Özdemir Erdoğan’ın 1977 yılında çıkardığı 45’likte yer alan meşhur şarkısı radyolarda sık sık çalınırdı eskiden:
Paranın ne önemi var? / Mühim olan insanlık!
Denizde balık, havada talih kuşu / Acıkan bir midenin huzursuzluğu / Giderek dikleşiyor hayat yokuşu
Ağlarda çırpınan balık / Kafeste talih kuşu / Çıktıkça dikleşiyor hayat yokuşu
Çiçek nasıl açar? / Dalında kuşlar niçin öter? / Her günün sabahında / Bir çocuk nasıl büyür?
Özdemir Erdoğan’ın neredeyse yarım asır önce sorduğu soruyu, yeniden derinleşen iktisadi krizimizin ortasından cevaplamaya çalışalım: Bir çocuk nasıl büyür?
Bir çocuk -hayat şartları ne kadar ağırlaşırsa ağırlaşsın- büyümek için mühim olanın “para” değil “insanlık” olduğunu kimden ve nasıl öğrenir?
İnsanın aklına tabiatıyla ilk önce aileler, anne babalar geliyor.
Acı hakikatle yüzleşelim: Çıktıkça dikleşen hayat yokuşunda pusulasını kaybetmiş, ekserisi artık adaletten ziyade adaletsizliklerden pay talep eden ebeveynlerin çocuklarına, mühim olanın “insanlık” olduğunu öğretmeleri maalesef pek muhtemel görünmüyor.
Eğitim sistemimiz, hiçbir zaman arzulanan kalite seviyesine ulaşmadı ama artık eskiden beğenmediğimiz seviyeleri dahi arar hale geldik. Yani çocuğun “mühim olanı” okuldan, öğretmenlerden öğrenmesi de zor.
Çocukların yetişme sürecinde en belirleyici unsur televizyon yayınları ve internet.
Akılları erip hayatı tanımaya başlayan çocukları, hemen ilk başta “diziler”, yarışma programları, reality show’lar, yetişkinlerin büyülenmiş gibi seyrettikleri, hakkında konuştukları, karşısında zaman öldürdükleri televizyon programları karşılıyor.
Şiddete özendiren sahnelerle, marazi cinsel imalarla, kaba esprilerle, yalanlarla, hilelerle, desiselerle doldurulmuş, herhangi bir pedagojik kaygı güdülmeden çekilmiş diziler, körpe çocuk zihinlerini şekillendirmeye başlıyor.
Kiminde bir adada, kiminde bir evde, yarışmacıların birbirlerinin dedikodularını yaptıkları, yalan söyleyerek, iftira atarak, ikili oynayarak, birbirlerini ve seyircileri kandırarak yarışmada kalmaya çalıştıkları “reality show” programları tertemiz ve saf çocuk muhayyilesini kirletiyor.
Televizyon yıldızlarının peşinde koştukları “şöhret” elbette paraya tahvil edilebildiği için değerli.
Çocukların -tam da karakterleri şekillenirken- maruz kaldıkları hemen her şeyin ana kaynaklarından birisi de internet.
Çocuklar sanal âlemle etkileşime geçtiklerinde, şiddet ve cinsellik pornografisinden, nefret söylemlerine kadar birçok marazi unsura maruz kalıyorlar.
Genç dimağlarını tahrip edecek, pedagojik açıdan zehirli, yıpratıcı, tehlikeli ne varsa adeta ekranlardan çocukların üzerlerine boşalıyor.
Ve zenginlerin parıltılı hayatlarını izlemeye başlıyorlar.
Zenginlerimizin bir kısmı nedense abartılı, pahalı tüketim alışkanlıklarını, savurganlıklarını, her fırsatta şımarıkça sergilemeye, başkalarının gözüne sokmaya pek meraklılar.
Lüks rezidanslarda, otellerde, yurt dışı tatil cennetlerinde, pahalı spor arabaların direksiyonlarında çekilmiş fotoğraflarını, videolarını paylaşma yarışına giriyorlar.
Bir de “particiler” var! Bebeğin cinsiyetinin belli olmasını, doğumun birinci, üçüncü, altıncı ayını, kendisinin otuzuncu, kırkıncı, ellinci yaşını, bebeğin ilk adım atışını, çocuğun ilk kelimeleri söylemesini kutlamak gibi bahanelerle düzenlenmiş “partilerde” nasıl havalara savuracak kadar çok paranın sahibi olduklarını gösterme derdindeler.
İnsanlık tarihinin her döneminde zenginler ve fakirler oldu ama varlıklılar ile yoksullar arasındaki gelir farkı hiç bu kadar açılmamıştı.
Varlıklılar hayatlarını hiç bu kadar yoksulların gözü önünde, adeta onlara nispet yaparcasına, zenginliklerini fakirlerin gözüne sokarcasına yaşamamıştı.
Bu vasatta büyüyen çocukların, asıl mühim olanın “insanlık” değil “para” olduğunu düşünmesi kaçınılmaz.
“Diğerkâmlık”, “mes’uliyet”, “merhamet”, “empati”, “fedakârlık”, “feragat” gibi “insanlığı” tanımlayan kavramlar ise eski kafalı -ve fakir- ihtiyarların dilinde kalmış anlamsız laflar.
Korkarım çocuklarımızın çoğunun şarkısı “insanlığın ne önemi var, mühim olan paradır para” olacak.
