Ülkeye hizmet eden, hizmet ederken de vizyon koyan ve o işi bir başkasından çok daha iyi yaparak fark yaratan isimler vardır. Mühendisler, hukukçular, doktorlar, işadamları, müdürler, bürokratlar, bakanlar ya da siyasetçiler… Başarılı olan çok isim vardır ama hepsi aynı değildir. Kimileri aradan sıyrılır ve hayatımızı kolaylaştıran, sınırları zorlayan ve hayalleri gerçekleştiren işlere imza atarlar. Hamdi Topçu bu isimlerin en parlak olanlarından birisidir. O’nun Türk Hava Yolları başkanlığı yaptığı dönem havacılıkta Türkiye’nin yıldızının parladığı ve liyakat sahibi insanların, heyecanla çalışıp, sadece işlerini iyi yaparak ülkeye hizmet ettikleri dönemdi. Topçu ve arkadaşları THY’yi onlarca kat büyütüp dünyanın birçok yerine uçabilen, hizmet kalitesiyle ve ticari değeriyle örnek bir kurum haline getirdiler. THY’yi Türkiye’nin gurur duyduğu ve parmakla gösterilen bir şirkete dönüştürmeyi başardılar. O günden bugüne dillerde pelesenk olan “Hava yolları halkın yolları oldu” sloganı da Hamdi Topçu yönetiminin eseridir…

Masamda, Topçu’nun bir tür otobiyografisi sayılacak, hatıraları ve fikirlerini kaleme aldığı bir kitap var: Yerelden Globale/THY’nin Yükseliş Öyküsü… Remzi Kitabevi yayınlarından çıkan kitapta Hamdi Topçu, THY’nin bir dünya şirketine dönüşümüyle birlikte kendi hayat hikayesinin seyrini de kaleme alıyor. Rize Çayeli Karaağaç köyünden başlayan ve dünya devleriyle küresel rekabet sahnesinde bilek güreşine kadar uzanan yolculuğu heyecanla anlatıyor…

Topçu’nun önce yönetim kurulu üyeliği ardından da başkanlık görevini yürüttüğü dönemde THY iç hat yolcu sayısını 5.5 milyondan 43 milyona çıkardı. Transfer yolcu sayısı da 900 binden 16.4 milyona yükseldi. Uçak sayısı 65’den 269’a yükselirken 2021’e kadar olan dönem için de 253 uçak siparişi verildi. THY’nin uçtuğu ülkelerin sayısı 54’den 110’a, uçuş noktası 102’den 268’e ve uçuş frekansı adeti de 1.020’den 4.522’ye yükseldi. Faaliyet geliri 1.2 milyar dolar iken, 17 milyar dolara çıktı ve en önemlisi de 12 yılda bütün bilançolar kârla kapatıldı.

Bunlar kısa özetler… Daha anlatılacak ve anlatılması da gereken çok şey var ve bütün bunların arkasında bir felsefe yatıyor. Tabii liderlik de…

***

Kitapta birçok ilginç ve merak uyandıran anekdot var ama ben daha çok THY’yi başarıya taşıyan liderliğin sırlarına odaklandım. Hamdi Topçu anlatıyor:

“2008 krizi tüm dünyayı etkisi altına almıştı. Her şirket bunu minimum hasarla atlatma konusunda kararlar alıyordu. Candan beyle (Karlıtekin) sadece bu gündemle bir yönetim kurulu toplantısı yapalım dedik. Dokuz saate yakın tartıştık… Rakiplerimiz verimsiz hatları kapatıyordu. Ekonomik olmayan uçaklar elden çıkarılıyordu. Herkes sipariş edilmiş uçakların ya iptali ya da teslimatının ötelenmesi peşindeydi. Arkadaşlar “Bu kriz gerçekten ciddi” diyordu… Söz aldım ve “Bu küçülmelerden bir potansiyel çıkacak; biz büyüme kararı alalım” dedim… O toplantıda küçülme veya herhangi bir hattı kapatma kararı almadık. Tersine hat açmaya karar verdik”

Ve Topçu’nun meşhur pazarlıkçılığı… “19 Aralık 2009’da yönetim kurulu başkanı seçilmiştim. 25 Aralık’ta Boeing Avrupa temsilcisinden hayırlı olsun ziyareti talebi geldi…. (Eski pazarlığa istinaden) “Tamam başkan, biz 70 milyonu veriyoruz size. Başkan olmanız dolayısıyla jestimizdir” dediler. “O, o zamandı. Şimdi aldığımız beş uçağın farkı olan 50 milyonu da vereceksiniz, dedim. Şaşırdılar. Boeing bir havayolu şirketine tarihinde bu kadar düşük bir bedele uçak satmamıştı…”

Ve dostluklar, hayal kırıklıkları, ihanetler, fedakârlıklar... Hamdi Topçu, THY üzerinden birçoğu hâlâ aktif siyasette ve yönetimde olan sayısız isimle yaşadıklarını da anlatıyor. Erdoğan, Gül, Davutoğlu, Yıldırım, Babacan, Çiçek, Kahraman, Canikli ve diğerleri…

Yerelden Globale kitabında, bir başarı öyküsü üzerinden Türkiye’nin çok yakın dönemine dikkatli bir tanıklık var. Şiddetle tavsiye ediyorum.