Araç depoları alev aldı... Akaryakıt üst üste 7 kez zamlandı. Motorinde son bir yıldaki artış yüzde 235’e ulaştı. Vatandaş kontak kapatma noktasına gelirken ‘Benzine vergi indirimi’ çağrıları yükseldi: Deposuna bin liralık yakıt koyan 300 lira KDV ve ÖTV ödüyor. Daha önce uygulanan eşel mobil asıl şimdi lazım. Devlet vergiden feragat etsin, fiyatlar bir nebze insin.
ALİ YILDIRIM
Petroldeki küresel artışla birlikte kur karşısındaki düşük TL, akaryakıta ‘her gün zam’ olarak yansıyor. Dünkü artışların ardından motorine 1.59, benzine 1.07 TL daha zam geldi. Motorin 22.82 TL, benzin 20.35 TL’ye ulaşırken hızlı tırmanışın nakliye maliyetleri üzerinden gıdayı da etkileyeceği belirtildi. Vatandaşın kaldıramayacağı yüke karşı devletin yakıttaki vergiyi düşürmesine ilişkin beklenti oluştu.
‘GELEN ZAMLAR ÖTV’DEN KARŞILANSIN KDV YÜZDE 1’E DÜŞÜRÜLSÜN’
Son zamların ardından 60 litrelik bir depodaki vergi payı 342 liraya kadar çıktı. Devletin ÖTV ve KDV’den feragat ederek tüketicinin yükünü azaltması gerektiği belirtildi. Ekonomist Oğuz Demir, vergi ayarlamalarıyla fiyatların düzenlenebileceğini vurguladı. CHP’li Ahmet Akın “Zamların ÖTV’den karşılanması, KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesi vatandaşın yükünü azaltır. Fatura doğrudan yansıtılmamış olur” dedi.
VATANDAŞ DEPOYA DESTEK BEKLİYOR
Rusya ile Ukrayna arasında başlayan sıcak savaş, petrol fiyatlarını sert vurdu. 3 ay önce 70 dolar olan brent petrolün varil fiyatı 130 dolara ulaşınca akaryakıt fiyatlarında da yükseliş gecikmedi. Litre fiyatları üst üste 7 kez zamlandı. Bugün de benzine 1 lira 07 kuruş, motorine de 1 lira 59 kuruş zam yapıldı. Böylece 1 depodaki verginin payı 342 liraya çıktı. 22 lirayı aşan fiyatlar sonrasında Bunun ardından hükümetten vergi desteği beklentileri arttı.
Karadeniz’in kuzeyinde patlamaya başlayan bombalar, tüm dünyada dengeleri alt üst etti. Özellikle Rusya’nın petrol ve doğalgazda güçlü bir ülke olması, ithalatçı ülkelerin yeni kapılara aramasına neden oldu. Son 3 aylık süreçte brent petrolün varil fiyatı 70 dolar seviyelerinden neredeyse 130 dolarlara çıkınca, akaryakıt fiyatlarında da artış gecikmedi. 2021 sonunda benzinin litre fiyatı 12.29 lira, motorin ise 11.46 liradan satılıyordu. Daha 2022’nin 3’üncü ayı bitmeden litre fiyatları 20 liraları çoktan aştı. Böylece fiyatlar 2.5 ayda ortalama yüzde 75 arttı. Akaryakıta üst üste 7 kez zam geldi. Motorinde son bir yıldaki artış yüzde 235’e ulaştı. Bunun ardından hükümetten vergi desteği beklentileri arttı. Brent petrol de önceki gün varil başına 140 dolara yaklaştı. Fiyatlar işgalden bu yana yüzde 30’un üzerinde yükselmiş oldu. Petrol fiyatları, Türkiye’de akaryakıt fiyatlarının doğrudan belirlenmesinde önemli bir etken. Tamamlanmış petrol ürünleri ham petrolden rafine edildiği için, ham petrolün fiyatının artması durumunda tüm tamamlanmış ürünlerin fiyatları da artıyor. En son önceki gün benzinin litresine 57 kuruş, motorine ise 1.44 TL zam geldi. Böylece benzinin litre fiyatı 19.27 liraya, motorin ise 21.21 lira çıktı. Zamların ardı arkası bununla da bitmiyor. Bugün de benzine 1 lira 07 kuruş, motorine de 1 lira 59 kuruş zam yapıldı. Yeni yapılan zam sonrasında akaryakıt fiyatları 20 lirayı geçti. Benzin 20 lira 86 kuruşa, motorin de 22 lira 80 kuruşa çıktı. Son zamlardan sonra 60 litrelik yakıt tankına sahip olan bir aracın deposunun 342 lirası sadece vergiyle doluyor. Şu anda benzinin litrede 3 lira 19 kuruşu KDV, 2 lira 52 kuruşu ise ÖTV’den oluşuyor. Hükümet benzinden hem KDV hem de ÖTV almasa bile litresini en az 15 lira 15 kuruştan satması gerekiyor. Motorinde de hemen hemen aynı hesaplama söz konusu. Onun da vergisiz litre fiyatı 17 lira 27 kuruş. Sadece petrol ve kurdaki artış fiyatları bu seviyeye taşıdı. Karar yazarı ekonomist Oğuz Demir ise konuyla ilgili şu yorumu yaptı: “Son 10 zamda aslında hükümetin bir kabahati yok. Dolar neredeyse sabit gibiydi. Azcık bir artış oldu. Eylül-Ekim-Kasım-Aralık döneminde yaşanan kur artışları fiyatı 21 liraya çıkardı. Fakat, fiyatın bu kadar yüksek olmasındaki temel kabahat devletin. Ama dediğim gibi son 10 zamda petrol fiyatları çok etkili oldu. Bu durumda KDV-ÖTV ayarlamaları yapılarak fiyat düzenlemeleri yapılabilir. Ama bu da çok büyük vergi kaybı demek. Petrol artışı sürdükçe fiyatlar da artmaya devam edecek.”
BENZİN 21 MOTORİN 23 LİRAYA YAKLAŞTI
Benzinin litresine 1.07 TL, motorinin litre fiyatına ise 1.59 TL zam geldi. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikasından (EPGİS) alınan bilgiye göre, Ankara’da ortalama 19.37 liradan satılan benzinin litre fiyatı 20.84 lira olacak. Benzinin litresi İstanbul’da 19.28 liradan 20.86 liraya, İzmir’de 19.39 liradan 20.86 liraya çıkacak. Ayrıca, Ankara’da ortalama 21.31 liradan satılan motorinin litre fiyatı 22.80 lira olacak. Motorini n litresi İstanbul’da 21.23 liradan 22.82 liraya, İzmir’de 21.31 liradan 22.90 liraya çıkacak. Twitter’dan yapılan açıklamada “1-8 Mart tarihleri arasında akaryakıt fiyatlarında baz aldığımız Genova/Lavera’da; Motorin +398 USD/TON, benzin +256 USD/TON artış göstermiştir” denildi. EPGİS, kısa süre içerisindeki bu artış için “Bu kadar kısa sürede böyle bir artış daha önce görülmedi” denildi.
SAVAŞ SÜRERSE YÜKSELİŞ DE SÜRER
Rusya’nın Ukrayna’ya yaptığı saldırının ardından batılı hükümetler ülkeye birçok yaptırım uygularken, Rusya’nın enerji sektörüne doğrudan yaptırım uygulamayarak olası risklerden kaçındı. Dünyanın en büyük bankalarından JP Morgan ise Rusya’nın petrol ihracatındaki aksamanın uzun sürmesi durumunda 2022’nin sonunda petrolün varil fiyatının 185 dolara dayanabileceğini açıkladı.
ABD PUTİN GAZINI VE PETROLÜNÜ YASAKLADI
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya-Ukrayna savaşının 13.gününde Moskova’ya kapsamlı enerji yaptırımları getirildiğini açıkladı. Biden, Beyaz Saray’da yaptığı konuşmada, Ukrayna savaşından dolayı Rusya’ya uygulanan yaptırımlar konusunda değerlendirmelerde bulundu. ABD’nin Rusya ekonomisinin atardamarlarından birini hedef aldığını belirten Biden, “Rus petrolü, gazı ve enerjisinin ithalatını yasaklıyoruz. Rus petrolü artık ABD limanlarında kabul edilmeyecek” dedi. Biden, bu adıma ABD Kongresi ve halkından çok büyük destek olduğuna işaret ederek, “Biz bu adımı atarken Avrupalı ortaklarımızın ve müttefiklerimizin bizimle aynı pozisyonda olmamasını anlıyoruz. ABD, Avrupa’nın tamamından daha çok petrolü kendi ülkesinde üretiyor” diye konuştu. Bununla birlikte Biden, karar sonucunda ABD’de benzin fiyatları artacağını belirterek ,”Ancak bunu dengelemek için elimden geleni yapacağım. Amerikan işyerlerini korumak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Rusya’nın saldırılarıyla mücadele ederken fırsatçılara taviz göstermeyeceğiz” açıklamasını yaptı
'YASAK ATEŞLE OYNAMAK OLUR’
Alman Sanayi Federasyonu (BDI) Başkanı Siegfried Russwurm, Avrupa Birliği’ndeki, Rusya’dan petrol, gaz ve kömür ithalatının yasaklanmasına konusundaki tartışmaları ateşle oynamak olarak değerlendirdi. Russwurm, Alman haber ajansı DPA’ya AB’nin ABD ile Rusya’ya enerji ambargosu uygulama olasılığına ilişkin açıklamalarda bulundu. Russwurm, Rusya’dan petrol, gaz ve kömür ithalatının yasaklanması “Almanya ve AB’yi saldırgandan (Rusya) daha şiddetli bir şekilde cezalandırmakla tehdit ediyor” ifadesini kullandı. Moskova’ya karşı enerji ambargosunun sanayide değer oluşturma, tedarik zincirleri ve arz güvenliği üzerindeki sonuçlarının dramatik olabileceği konusunda uyaran Russwurm, “Bu enerji ithalatını bir gecede değiştirmek imkansız. Almanya’da kullanılan ham petrolün yaklaşık üçte biri ve doğal gazın yarısından fazlası şu anda Rusya’dan geliyor” yorumunu yaptı. Alman sanayi şirketlerinin enerji arzı ve rekabet gücü konusunda çok endişeli olduklarını hatırlatan Russwurm, Avrupa’da Rusya’dan enerji ithalatının yasaklanmasına dair tartışmaları bir nevi ‘ateşle oynamak’ olarak nitelendirdi.
SHELL ÖZÜR DİLEDİ, RUSYA İLE TİCARETİ BİTİRDİ
Petrol devi Shell, geçen hafta Rusya’dan 100 bin metrik ton ham petrol aldığı için özür diledi. İngiltere ve Hollanda ortaklı şirket, Ukrayna işgali nedeniyle Rusya’dan gaz ve petrol alımını da ‘mümkün olan en kısa sürede’ tamamen durduracağını açıkladı. Shell CEO’su Ben van Beurden “Geçen hafta Rus ham petrolünü alma kararımızın doğru olmadığını farkındayız ve özür diliyoruz” dedi. Rusya’daki istasyonlarını da kapatacağını duyuran şirket, sürecin birkaç hafta sürebileceğini, bazı rafinerilerinde bu nedenle üretim düşüşü olabileceğini belirtti. Shell, 28 Şubat’taki açıklamasında, Rusya’daki petrol ve gaz projelerden çekilme kararı aldığını duyurmuştu. Bu kapsamda, şirketin Sakhalin-II LNG tesisindeki yüzde 27,5 hissesini, Salym Petroleum Development ve Gydan enerji girişimindeki yüzde 50’şer hissesini elden çıkaracağı, Gazprom ve ilgili kuruluşlardaki ortak girişimlerinden ise ayrılacağı aktarılmıştı. Shell’in geçen yıl sonu itibarıyla Rusya’daki mevcut duran varlık değeri 3 milyar dolar seviyesinde bulunurken, bu kararın Gazprom ve diğer kuruluşların değerine zarar vereceği öngörülüyor.
EN SON ZAM PAZARTESİ GELMİŞTİ
Akaryakıta en son 7 Mart Pazartesi gecesi zam geldi. Motorinin litre fiyatı 1,44 TL, benzinin litre fiyatı da 57 kuruş zamlandı. Bu zamla birlikte benzinin litre fiyatı İstanbul’da 18,67 TL’den 19,24 TL’ye, Ankara 18,77 TL’den 19,34 TL’ye, İzmir’de 18,79 TL’den 19,36 TL’ye yükseldi. Motorinin litre fiyatı ise İstanbul’da 19,75 TL’den 22,19 TL’ye, Ankara’da ve İzmir’de 19,86 TL’den 22,30 TL’ye çıktı. Benzine 5 Mart’ta 69 kuruş, 4 Mart’ta 53 kuruş, 3 Mart’ta 88 kuruş zam gelmişti. Böylece beş günde benzine gelen toplam zam 2 lira 67 kuruşa ulaştı. Motorine 5 Mart’ta 84 kuruş, 4 Mart’ta 1 lira 33 kuruş, 3 Mart’ta 1 lira 51 kuruş zam gelmişti. Böylece beş günde motorine gelen toplam zam 5 lira 12 kuruşa oldu. Otogaza da 1 Mart’ta 33 kuruş, 2 Mart’ta 61 kuruş zam gelmişti. İstanbul’da 8 Mart 2021’de benzinin litre fiyatı 7,23 TL, motorinin litre fiyatı 6,62 TL idi. 31 Aralık 2021’de ise benzin 12,29 TL, motorin 11,43 TL’ye satılıyordu. Son zamla birlikte benzinde zam oranı, yıl başından bu yana yüzde 57, son bir yılda yüzde 166 oldu. Motorinde ise zam oranı, yıl başından bu yana yüzde 94’e, son bir yılda yüzde 235’e ulaştı.
‘KDV VE ÖTV’DEN KARŞILANMASI GEREKİYOR’
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın “Akaryakıt ürünlerine gelen zamlara her kesimden tepki yükselmektedir. Akaryakıt zamları ulaşım ve nakliye başta olmak üzere maliyetleri artıracağı için vatandaşa enflasyon olarak da yansıyacaktır. Akaryakıt ürünlerindeki zamların pompa fiyatlarına yansımaması için KDV ve ÖTV’den karşılanması gerekmektedir. Zamların ÖTV’den karşılanması ve KDV oranının yüzde 1’e düşürülmesi vatandaşın yükünün azaltılması anlamına gelecektir. İktidarın olası bir krize karşı herhangi bir akaryakıt rezervi ve tedbiri olmadığı için krizin faturası doğrudan pompa fiyatları üzerinden vatandaşlara yansıtılmaktadır” dedi. Ekonomist Hakan Kara, ÖTV indirimine ihtiyaç olduğunu vurguladı.
