette kaldığını duyurmuştu. “Tehlikeli” olarak nitelendirdiği Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşmasını engelleyemediklerini ancak hem kabinede hem de diğer yollarla Gazze’deki “savaşın”, hedeflerine ulaşmadan hiçbir şekilde sona ermeyeceği kararını aldırttıklarını vurgulayan Smotrich, “Savaş metodunu tamamen değiştirme konusunda taahhüt talep ettik ve aldık.” ifadelerini kullanmıştı.
TRUMP, BAZI FAZZELİLERİ ENDONEZYA'YA GÖÇ ETTİREBİLİR
ABD’de yeni başkan Donald Trump’ın, Gazze’deki Filistinlileri göçe zorlayacağı ileri sürüldü. NBC News, ateşkes anlaşmasının son aşaması olan ‘yeniden inşa’ sürecinde Trump’ın Gazze’deki nüfusun bir kısmını ‘taşımayı’ planlandığını yazdı. Trump’ın geçiş ekibinden bir yetkili, ülkenin Orta Doğu Özel Temsilcisi olarak atayacağını duyurduğu Steve Witkoff’un yakın zamanda Gazze’yi ziyaret edeceğini söyledi. Aynı yetkili, Gazze’deki Filistinlilerin zorunlu göçe sürüklenebileceğine işaret etti. Yerinden edilmesi planlanan Filistinlilere ev sahipliği yapabilecek ülkelerden birinin ise Endonezya olduğu iddia edildi. NBC’ye konuşan yetkili, Witkoff’un 11 Ocak’ta gerçekleştirdiği İsrail ziyaretine ilişkin de konuştu. Gazze’de ateşkes sağlanması yolunda bu ziyaretin ‘kritik önemde’ olduğunu söyleyen isim, Witkoff’un İsrail Başbakanı Netanyahu’ya ‘baskı yaptığını’ ileri sürdü.
SAVAŞIN TEL AVİV'E MALİYETİ 41 MİLYAR DOLAR
İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarının ülkeye maliyetinin 41 milyar dolar olduğu belirtildi. İbranice yayın yapan “Calcalist” sitesinin haberinde, saldırılarda mal ve can kaybına ilişkin bilgiler verildi. Saldırıların İsrail’e 150 milyar şekele (41 milyar dolar) mal olduğu aktarılan haberde, 7 Ekim’den beri yaklaşık 220 bin yedek askerin çağrıldığı ve her bir asker için aylık asgari harcamanın 15 bin şekel olduğu kaydedildi. Bu sürede 840 İsrail askerinin öldüğü ve 14 bin civarında kişinin yaralandığı hatırlatılan haberde, her ay ortalama bin askerin yaralandığına dikkati çekildi. Gazze’ye saldırıların “İsrail tarihinin en zor savaşı” olduğu paylaşılan haberde, hükümetin sağ kanadının engellemelerine rağmen ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump’ın ısrarlarının Gazze’de ateşkesin geleceğini belirleyeceği vurgulandı.
