TRUMP Rusya-Ukrayna savaşını bitirecekmiş.

Trump iktidarı devralır devralmaz, “Savaşı durdurun ve barış görüşmelerine başlayın” diye emredecekmiş.

Sonra da Ukrayna’ya “Rusya işgal ettiği toprakları ilhak etsin ve barışın” diyecekmiş; böylece savaş bitecekmiş.

Trump’ın “sınırlı anlatı dağarcığı” ve gündemindeki problemleri çok “sığ benzetmeler”le ifade etmesi onu, adeta parodi, (yapmacık, taklit, alaycı) bir karakter gibi yansıtıyor.

Bu algı çok yanlış bir algı.

Geçmişte Trump’ın, bu parodi söylemin tam tersi gayet ciddi ve tutarlı muhataplarına “dokunan” politikalar geliştirdiğini gördük.

Örnekler: Gümrük vergilerinin yükseltilmesi, NATO üyelerinin harcamalarını artırması ve Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak kabul edilmesi.

Biden yönetimi gelince, bu politikaların “virgülünü bile değiştirmedi” hatta pekiştirici kararlar aldı.

Putin’le telefonla görüşürken “savaşı bitirmenizi istiyorum” dedikten sonra “biliyorsun bizim Avrupa’da 110 bin askerimiz var” diyerek sopayı da göstermiş.

Trump’ın her ne olursa olsun barış yapmak uğruna, Rusya’ya, bir zafer hediye edeceğini sananlar çok yakında yanıldıklarını anlayacaklar.

Rusya ile Ukrayna arasında “kalıcı barış”ın tek şartı var: Rusya’nın Amerika’yla birlikte Çin’i kuşatacak ve zayıflatacak savaş dâhil her çabanın içinde olmasıdır; diğer şartlar teferruattır.

TRUMP ÇİN VE SAVAŞ

Uluslararası fuarlardan ve medyadan izlediğimiz kadarıyla Çin, Türkiye’den de daha tutkulu bir şekilde, elindeki bütün imkânları kullanarak savunma sanayisini geliştirmeye çalışıyor.

5. ve 6. nesil uçaklar, uçak gemileri, uzun menzilli füzeler, nükleer silahlar vs. vs.

İhtiyaç duyduğu tek şey: Zaman.

Amerika’nın “muhayyel saldırı”sının gecikmesi Çin’in, savaşma ve Amerika’ya zarar verme yeteneğini artıracak.

Bunun için Amerika’nın, Ukrayna ve Filistin’de olabildiğince meşgul olmasından çok memnun; el altından bu savaşların sürelerini uzatmaya çalışıyor.

Kuzey Kore’nin Rusya’ya silah vermesini Çin “kolaylaştırmış”tı. Şimdi de Kuzey Kore’nin asker göndermesini kolaylaştırdı.

Çünkü Rusya ne kadar uzun süre dayanırsa Çin o kadar memnun olacak.

Çin, İsrail’in savaşı sürdürmesi ve daha geniş coğrafyalara yaymasını da çok istiyor; Rusya da bunu istiyor.

Sovyetlerden göç edenler ve onların çocukları, İsrail Yahudi nüfusunun %20’sini oluşturuyor. Rusya’nın İsrail iç politikalarında çok etkin olmasının baş sebebi bu göçmenlerdir.

Çin’in teşvikiyle veya değil Rusya’nın, İsrail’i, bu topluluklar üzerinden savaşı uzatması konusunda cesaretlendirmeye çalıştığı ve başarılı olduğu fikri doğru olabilir.

Rusya’nın bugün ekmek ve sudan daha fazla ihtiyaç duyduğu silah hava savunma sistemleridir.

Savaşın uzamasına imkân tanımak ve başka bazı sebeplerle Rusya, elindeki hava savunma sistemlerinin bir kısmını İran’a verdi; tek kelimeyle, inanılmaz.

İran da Hizbullah ve Ensarullah (Yemenliler) güçlerinin dirençle mukavemet etmeleri için elinden geleni yapıyor.

Muhtemelen bazı Arap Ülkeleri de, savaşın bazı bölümlerinin sürmesi için el altından bir şeyler çeviriyorlar.

Ara sonuç: Sıcak savaşlar, tarihin biriktirdiği bir hesaplaşma dönemidir. Savaş başlatmak kolay, durdurmak zordur.

AMERİKAN EKONOMİSİ BATIYOR MU?

Amerikan ekonomisi rakiplerine, teknolojik ve finansal yapılanma bakımından fark atmış durumda.

COVİD 19 salgınında, hükümet adeta “para olup Amerikalıların üzerine yağmıştı.”

2017 yılında 666 milyar dolar olan bütçe açığı 2020’de 3 Trilyon 132 milyar dolar ve 2021’de 2 Trilyon 775 milyar dolara yükselmişti.

Yani 2020 de Amerikan bütçe açığının GSYH’ya oranı %14,7’ye; aynı yıl Türkiye’nin bütçe açığı da rekor kırarak %4,7’ye yükselmişti.

2021’de Türkiye’nin %1,1’e düşerken Amerika’nın %12,1 olmuştu.

2022’de %5,4’e kadar düşen Amerikan bütçe açığı, 2024 Ekim sonu itibarıyla %7,7’ye yükseldi ve yükselmeye devam edecek. Rakamla 2024 bütçe açığı: 2,2 Trilyon dolar.

Geçen yıl faize 1 Trilyon 160 milyar dolar ödeyen Biden Bütçesi bu yıl 950 milyar dolar ödemeyi planlamış. Bunu da vergileri arttırarak yapacaktı.

Vergileri artıracak parti seçimi kaybetti; şimdi “vergileri indireceğim” diyen yeni bir yönetim işbaşına gelecek.

Vergi oranları aynı kalsaydı faiz ödemeleri 2024’te 1,3 Trilyon dolar civarında olacaktı. Vergi indirimleri bu tutarı artıracaktır çünkü hem faizler yeterince düşmeyecek hem de bütçe açığı artacak.

Trump da işin farkında ve Elon Musk’a “bizim bütçede iki trilyon dolar tasarruf etmemiz gerekiyor” diye talimat verdi.

Amerikan ekonomisinin de çok büyük sorunları ve çıkmazları var; yine de dünyada, kendi sorunlarıyla yüzleşmekten korkmayan ve bunları çözebilen becerikli ülkelerden biri; göreceğiz.

Her şeye rağmen her beceri ve yeteneğin başarı üst sınırlarını, konjonktürün oluşturduğu şartlar belirler.