Milyonlarca kişiyi ilgilendiren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası düzenlemesinde geri sayım sürüyor. İlk etapta yaklaşık 1,5 milyon kişinin, orta vadede ise 5 milyon kişinin faydalanacağı düzenlemenin açıklanmasına kısa bir süre kala iş dünyası taleplerini açıkladı. İşte iş dünyasının EYT talepleri ve çözüm önerileri...
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT), emeklilik koşullarında 1999 yılında yapılan değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesini istiyor. Yani yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim günü koşullarını sağlayıp emekli olmayı talep ediyor.
2022 Nisan ayı itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) kayıtlı 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 688 bin, 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında 3 milyon 57 bin sigortalı bulunuyor.
Anadolu Ajansı'nın tahminlere göre, 4/a ve 4/b olmak üzere toplam 19 milyon 744 bin sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.
İŞ DÜNYASININ EYT TALEPLERİ NELER?
EYT yasası düzenlemesinin 2022 Aralık ayı başında TBMM'ye sunulması bekleniyor.
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu'nun (TİSK) gündeme getirdiği talepler sonrası diğer çatı örgütleri de EYT düzenlemesine ilişkin açıklamalar yaptı.
İşveren tarafının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'e ilettiği talepler netleşti.
İşverenler düzenlemenin işletmelere etkisi hakkında şu tespitlerde bulundu:
- 2023 yılında asgari ücret artışına bağlı olarak, emekli olacaklara yapılacak yüklü kıdem tazminatı ödemeleri işletmelerin finans ihtiyacını artıracak.
- EYT yasalaştığında firmalara göre değişmekle birlikte iş gücü kaybı ortalama yüzde 20 olacak, işletmelerde 45-55 yaş kuşağında en yetkin gruptaki kıdemli ve nitelikli iş gücü kaybı ortaya çıkacak.
- Sosyal Güvenlik Sistemi açığının azaltılması için önümüzdeki dönemlerde sigorta prim oranlarının yükseltilmesi gündeme gelebilecek.
- Emekli olanların istihdamının devam etmesi durumunda sosyal güvenlik destekleme prim oranı yüksek olduğu için işletmelerin prim yükü artacak.
- Emekli olanların yeniden çalışmaya başlamalarında, kayıt dışı çalışma talepleri nedeniyle kayıt dışı istihdam artacak.
İŞVERENLERİN EYT ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
- Uygulama en az 1 yıl işsiz olanlardan başlamalı.
- Kademeli yaş düşürme ve benzeri modellerle, sigortalılık süreleri dikkate alınarak EYT emeklilik tarihleri yıllara yayılmalı.
- EYT sebebiyle emekli olacaklara ödenecek kıdem tazminatları için işletmelere düşük faizli ve uzun vadeli finansman imkanı sağlanmalı.
- Mevcut çalışanlara emeklilik hakkı verilecekse en az 8 haftalık ihbar süresi bildirimi getirilmeli.
- EYT sebebiyle emekli olacakların işten ayrılması sebebiyle istihdam teşviklerinde meydana gelebilecek kayıpların önlenmesi için düzenleme yapılmalı.
- Emekliliğe hak kazanan işçinin çalışmaya devam etmek istemesi durumunda emekli aylığı bağlanması için işyerinden ayrılma zorunluluğu kaldırılmalı.
- Emekliye ayrılanların, işletme ihtiyaçlarından dolayı istihdam edilebilmesi için sosyal güvenlik destekleme prim oranları düşürülmeli.
