Faiz sebep-enflasyon sonuç...

Diye diye gördük şu sonucu:

Yüksek faiz

Yüksek kur

Yüksek enflasyon

Ama bitti mi?

Önceki gün ‘Kamu Borç Stoku’ verileri açıklandı. Ocak 2018’de 893 milyar lira olan borç 4 yıl sonra ocak 2022’de 2 trilyon 844 milyar liraya yükseldi.

Borç artışı çığ gibi...

Çünkü kurlar artıyor...Çünkü iç borçlanmayı bile Amerikan doları ile yaptılar (IMF 2001’de yasaklamış ama yerli-milli diye diye Berat Albayrak döneminde yeniden başlatılmıştı)

Son veriye göre Kamu Borç Stoku’nun 1 trilyon 895 milyar liralık kısmı (%67) dövizlerden oluşmaktadır.

Ama bizim döviz riskimiz keşke bu kadar az olsaydı.

Bakınız şu an 153 milyar dolar civarında KÖİ garantilerimiz var. Hadi bunları da geçtik... Asıl büyük tehlikeye gelelim.

Hiçbir yerde verisine rastlamadığım ama siyasilerin açıklamaları ile öğrendiğimiz Kur Korumalı Mevduat -KKM. Son rakam sanırım 379 milyar TL civarındaydı. Bunun yarısı dövizlerini bozdurarak TL’ye geçenler, diğer yarısı ise mevcut TL mevduatlarını kur korumalı hesaba geçenlerden oluşuyor.
Dün Putin Rusya’sı Ukrayna’nın bir kısmına el koydu.

Bölgemizdeki bu olan-bitenden Türkiye’nin etkilenmesi bekleniyor. Zaten dış ticaret dengesi kur artışına rağmen bozulan bir ülkeyiz. Şimdi yeni riskler eklenmiş durumda.

Mesela artan petrol fiyatları dış dengemizi daha da bozabilir. Ama daha önemlisi bu yaz çok umut bağladığımız Rus ve Ukraynalı turistler gelmezse ne yapacağız?

Risklerimiz sadece Ruslar mı? Ya ABD’li FED ne yapacak? Faiz artışını sertleştirir ve dilini de bozarsa halimiz nice olur?

Ve dün dolar/TL 13,85-13,95 baraj sınırına geldi. Onca garantiye, onca gönüllü! telkinle bozulan dövize rağmen sınıra yine geldik.

Şimdi bir kötü bir senaryo yazalım: Mesela dolar/TL 14,0 lira sınırını aştı ve yeni bir ralli ile 20,0 lirayı geçti. (Sakın ola şok demeyin, kasasındaki dövizleri satan ve şu anda tefeci parası gibi swap peşinde koşan ülkeyiz.)

Şimdilik 379 milyar liraya ulaşan KKM hesaplarına ne ödeyeceğiz?

Şu anda dolar/TL 20 liraya yükselse yaklaşık olarak Hazine’den ve MB kasasından ödememiz gereken meblağ 170 milyar lira.

Diyelim ki, KKM hesapları 600-700 milyar liraya ulaştı ve kur bir anda 10 lira yükseldi. Biz bu durumda yaklaşık 500 milyar lira kur farkını nereden bulup ödeyeceğiz?

Bu yılın bütçesi 1,47 trilyon lira gelir hedefliyor. Ama bu gelirin harcanacağı yerler şimdiden belli. Hatta bütçe bu yıl daha başlamadan 278,4 milyar açık verecek denildi.

Kur artışı yaşanırsa ne olacak? Para mı basacağız; vergi mi salacağız?

Şimdi sormak isterim: Acaba kur şoku yaşarsak Hazine-Bütçe ve MB ne yapacak?

Bakınız para basarak bu işi kapatmayı düşünen varsa o zaman biz de şunu ilan edelim: Üç haneli enflasyon mu yoksa 4 haneli enflasyon mu yaşarız?

Ya da sorumuzu şu şekilde bitirelim: Bir ülke Hazinesi bakkal kasasından bile daha fazla riske atılabilir mi?

Sorumluluk bunun neresinde?