Sık sık uzun mesafe uçuyor ve jet lag olmaktan şikayetçiyseniz ya da gece çalışmak zorunda kalıp uykusuzluktan muzdaripseniz bilim insanlarının iyi bir haber var. Retinadaki hücrelerin insanın biyolojik saatini doğrudan etkilediğini tespit eden araştırmacılar, üretilecek göz damlasıyla bu sorunların çözülebileceğini açıkladı.
Göz damlası sadece göz kuruluğu ve kaşınmasını gidermeyecek aynı zamanda jet lag’ı da tedavi edebilecek. Sadece jet lag değil gece çalışmak zorunda olan ama bunda zorlanan kişilerin de imdadına yetişecek. Zira yapılan araştırmaya göre retina hücreleri vücut saatini kontrol ediyor. Araştırmacılar, bu hücrelerin beynin günlük (sirkadiyen) ritimini düzenleyen bir bölgeye sinyaller gönderdiğini keşfetti. Hazırlanacak bir damlayla biyolojik saat kontrol edilebilecek.
İskoçya’daki Edinburgh Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, gözdeki retina hücrelerinin beyinle doğrudan iletişim kurarak biyolojik saati etkilediğini keşfetti. Biyolojik saat önemli çünkü gece-gündüz değişiklikleriyle senkronize ediliyor; vücut sıcaklığı, beyin aktivitesi ve hormon üretimi de dahil olmak üzere birden fazla fizyolojik süreci düzenliyor. Bunun bozulması mide ve bağırsak hastalıkları, kardiyovasküler rahatsızlıklar, depresyon ve kanser riskinde artış gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Vücudun ‘ana saati’ olarak da bilinen ve beyinde bir bölge olan suprachiazmatik çekirdek (SCN), vazopresin (sinir hücreleri tarafından üretilen bir hormon) de dahil olmak üzere birçok farklı sinyal molekülünü kullanarak vücut saati ritmini koordine ediyor. Daha önceki çalışmalarda retianın çevresel ışık değişiklikleri nedeniyle SCN’ye bir sinyal gönderdiği biliniyordu ancak bu sürecin nasıl gerçekleştiği belirsizdi. Yeni yapılan araştırmada, retinanın kendi ışık yoğunluklarını doğrudan SCN’ye aktaran ve beynin günlük ritmini düzenleyen kendi vasopressin hücresi popülasyonuna sahip olduğunu gösterdi. Bilim adamları, teorilerini test etmek için, sıçanlarda SCN’ye gönderilen hafif bilgilerin işaretlenmesine müdahale etti. Bir dizi fizyolojik test kullanarak, retinadaki vasopressin hücrelerinin beynin günlük ritmini düzenlemede doğrudan rol oynadığını gösterdi.
FARMAKOLOJİK YOL GÖSTERİYOR
Edinburgh Üniversitesi’nden nöropsikoloji profesörü Mike Ludwig “Elde ettiğimiz sonuçlar heyecan verici çünkü biyolojik saatlerimizi manipüle etmek için yeni bir farmakolojik yol gösteriyor. Gelecekte jet lag’dan kurtulmak için göz damlaları üretilebilir” dedi.
