Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Belçika’nın başkenti Brüksel’de Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Charles Michel’in arabuluculuğunda bir araya geldi.

Michel’in açıklamasına göre iki lider, ülkeleri arasındaki demir yolu hatlarının yeniden açılması konusunda mutabakata vardı ve otoyol bağlantısı konusunu da -bilahare müzakere etmek üzere- gündeme aldı.

Nahçıvan’i Azerbaycan’ın Batı illerine bağlayacak olan “Zengezur Koridoru” hakkında resmi bir açıklama yok ama mezkûr görüşmede iki liderin 9 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşmasına uyacaklarını teyit ettikleri bildirildiğine göre bu mesele de hal yoluna girmiş olsa gerek.

O anlaşmanın dokuzuncu maddesine göre “Ermenistan Cumhuriyeti … Azerbaycan Cumhuriyeti’nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım bağlantılarının güvenliğini garanti etmektedir” zira.

Nitekim Paşinyan, evvelce buna mıugayir bir tavır sergilemiş olsa da, geçen Ekim ayında düzenlenen Bağımsız Devletler Topluluğu liderler toplantısında yaptığı konuşmada “Azerbaycan … Nahçıvan ile bizim topraklarımız üzerinden demir yolu ve kara yolu bağlantısı sağlayacak” dedi.

Dediğini yapmazsa ne olur?

Laçin Koridoru tehlikeye girer.

Ermenistan’la Dağlık Karabağ(‘ın Ermeni kontrolündeki bölgeleri) arasında bulunan Laçin’de Azerbaycan Cumhuriyeti hüküm sürüyor, malum.

Nahçıvan-Batı Azerbaycan bağlantısı kurulmazsa, Ermenistan-Dağlık Karabağ bağlantısı kesilebilir.

Mütekabiliyet.

***

Azerbaycan’ın Karabağ’da kazandığı büyük zaferle oluşan yeni şartlar Ermenistan’ı nihayet aklıselim yoluna sevk etmiş gibi görünüyor.

Buna kayıtsız kalmayan Ankara, Erivan’la ilişkilerini -Bakü’nün rızasıyla- düzeltmek için somut adımlar atmaya hazırlanıyor.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “Ermenistan ile normalleşme adımları çerçevesinde karşılıklı temsilciler” atanacağını duyurdu.

Bunu teyit eden Ermenistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vaan Unanyan, “Ermenistan’ın her zaman olduğu gibi Türkiye ile ilişkileri ön koşulsuz normalleştirme sürecine hazır olduğunu” bildirdi.

İlk adım: İstanbul ile Erivan arasında charter uçuşlarının başlatılması.

Çavuşoğlu bunun “önümüzdeki süreçte” gerçekleşeceğini açıkladı.

Bir sonraki adım, Türkiye-Ermenistan sınırının açılması olsa gerek.

***

Türkiye-Ermenistan sınırı deyince…

1993’ün Mart ayında MHP lideri Alparslan Türkeş’le Ermenistan Cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan'ın ‘’barış imkânları için zemin yoklamak’’ üzere Paris’te bir otelde görüşmesini sağlayan Samson Özararat anlatıyor:

“Paris dönüşü Türkeş’le birkaç kez yeniden buluşup neler yapılabileceğini konuştuk. Kesin bir plan yapmadık. Bu, bir tür beyin fırtınasıydı. Değişik seçenekleri konuştuk aramızda... Karşılıklı diyaloğun çoğaltılmasını, gidip gelen heyetlerin arttırılmasını düşündük. Sınırın açılmasını ve halklar arasında karşılıklı ziyaretlerin yapılmasını... Türkiye-Ermenistan sınırına 1915’’te ölenlerin anısına müşterek bir anıt dikilmesi de konuşuldu. Anıtın Ermenistan’a bakan yüzünde Türkçe, Türkiye’ye bakan yüzünde ise Ermenice ‘Verdiğimiz acılardan dolayı üzgünüz’ yazacaktı.” (Milliyet, 26.04.2005)

Bu proje hayata geçer mi bilmem ama restleşmelerin yerini jestleşmelerin alacağı yeni bir döneme girmiş gibi görünüyoruz, çok şükür.

Allah bozmasın.