FETÖ lideri ve çevresinin bu kadar kötü niyetli, bu kadar millet düşmanı ve din tahripçisi olabileceğini düşünemedik; bu doğru. Ama bir şeyi biliyorduk: Onların yolu yol değildi; bela geliyorum diyordu. İslâm’ın saklısı gizlisi olmadığı halde bu nevi oluşumların bir gördüğümüz yüzleri, bir de sakladıkları yüzleri hep olmuştur.
Özellikle bizler, ilâhiyatçılar ve Diyanet yetkilileri, bu ‘cemaat’in sergilediği inanç, uygulama ve ilişki biçimlerinin dinimizin ilkeleriyle, Peygamber Efendimizin Sünnetiyle yani inanç, davranış ve hayat çizgisiyle, ümmetin 1400 senedir izlediği arı duru “orta yol”la uyuşmadığını görüyorduk. Bu konuda bölük pörçük eleştirilerimiz de oldu. Ama ‘Fetullah Cemaati’ni ve onun gibi yapıları dinî ve ilmî ölçülerle incelemedik. İnanç ve uygulamalarını analiz edip, halkımızı ve devletimizi aydınlatacak bilgiler üretmedik; tez çalışmaları yaptırmadık. Bizler, tarihteki mezhep, tarikat vb. hareketleri inceliyor, yazıyor, okutuyoruz. Fakat bugünkü gerçeğimizden kaçıyoruz. Ülkemize, İslâm dünyasına ve insanlığa sorunlar üreten; İslâm’ın itibarına darbeler vuran ‘dinî’ akımları anlamak ve anlatmak hususunda hâlâ yeterince çaba harcamıyoruz. Doğrusu devleti idare edenler de bu çabaya ciddi bir ilgi ve itibar göstermediler.
***
Bu yapıların başlıca etkileyici özelliklerinden biri mesih, mehdî, müceddid gibi isimlerle andıkları bir kutsal kurtarıcı etrafında oluşan inanışlara ve mitolojik kültüre sahip olmalarıdır. Peki, bu inanışın mahiyeti, kaynağı, doğruluk değeri nedir? İşte İstanbul 29 Mayıs Üniv. Kur’an Araştırmaları Merkezi (KURAMER) olarak geçtiğimiz cumartesi günü düzenlediğimiz “Beklenen Kurtarıcı İnancı” konulu bilimsel toplantıda bu tür sorulara cevaplar verilmeye çalışıldı. İslâmî ilimlerin farklı alanlarından uzman tebliğci ve müzakerecilerin seviyeli katkılarıyla gerçekleşen toplantı büyük ilgi gördü. Konuşmaların ilmî ve fikrî seviyesi yüksekti. Ancak beni özellikle mutlu eden şey, genç akademisyenlerin tebliğ, müzakere ve katkılarının zihin ve ufuk açıcı nitelikte olmasıydı. Keza, bilhassa gençlerin toplantıyı başından sonuna kadar izlemeleri, seviyeli soru ve değerlendirmeleriyle müzakerelere katılmaları da ümit vericiydi. Yakında kitap olarak yayımladığımızda bu söylediklerime siz de hak vereceksiniz.
***
Konuşmalardan çıkardığım bazı sonuçları şöyle arzedebilirim:
- ‘Kurtarıcı’ inancı bütün dinlerin geleneklerinde, hatta metinlerinde var olmuştur.
- Kendisinden sonra bir ‘kurtarıcı’ beklentisine yer vermeyen tek kutsal kitap Kur’ân-ı Kerîm’dir.
- Toplumlarda ‘kurtarıcı’ beklentisi daha çok sosyal çalkantı ve siyasal sıkışmışlık zamanlarında güçlü olmuş; rahatlama dönemlerinde ise zayıflamıştır.
- İslâm toplumunda mehdî iddiaları hicrî 1. asrın ortalarından itibaren Hz. Ali taraftarlarınca ortaya atılmış; Emevî-Abbâsî çekişmelerinde motivasyon kaynağı yapılmıştır.
- Bu dönemde hadislere başvurulmazken, bundan yaklaşık bir asır sonra hadislerden söz edilmeye ve konu akaide bile girmeye başlamıştır.
- Kıyamet öncesinde İsa’nın dünyaya ineceği ve yeryüzünü adaletle dolduracağı inancı Hıristiyanlığa aittir. Kur’an’da sarih bilgi bulunmamasına, hatta Hz. Muhammed’in (a.s.) “peygamberlerin sonuncusu” olduğu şeklindeki Kur’anî bildirimle çelişmesine rağmen bu mesih inancı İslâm kültürüne de girmiştir.
- Bizim sorunlarımız bugüne dairdir. Ahir zamanda gelecek bir ‘mehdî-mesih’i sorun çözücü olarak görüp ona umut bağlamamız, sorumluluktan kaçmak ve tembelliğe dinî bir kılıf uydurmaktan ibarettir. Tarihte nice mehdi-mesih bekleyenler olmuş ve nice mehdi-mesihler çıkmış ama bunlarla kurtulan bir tek toplum olmamıştır. Hatta bunların, insanların başına nice belalar açtıkları da görülmüştür; en son örneği de FETÖ lideridir. Bu örgütün sadece soru hırsızlıkları bile, bir faniye kutsal kurtarıcı olarak bağlanıp teslim olmanın, en büyük din ve insanlık suçlarını dahi nasıl bir ibadet aşkıyla işletebileceğini göstermeye yetmiştir.
