Yazar Hâle Sert’in Türkiye’nin ve Türkçe’nin kabuk ve öz değiştirdiği 1930’ların edebiyata yansımalarını masaya yatırdığı akademik çalışması ‘Edebiyat Devrimi’ İletişim Yayınları tarafından okura sunuldu. Kitabını ‘Dil savaşında incinmiş ve kaybolmuş kelimelerin anısına’ ithaf eden Sert, Dil Devrimi’nin aynı zamanda bir ‘edebiyat devrimi’ olarak okunup okunamayacağı sorusunun peşine düşüyor.
Günümüz Türk öyküsünün güçlü kalemlerinden, Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Hâle Sert’in Türkiye’nin ve Türkçe’nin kabuk ve öz değiştirdiği 1930’ların edebiyata yansımalarını masaya yatırdığı akademik çalışması ‘Edebiyat Devrimi’ İletişim Yayınları tarafından okura sunuldu. Yazar Sert ‘Cumhuriyet Aydınının Yeni Bir Dil ve Edebiyat Kurma Telaşı (1930-1950)’ alt başlığı ile yayımlanan kitabında, 1932 yılında gerçekleşen Dil Devrimi’nin aynı zamanda bir ‘edebiyat devrimi’ olarak okunup okunamayacağı sorusunun peşine düşüyor. 1928 yılındaki Alfabe Devrimi ile göstergenin kendisinde yapılan değişiklikten başlayarak, Arapça-Farsça kelimelerin tasfiyesine, Öztürkçe kelime türetme politikalarına uzanan geniş bir alanda, zengin örnekler sunarak, bu politik hamlelerin edebi metinler üzerindeki yansımalarının izini sürüyor. Kitabını ‘Dil savaşında incinmiş ve kaybolmuş kelimelerin anısına’ ithaf eden yazar Sert, Dil Devrimi sürecini ise şu ifadeleriyle değerlendiriyor:
“Latin alfabesiyle kelimelere yeni elbiseler giydirildi ama yine de sözcükler bu kıyafetlerin içinde eğreti duruyordu. Dönemin aydınlarınca da ifade edildiği üzere bir medeniyet değişimi yaşanıyordu. Dilin görüntüsü değişse de içerikte Arapça ve Farsça kökenli kelimeler hâlâ eski medeniyeti temsil ediyorlardı. 1932’de başlayan Dil Devrimi, ‘Doğulu’ kelimelerin tasfiyesi ve yerine yeni kelimeleri koyabilme amacıyla gerçekleştirildi. 264 sayfalık ‘Edebiyat Devrimi’ kitabı aynı zamanda, dönem yazarlarının, matbuat dünyasının, bir bütün olarak geniş bir kültür âleminin, farklılaşan reaksiyonlarını da gözler önüne sererken, politikanın sanata müdahil olduğu noktada ortaya çıkan gerilimi de tüm yönleriyle gösteriyor.
‘ÇOCUKÇA BİR DİRENİŞ’ İLE YOLA ÇIKTI
Hâle Sert, Bilkent Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını yine aynı üniversitenin Siyaset ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde tamamladı. Serbest çalışma hayatında geçirdiği bir dönemden sonra Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nde başladığı doktora programını 2016 yılında ‘Dil Devrimi’nin Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Şiir ve Çeviri Bağlamında Türk Edebiyatı’na Etkisi (1932-1950)’ adlı teziyle bitirdi. 2016-2020 yılları arasında İstanbul Şehir Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyeliği yaptı. ‘Çocukça Bir Direniş’ isimli öykü kitabı 2019’da Hece Yayınları’ndan, ‘Edebiyat Devrimi’ adlı araştırma-inceleme kitabı ise 2024’te İletişim Yayınları’ndan çıktı. 2023 yılından bugüne Ankara’da Bilkent Üniversitesi’nde ders veren Sert’in denemeleri ve öyküleri çeşitli dergilerde yayımlanıyor.
