CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu üyesi Ömer Fethi Gürer bahçe bitkilerinden tarla ürünlerine, sebzeden meyveye kadar tarımın her alanında derinleşen sorunlara işaret etti. Badem fiyatlarının ise ithalata rağmen arttığını vurgulayan Gürer, "2023 yılında 37 bin 857 ton badem ithalatına karşılık 152 milyon 270 bin dolar ödendi" dedi.
TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu üyesi Gürer, badem ağacı sayısındaki artışa rağmen üretimin düştüğünü belirtti. 2023 yılında 37 bin 857 ton badem ithalatına karşılık 152 milyon 270 bin dolar ödendiğini belirten Gürer, 2024 yılının ilk yarısında ise 19 bin 991 ton ithalat için 73 milyon 221 dolar ödendiğini açıkladı. Badem ağacı sayısının arttığına rağmen üretim miktarının 200 bin tondan 170 bin tona düştüğünü vurgulayan Gürer, ithalatın devam etmesinin endişe verici olduğunu ifade etti.
Fındık üretiminde de sorunlar yaşandığını belirten Gürer, düşük alım fiyatlarının üreticiyi fındık üretiminden soğuttuğunu söyledi. 2022 yılında 765 bin ton olan fındık üretiminin 2023 yılında 650 bin tona gerilediğini belirten Gürer, alım fiyatlarının üreticiler için yetersiz olduğunu ifade etti.
'İŞÇİLİK ÜCRETİNİ DAHİ KARŞILAMIYOR'
"Ürün tarlada ya da dalda kalıyor" mesajını veren Gürer sözlerine şöyle devam etti: "İşçilik ücretini dahi karşılamayan fiyatlar ürünlere veriliyor. Aracıların eline geçen ürün ise tüketiciye fahiş fiyatlarla ulaşıyor. İktidar ise vurdumduymazlıkla süreci kendi haline bırakarak binlerce ton ürünün heder olmasını seyrediyor. Bu arada, sorun olmayacağı düşünülen ürünlerde dahi süreç yönetiminden kaynaklanan olumsuzluklar yaşanıyor. Bu bağlamda sert kabuklu ürün veren ceviz, badem, fındık ve Antep fıstığında artan ağaç sayısına rağmen rekolte düşüşleri dikkat çekiyor. Ceviz ve bademde dikilen ağaçlar doğru seçilse ithalatın bitmesi gerekirken, ithalat hâlâ devam ediyor."
'ÜRETİM 2021 YILININ DA GERİSİNE DÜŞTÜ'
Badem ağaçlarıyla ilgili değerlendirme yapan Gürer sözlerini şöyle noktaladı: “2022 yılı itibarıyla badem ağacı sayısı 13.616'sı meyve veren, 7.670'i ise meyve vermeyen olmak üzere toplamda 21.286'ya ulaştı ve bu dönemde badem üretiminin 190 bin ton olarak gerçekleşti. 2023 yılında ise badem ağacı sayısı 14.592'si meyve veren ve 7.717'si meyve vermeyen olmak üzere 22.309'a yükseldi.
Ancak, badem üretiminin 200 bin tondan 170 bin tona düşerek önemli bir gerileme gösterdi. Ağaç sayısındaki artışa karşın badem üretimindeki bu düşüş dikkat çekici.
Önceki dönem Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi soruma verdiği yanıtta, ‘Ülkemizde badem üretimi, 2002 yılında 7 bin 800 hektar alanda 41 bin ton, 2021 yılında ise 57 bin 732 hektar alanda 178 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Çiftçi Kayıt Sistemi’nde, 2021 yılında 31 bin 652 badem üreticisi bulunmaktadır. Bakanlığımızca uygulanan politikalar ve sağlanan fidan desteklemeleri ile 2002-2021 yılları arasında alan olarak yüzde 640, üretim olarak ise yüzde 334 artış sağlanmıştır. TÜİK verilerine göre, 2021 yılı itibarıyla meyve veren ağaç sayısı 12 milyon 471 bin 39 adet, meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı ise 6 milyon 772 bin 875 adettir. Meyve vermeyen ağaçların üretime katılması ile badem ürününde yeterlilik ve rekoltenin artması öngörülmektedir.
Badem ürünü yeterlilik derecesi yüzde 81,9'dur. Bakanlığımız tarafından sağlanan sertifikalı fidan kullanım desteği kapsamında, 2005 yılından itibaren 301 bin 291 dekar alanda tesis edilen badem bahçeleri için toplam 45 milyon 980 bin 550 TL ödeme yapılmıştır.’ demişti. 2005 yılında yapılan çalışmanın günümüze kadar istenen sonuçları vermesi gerekirdi. Ancak üretimin 2021 yılının da gerisine düşmesinin düşündürücüdür”
