Ekonomik dengeleri sarsan yüksek enflasyon sonrası rasyonel ekonomiye geçiş ile birlikte özellikle dövizdeki yükseliş ve işgücü maliyetlerindeki olağandışı artışlar, Türk Lirası olarak yapılan tesis ihalelerini yüklenen yüklenicileri, derinden etkiledi. Elektrik enerji ekosisteminin önemli parçası olan ve elektrikte arz güvenliği açısından önemli bir rol oynayan tesis yüklenicileri taahhütlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmek için kamu ihalelerinde özel önlemler alınmasını bekliyor.
ETKB ve TEİAŞ tarafından yayınlanan ‘2024-2028 Stratejik Planı’nda öngörülen hedeflere ulaşmak için her yıl yaklaşık 1 milyar dolar civarında yatırım yapılması gerektiğini belirten EMSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Güngör, TEİAŞ’a iş yapan trafo merkezi ve enerji nakil hattı yüklenicisi firmaların rasyonel ekonomiye geçiş sonrası gündeme gelen gelişmeler dolayısıyla zor günler geçirdiğini söyledi. Bu durumun plan hedeflerine ulaşma konusunda önemli bir engel oluşturabileceğini söyleyen Güngör, “Son bir iki yıl içinde TEİAŞ’a iş yapan büyük yüklenicilerden bazıları çeşitli nedenlerle finansal krize girerek konkordatoya gitti. Diğer yüklenicilerin de böyle bir durumla karşılaşmaması için gerekli adımların bir an önce atılması gerekiyor.” dedi.
Elektromekanik Sanayicileri Derneği (EMSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Güngör, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) ve Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) tarafından yayınlanan ‘2024-2028 Stratejik Planı’nda Türkiye’nin elektrik iletim şebeke yatırımlarıyla ilgili iddialı hedefler belirlendiğini belirterek “Sektörün enflasyon ve finansal krizler nedeniyle girdiği zor durum bu hedeflere ulaşmamızın önünde engel teşkil ediyor” dedi.
“Yılda 1 milyar dolarlık yatırım gerekiyor”
2024-2028 Stratejik Planı’nda elektrik kurulu gücünün yüzde 30’luk artışla yaklaşık 111 bin MW’dan 145 bin MW’a çıkarılmasının planlandığını ifade eden Güngör, TEİAŞ bünyesindeki transformatör kapasitesinin yüzde 5 artışla yaklaşık 222 bin MVA’dan 235 bin MVA’ya, yüksek gerilim enerji nakil hattı uzunluğunun ise 74 bin kilometreden 80 bin kilometreye çıkmasının öngörüldüğünü kaydetti. Planlarda hedeflenen kurulu güç değerine ulaşılması ve bunların iletim sistemine bağlanabilmesi için gerekli olan yeni enerji nakil hatları ve transformatör merkezlerine TEİAŞ tarafından her yıl yaklaşık 1 milyar dolar civarında yatırım yapılması gerektiğini söyleyen Güngör, “Son bir iki yıl içinde TEİAŞ’a iş yapan büyük yüklenicilerden bazıları çeşitli nedenlerle finansal krize girerek konkordatoya gitti. Bu firmaların üstlendiği trafo merkezi sayısının toplam 40 civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu durum, 2024-2028 Stratejik Planı’nda belirlenen hedeflere ulaşma konusunda büyük bir risk olarak karşımıza çıkıyor” diye konuştu. TEİAŞ’a iş yapan diğer yüklenicilerin de böyle bir durumla karşılaşmaması için gerekli adımların bir an önce atılması gerektiğini vurgulayan Güngör, şunları söyledi:
“Arz güvenliği sistemi sorunsuz çalışmalı”
Yapım işi ihalelerinde, “Teklif aşamasından itibaren tüm ihale ve tesis sürecinin masaya yatırılması ve gözden geçirilerek gerekli düzenlemelerin yapılması, enerji ekosisteminin bekası için büyük önem arz ediyor. TEİAŞ ile birlikte yüklenici, imalatçı ve finansör kuruluşlar elektrik enerji ekosisteminin önemli aktörleridir. Elektrikte arz güvenliği için bu sistemin sorunsuz çalışması gerekiyor. Aktörlerden birinin dara düşmesi, ekosistem içinde yer alan diğer aktörleri de olumsuz etkiler ve tüm ekosistemi riske sokar. Bu nedenle ekosistemin önemli aktörlerinden olan TEİAŞ yüklenicilerinin, olası finansal krizlerden etkilenmemesi için özel önlemler alınması çok önemli. Bu kapsamda, TEİAŞ tarafından gerçekleştirilecek yapım ihalelerinde yeterlilik koşulları ve ihale yöntemi mutlaka gözden geçirilmeli.”
