Türk edebiyatının saygın şairlerinden Sezai Karakoç, üniversite eğitimini maliye bölümünde tamamladıktan sonra 1955-1973 yılları arasında Maliye Bakanlığı'nda memurluk yaptı. Daha sonra İstanbul'da Diriliş Yayınları ve Diriliş dergisinin yanı sıra Diriliş Partisi ve Yüce Diriliş Partisi'ni kurdu. 16 Kasım 2021 tarihinde yaşlılığa bağlı hastalıklar nedeniyle 88 yaşında hayatını kaybetti. İşte, Sezai Karakoç biyografisi...
Edebiyat hayatı boyunca çeşitli basın yayın kuruluşlarında yazılar ve şiirler kaleme alan Sezai Karakoç, Türk edebiyatının en sevilen şiirlerinden biri olan 'Mona Rosa' ile okurların gönlünde taht kurdu. İlk şiir kitabı 'Körfez'i 1959 yılında yayımlanan usta şair, 1960 yılında siyaset, düşünce ve edebiyat dergisi olarak nitelediği 'Diriliş' ile uzun yıllar edebiyat dünyasında yer aldı.
Sezai Karakoç'u; Necip Fazıl Kısakürek "Ruh gibi, Hazreti İsa gibi", Ece Ayhan "Sivil şiirin en iyi şairlerinden", Cemal Süreya "Öyle bir Müslüman ki Marx da bilir, Nietzsche de bilir, Salvador Dali de sever. Sıkışmış, sıkıştırılmış deha. Alçak gönüllükle katı yüksek uçuyor. Şemsiyesi yok" ifadeleriyle tanımlardı.
SEZAİ KARAKOÇ ÖLDÜ MÜ, NEDEN ÖLDÜ?
Şair Sezai Karakoç, 16 Kasım 2021 Salı günü yaşlılığa bağlı hastalıklar nedeniyle 88 yaşında hayata gözlerini yumdu. Yakın arkadaşı yazar Ali haydar Haksal, "Sağlık durumu iyiydi, geçen hafta konuştum, sesi iyi geliyordu, çok üzgünüm" açıklamasında bulundu.
Sezai Karakoç'un cenazesi 17 Kasım 2021 Çarşamba günü İstanbul'da Şehzadebaşı Camii'nde kılınacak cenaze namazının ardından aynı camide yer alan hazireye defnedilecek.
SEZAİ KARAKOÇ'UN HAYAT HİKAYESİ
22 Ocak 1933 tarihinde Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde dünyaya geldi.
Babası orta halli bir tüccardı. Dedesi Hüseyin Bey de Plevne Savaşı'na katılmış, Gazi Osman Paşa'nın teşekkürünü kazanmıştı. Annesi Emine Hanım ev hanımıydı.
Sezai Karakoç, ilkokul eğitimini 1938-1944 yılları arasında Ergani'de tamamladı. 1944 yılında sınavlara girip Maraş Ortaokulu'nda parasız yatılı olarak okumaya hak kazandı. 1947-1950 yılları arasında lise eğitimini yine parasız yatılı olarak Gaziantep Lisesi'nde tamamladı. Lise eğitimi boyunca Felsefe dersine ilgi duydu ve Felsefe okumaya karar verdi. Üniversite eğitimi için İstanbul'a geldi. Babası onun ilahiyat fakültesinden mezun olmasını istiyordu. Fakat imkanları dahilinde eğitimine devam edebileceği yatılı tek bölüm siyasal bilgiler fakültesiydi. Üniversite sınavlarına hazırlanırken kazanamama ihtimalini de göz önüne alarak her ihtimale karşı Felsefe bölümüne kayıt yaptırdı.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazanarak başladığı yüksek öğrenimini 1955 yılında fakültenin maliye bölümünden mezuniyetle tamamladı. Maliye Bakanlığı'nda Hazine Genel Müdürlüğü Dış Tediyeler Muvazenesi bölümüne atandı.
Daha sonra maliye müfettişliği sınavını kazandı. 11 Ocak 1956 tarihinde müfettiş yardımcılığı görevine başladı. 1959 yılında İstanbul'da gelirler kontrolörü oldu. Bir ara Ankara'ya çağrılıp Yeğenbey Vergi Dairesi'nde görevlendirildiyse de kısa bir müddet sonra yine İstanbul'daki görevine döndü.
Görevi dolayısıyla Anadolu'yu gezdi ve birçok il ve ilçeyi inceleme, tanıma fırsatı buldu. 1960-1961 yılları arasında yedek subay olarak yaptığı askerlik görevinden sonra İstanbul'daki görevine kaldığı yerden devam etti. 1965'ten 1973'e kadar birçok kez istifa etti. 1973'ten sonra da hiçbir resmi görev almadı.
Sezai Karakoç'un nüfus kaydında doğum günü 22 Ocak 1933 olarak görülse de kendisi gerçek doğum gününün mayıs ayı içerisinde olduğunu belirtti.
İstanbul'da Diriliş Yayınları ve Diriliş dergisini kurdu. 1990 yılında güller açan gül ağacı amblemiyle Diriliş Partisi'ni kurdu. 7 yıl partinin genel başkanlığını yürüttü. Ancak bu parti 19 Mart 1997'de üst üste iki genel seçime girmediği için kapatıldı.
2006 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü ile ödüllendirildi. Bakanlığa, ödülün para kısmının kültür sanat işlerine harcanmasını, diğer kısmınınsa posta ile bildirdiği adrese yollanmasını rica ettiği bir mektup yolladı.
2007 yılında Yüce Diriliş Partisi'ni kurdu ve partinin genel başkanlık görevini yürüttü. 2007 yılının Nisan ayından ölümüne kadar her cumartesi akşamları, Yüce Diriliş Partisi İstanbul İl Başkanlığı'nda değerlendirme konuşmaları yaptı. Bu konuşmalar partinin internet sitesinden canlı olarak yayınlandı.
2011 yılında Cumhurbaşkanlığı Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü fakat kendisine verilen plaket ve para ödülünü reddederek bu ödülü almaya gitmedi.
SEZAİ KARAKOÇ'UN ŞİİR ANLAYIŞI
Sezai Karakoç, şiirle ilgili görüşlerini yazmaya başladığı dönemlerden itibaren şiir anlayışını da yazdı. Bu konudaki düşüncelerini 'Edebiyat Yazıları' adını verdiği 3 kitapta toplayan ünlü şair, Türk şiirinin saygın kişilerinden biri olarak kabul edildi.
Sezai Karakoç'un şiiri metafizik bir şiirdir. Türk şiiri geleneksel yapısı itibarıyla aslında metafizik bir şiirdir. Ancak bu özellik Tanzimat'tan sonra değişmiştir. Sadece Abdülhak Hamit'te metafizik bir ürperti söz konusu olur. Onunla tekrar başlayan bu anlayış Cumhuriyetin ilk yıllarında Necip Fazıl Kısakürek'te ve Ahmet Kutsi Tecer'de kendini gösterir. Bunlardan başka Yahya Kemal ve Asaf Halet Çelebi'de de metafizik anlayış görülür. Fakat bu metafizik unsurlar adı geçen hiçbir şairin şiir anlayışını açıklamaz, anlatmaz.
Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Ali Yıldız'ın tespitine göre, Türk şiirini metafizik bir esasa oturtan şair Sezai Karakoç'tur. Usta şair bunu modern şiirin diliyle yapmıştır. O, Batı edebiyatını da iyi incelemiş bir şairdir. Modern sanattaki soyutlamanın İslam anlayışına uygun olduğu düşüncesindedir ve şiirlerini bu yönde geliştirmiştir.
'Edebiyat Yazıları-I' kitabındaki ilk yazı metafizik ile ilgilidir. Bu, hangi kavramlara önem verdiğini göstermesi bakımından önemlidir.
Sezai Karakoç geleneksel şiire de yaklaşır ancak dili farklıdır. O, modern şiirin diliyle şiirlerini yazmıştır. Poetikasını anlattığı ikinci yazı soyutlama ile ilgilidir. Nitekim modern sanat genel anlamda soyutlamaya dayanır. Ona göre şair, şiiri soyutlamada bırakırsa eksik bırakmış olur, tamamlanması için şairin tekrar somutlaştırması yani soyutlaştırdığı şeyi tekrar yeni bir bağlama oturtması gerekir. Bunu da Diriliş kavramına bağlar.
Dostu Cemal Süreya, ona, yarattığı mistik şiir tarzından ötürü 'Sezo' diyordu ve onu, 'Mehmet Akif ve Necip Fazıl karışımı şair' olarak tanımlıyordu.
Sezai Karakoç, şairin genel çizgilerini, 'pergünt üçgeni' dediği üç ilkeyle anlatır. Peer Gynt, Norveçli yazar Henrik İbsen'in en ünlü oyunlarından biridir. Karakoç, Pergünt'ün, hayatında bu ilkeleri yaşadığını belirtir ve bu ilkeleri şiire tatbik eder:
Şair, kendi kendisi olmalı: Şairin kendi kendisi olabilmesinin biricik yolu, değişmek, başkalaşmaktır.
Şair, kendine yetmeli: Eserinin tohumunu ve geliştirecek iklimini, şairin kendi varlığından alması anlamına gelir yeterlilik ilkesi. Yani fildişi kuleyi biz dışına çeviriyoruz; evren şaire bir fildişi kule olmalı; şafakta kaybettiği güvercinleri, şair, bir ikindide bulabilmeli.
Şair, kendinden memnun olmalı: Eserin şairini sevinçle titretmesi demek bu. Şair, eserini sevmeli. Onu okşamalı, ama yaramazlıklarına da göz yummamalı. Beğenmediği davranışlarını gücendirmeden ona anlatmalı onu kendini düzeltmeye kandırmalı ve bunu da inandırmalı. Ona 'Beni andırıyor, ah, beni o' demeli. Memnunluk ilkesinin temeli, sevinçtir. Yaşama sevinci değil 'yaşatma sevinci'dir.
Sezai Karakoç, 16 Kasım 2021 tarihinde yaşlılığa bağlı hastalıklar nedeniyle 88 yaşında hayatını kaybetti.
SEZAİ KARAKOÇ ESERLERİ
ŞİİR
* Şiirler I (Monna Rosa)
* Şiirler II (Şahdamar-Körfez-Sesler)
* Şiirler III (Hızırla Kırk Saat)
* Şiirler IV (Taha'nın Kitabı, Gül Muştusu)
* Şiirler V (Zamana Adanmış Sözler)
* Şiirler VI (Ayinler/Çeşmeler)
* Şiirler VII (Leylâ ile Mecnun)
* Şiirler VIII (Ateş Dansı)
* Şiirler IX (Alınyazısı Saati)
*Gün Doğmadan (Toplu Şiirler)
ÇEVİRİ ŞİİRLER
* Batı Şiirlerinden
* İslâmın Şiir Anıtlarından
DENEME
* Edebiyat Yazıları I Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir
* Edebiyat Yazıları II Dişimizin Zarı...
* Edebiyat Yazıları III Eğik Ehramlar
DÜŞÜNCE
* Ruhun Dirilişi
* Kıyamet Aşısı
* Çağ ve İlham I-II-III-IV
* İnsanlığın Dirilişi
* Diriliş Neslinin Âmentüsü
* Yitik Cennet
* Makamda
* İslâmın Dirilişi
* Gündönümü
* Diriliş Muştusu
* İslâm
* İslâm Toplumunun Ekonomik Strüktürü
* Düşünceler I-II
* Dirilişin Çevresinde
* Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi I-II-III
* Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I-II
* Samanyolunda Ziyafet
* Unutuş ve Hatırlayış
* Varolma Savaşı
* Çağdaş Batı Düşüncesinden
* Çıkış Yolu I-II-III
İNCELEME
* Yunus Emre
* Mehmet Âkif
* Mevlânâ
* Tiyatro
* Piyesler I
* Armağan
* Hikâye
* Hikâyeler-I Meydan Ortaya Çıktığında
* Hikâyeler-II Portreler
* Günlük yazılar
* Farklar
* Sütun
* Sûr
* Gün Saati
* Gür
RÖPORTAJ
* Tarihin Yol Ağzında
* Unutuş ve Hatırlayış
* Çıkış Yolu I
* Çıkış Yolu II
* Çıkış Yolu III
BELGESEL
* Gün Doğmadan
SEZAİ KARAKOÇ MONA ROSA ŞİİRİ
Monna Rosa, siyah güller, ak güller;
Gülce'nin gülleri ve beyaz yatak.
Kanadı kırık kuş merhamet ister;
Ah, senin yüzünden kana batacak,
Monna Rosa, siyah güller, ak güller!
Ulur aya karşı kirli çakallar,
Bakar ürkek ürkek tavşanlar dağa.
Monna Rosa, bugün bende bir hal var,
Yağmur iğri iğri düşer toprağa,
Ulur aya karşı kirli çakallar.
Zeytin ağacının karanlığıdır
Elindeki elma ile başlayan...
Bir yakut yüzükte aydınlanan sır,
Sıcak ve minnacık yüzündeki kan,
Zeytin ağacının karanlığıdır.
Zambaklar en ıssız yerlerde açar,
Ve vardır her vahşi çiçekte gurur.
Bir mumun ardında bekleyen rüzgar,
Işıksız ruhumu sallar da durur,
Zambaklar en ıssız yerlerde açar.
Ellerin, ellerin ve parmakların
Bir nar çiçeğini eziyor gibi..
Ellerinden belli olur bir kadın.
Denizin dibinde geziyor gibi
Ellerin, ellerin ve parmakların.
Açma pencereni, perdeleri çek:
Monna Rosa, seni görmemeliyim
.Bir bakışın ölmem için yetecek;
Anla Monna Rosa, ben öteliyim...
Açma pencereni, perdeleri çek.
Zaman çabuk çabuk geçiyor Monna;
Saat on ikidir, söndü lambalar.
Uyu da turnalar gelsin rüyana,
Bakma tuhaf tuhaf göğe bu kadar;
Zaman çabuk çabuk geçiyor Monna.
Akşamları gelir incir kuşları,
Konarlar bahçemin incirlerine;
Kiminin rengi ak, kiminin sarı.
Ah, beni vursalar bir kuş yerine!
Akşamları gelir incir kuşları...
Ki ben, Monna Rosa, bulurum seni
İncir kuşlarının bakışlarında.
Hayatla doldurur bu boş yelkeni
O masum bakışlar... Su kenarında
Ki ben, Monna Rosa, bulurum seni.
Kırgın kırgın bakma yüzüme Rosa:
Henüz dinlemedin benden türküler.
Benim aşkım uymaz öyle her saza,
En güzel şarkıyı bir kurşun söyler...
Kırgın kırgın bakma yüzüme Rosa.
Yağmurlardan sonra büyürmüş başak,
Meyvalar sabırla olgunlaşırmış.
Bir gün gözlerimin ta içine bak:
Anlarsın ölüler niçin yaşarmış,
Yağmurlardan sonra büyürmüş başak.
Artık inan bana muhacir kızı,
Dinle ve kabul et itirafımı.
Bir soğuk, bir garip, bir mavi sızı
Alev alev sardı her tarafımı,
Artık inan bana muhacir kızı.
Altın bilezikler, o korkulu ten,
Cevap versin bu kanlı kuş tüyüne;
Bir tüy ki, can verir bir gülümsesen,
Bir tüy ki, kapalı geceye, güne;
Altın bilezikler, o korkulu ten!
Monna Rosa, siyah güller, ak güller,
Gülce'nin gülleri ve beyaz yatak.
Kanadı kırık kuş merhamet ister;
Ah, senin yüzünden kana batacak,
Monna Rosa, siyah güller, ak güller!
