Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya fiilen çalıştırmadığı kişileri sigortalı olarak bildirdiği tespit edilen işyerlerinin ilk tespitte bir ay, üç yıl içinde tekrarı halinde bir yıl süreyle uygulamada olan prim teşviklerinin birçoğundan yararlanmalarına izin verilmemektedir.
Bu yaptırımdan 1/4/2017 den geçerli olmak üzere 5 kişiden fazla olmamak ve çalıştırılan toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmamak kaydıyla çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya fiilen çalıştırmadığı kişileri sigortalı olarak bildiren işverenler istisna tutulmuştur.
Bu istisnai düzenlemelerin işverenlere olan katkısı göz ardı edilmeyecek kadar büyük olmakla birlikte, daha etkin ve eşitlik ilkelerine uygun bir şekilde yürütülebilmesini teminen uygulamada bazı değişikliklere ihtiyaç olduğu görülmektedir.
Şöyle ki,
Çalışan sayısının % 1’i aşıp aşmadığının hesaplanması noktasında SGK’nın 2017/18 sayılı Genelgesinde yarıma kadar kesirlerin dikkate alınmayacağı, yarım ve üzerinde olan kesirlerin ise tama iblağ edileceği yönünde bir kural belirlenmiştir.
Bu kural çerçevesinde 49 ve altında sigortalı çalıştırılan işletmelerdeki % 1’lik dilim, 0,01 ila 0,49 arasında kaldığından bulunan sayı her halükarda 0 (sıfır) olarak kabul edilmektedir.
Haliyle 49 ve altında sigortalının istihdam edildiği işyerlerinde, çalıştırıldığı halde sigortalı olarak bildirilmediği tespit edilen kişi sayısı 1 bile olsa bu işyerleri % 1’lik dilimin altında kaldığından 49 ve altında sigortalı istihdam eden işyerleri bu istisnai düzenlemeden hiçbir şekilde yararlanamamaktadır.
Başka bir ifadeyle 500 sigortalının istihdam edildiği bir işyerinde 5 kişinin sigortalı olarak bildirilmediği tespit edildiği durumda bu işyeri prim teşvik yasaklamasına konu edilmezken, 40 sigortalının istihdam edildiği bir işyerinde 1 kişinin sigortalı olarak bildirilmediği tespit edildiği durumda bu işyeri bir ay veya bir yıl süreyle prim teşviklerinden yasaklanmaktadır.
SGK’nın 2022 yılı istatistiklerine baktığımızda;
olduğu görülmektedir. Dolayısıyla 2022 yılı rakamlarıyla bu istisnai düzenlemeden yararlanabilecek işyeri sayısı Türkiye genelindeki işyerlerinin yaklaşık % 4’üne isabet etmektedir.
Yasa koyucunun bu düzenlemeyle yalnızca % 4’ lük bir kesimi korumak gibi bir amacının olmadığı göz önünde bulundurulduğunda, eşitlik ilkeleri de dikkate alınarak 49 ve altında sigortalı istihdam eden işyerlerinin de bu istisnai düzenlemeden yararlanmaları gerektiği aşikardır.
Neler yapılabilir?
Yasada herhangi bir düzenleme yapılmasına gerek olmaksızın 2017/18 sayılı Genelgede yapılacak ufak bir değişiklikle bu sorun kolayca aşılabilir.
%1 lik dilimin hesaplanmasına yönelik Genelge ile getirilen kuralda, hesaplama sonrası bulunan sayıdaki kesrin yarımın altında veya üstünde olduğuna bakılmaksızın tama iblağ edilmesine yönelik yapılacak küçük bir değişiklikle bu sorunların kolayca aşılması mümkün.
STAJYER ÖĞRENCİNİN İŞ KAZASI BİLDİRİMİ NASIL YAPILIR?
İşletmemizde staj gören bir öğrencimiz küçük bir kaza geçirdi, ancak hastanede tedavisi yapıldıktan sonra istirahat raporu verilmedi, bu kazayı SGK’ya bildirmemiz gerekir mi? Bildireceksek nasıl bildirim nasıl yapılması gerekiyor ? Yusuf T.
5510 sayılı Kanunda meslekî ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler 4/a kapsamında sigortalı olarak sayılmış ve bunlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı hükümlerinin uygulanacağına yer verilmiştir.
Bu bağlamda, işletmelerde staj gören öğrencilerin iş kazasına uğramaları halinde iş kazası sonrasında sağlık hizmet sunucularınca istirahat raporu verilip verilmediği üzerinde durulmaksızın iş kazasının olayın meydana geldiği tarihi izleyen üç iş günü içinde SGK’ya bildirilmesi icap etmektedir.
Diğer taraftan, stajyer öğrencilerin SGK bildirimleri ve prim ödemeleri her ne kadar okulları tarafından yapılsa da iş kazası bildiriminin staj gördüğü işletmeler/işyerleri tarafından yapılması ve yaşanan iş kazası hakkında okuluna bilgi verilmesi gerekiyor.
Stajyer öğrencilerin iş kazası geçirmeleri halinde işverenlerce yapılacak bildirimlerin kağıt ortamında iş kazası ve meslek hastalığı bildirim formu ile yapılması mümkün bulunmakla birlikte, bu sigortalıların okulu tarafından stajyer sigorta kolundan (19-Stajyer) işe giriş bildirgesi verilmiş ise iş kazası bildiriminin staj gördüğü işyeri tarafından İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI e-BİLDİRİM uygulaması üzerinden elektronik ortamda yapılmasına imkan sağlanmıştır.
