UAD, Gazze Şeridi'ndeki savaş sırasında Soykırım Sözleşmesi'ni ihlal ettiği gerekçesiyle İsrail'e karşı açılan davada "Güney Afrika'nın geçici tedbir başvurusu hakkında" bugün karar verecek. Çoğu hukukçu mahkemenin, Güney Afrika’nın ihtiyati tedbir talebini veya bazı önleyici talepleri kabul edeceğini düşünüyor.
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davasında ilk kararını bugün, TSİ 15:00’te açıklayacak.
Güney Afrika’nın, "Filistin halkının Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki haklarına daha fazla, ciddi ve telafisi mümkün olmayan zararın gelmesini önlemek" amacıyla Divan’dan talep ettiği ihtiyati tedbirlerin kabul edilmesi durumunda, bu karar İsrail için bağlayıcı olurken davanın esasına ilişkin sürecin uzun yıllar alması bekleniyor.
Hollanda’nın Lahey kentinde görülecek davada Güney Afrika Dışişleri Bakanı Naledi Pandor da bulunacak.
Öte yandan İsrail, bu taleplerin reddedileceği görüşünde.
İsrail Hükümet Sözcüsü Eylon Levy “Tabii ki mahkemenin, Güney Afrika’nın yönelttiği bu tamamen absürt suçlamaları kabul edilemez bulacağını bekliyoruz” diyor.
NE OLACAK?
UAD, Güney Afrika’nın tedbir talebine ilişkin kararı, kamuya açık oturumda canlı ilan edecek.
Karar okunurken Divan’ın 15 daimi hakimi ve İsrail ile Güney Afrika’nın bu dava özelinde atadığı ad hoc hakimlerle birlikte 17 hakim, duruşma salonunda hazır bulunacak.
Divan’ın kararını ilk olarak Divan Başkanı ABD’li Yargıç Joan E. Donoghue İngilizce okuyacak, daha sonra Divan Başkatibi Philippe Gautier’in kararın Fransızca özetini okumasıyla oturum sona erecek.
Kararın ilan edileceği oturumlarda davanın tarafı olan ülkeler herhangi bir sunum veya beyanatta bulunmazken tarafların avukatları kararı, Divan salonunda hazırda bulunarak dinleyecek.
Uluslararası Adalet Divanında Güney Afrika tarafını, Uluslararası İlişkiler ve İşbirliği Bakanı Dr. Naledi Pandor’un temsil etmesi bekleniyor.
TEDBİR KARARI NE ANLAMA GELİYOR
Divan’ın bugün vereceği karar, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi'ne aykırı hareket edip etmediğine ilişkin olmayıp sadece muhtemel soykırım tehlikesine karşısında oluşacak zararların önüne geçmek için davada nihai karar verilinceye kadar tarafların uyması gereken geçici önlemler anlamına geliyor.
Divan, tedbir taleplerine ilişkin yaptığı incelemede Güney Afrika’nın “makul” gerekçeler sunmasını yeterli bulurken, Gazze’de soykırımın gerçekleşip gerçekleşmediğine ilişkin incelemesini davanın esasına ilişkin safhada gerçekleştirecek.
ICJ NE KARAR VEREBİLİR?
ICJ ihtiyati tedbir kararı verebiliyor fakat bunlar, Güney Afrika’nın talep ettiği kararlardan farklı da olabilir.
Mahkeme İsrail’e uluslararası insan hakları hukukuna uyma, Gazze’ye gidecek bir araştırma heyetini kabul etme veya insani yardım üzerindeki kısıtlamaları kaldırma emri verebilir.
Mahkemenin kararlarının hukuki bağlayıcılığı var ve herhangi bir temyiz mekanizması bulunmuyor.
Öte yandan mahkeme, devletleri kararlarını uygulamaya zorlayamıyor.
SOYKIRIM İŞLEMEDİĞİ SONUCUNA VARABİLİR
Hayır. Mahkeme davayı kabul edilebilir bulmuş olsa da, bugün bir ihtiyati tedbir kararı verse de davanın sonunda bir soykırım işlenmediği sonucuna varabilir.
Bir ihtiyati tedbir kararı, ortada büyük bir riskin bulunduğu ve durum tam anlamıyla incelene kadar her şeyin durması gerektiği anlamına gelir.
ICJ’de davalar yıllar sürebiliyor. Bir ihtiyati tedbir kararı ayrıca İsrail ve destekçilerine, eylemlerinin uluslararası incelemeye tabii olduğu mesajını verecektir.
