Asım Gültekin

Asım Gültekin Köşe Yazıları, Analiz ve Değerlendirmeleri

Yazarın Yazıları

Başkanı seçmek başkanı bozmaz mı?

İnsan devlet başkanını seçebilir mi? Seçmeli mi? Seçmek ne demek, onu bir anlayabilirsek insanın devlet başkanını seçip seçmemesinin iyi bir...

27.04.2018

Getirmek geltirmekten mi geltirilir?

Şehadet nasıl getirilir, neden getirilir kelimesini kullanıyoruz, bunu irdelemeye çalışırken şehid kelimesinin şahid kelimesinden farkına odaklandık....

20.04.2018

Şehadet getirilir mi getirilmez mi

Dökmek kelimesini irdeledik, önümüze bazı güzel kapılar açtı dökmek kelimesi. Kelimelerle boğuşmaya başladıktan sonra kafaya takılan bir...

13.04.2018

Dökülmek, dökmek neyin nesi?

Türkçede “d” sesinin ne yaptığını çözmek şimdiye kadarki tecrübelerime bakarak söylüyorum kolay değil. O kadar zorladı ki d sesi gelen...

06.04.2018

Kalbi sökülmüş çağ

Geçen hafta bir şeyi sökmenin onun özünü dışarı çıkarmak olduğunu yazmıştım. Özünü çıkarmak değil idi asıl ifade etmek istediğim;...

30.03.2018

‘Nasıl’ deyip de mahrum olma

Kök kelimesinin kökü nedir, bunu irdelemeye başlamıştık geçen haftaki yazımızda. Kökün köküne inebilen sözlükçümüz gördüğümüz kadarıyla...

23.03.2018

Kök kelimesinin kökü var mı?

Kök okullarda öğretildiğine göre kök bir kelime. Gerçeği de öyle mi? Kökün kökü kök mü yani? Benim esas aldığım kökses yaklaşımına...

16.03.2018

Ödümüz kopmadan bir

Öt, Tuncer Gülensoy’un sözlüğünde öd kelimesi ile birlikte de ele alınmış. Ötmek, öte ve öd arasında ilişki ve fark var mı? Yoklamaya...

10.03.2018

“Beri gel barışalım”

Beri”nin b’sinin “ben”in b’si olduğunu yazılarımızı takip edenlere, kelime kökünü arayıp bulma yaklaşımımızı bilenlere hatırlatmaya...

02.03.2018

Öteden beri

Hasan Ali Toptaş’ın Heba’sını arkadaştan aldım. Dönerken eve, yolda okumaya başladım. “Beri” kelimesi geçti, takıldı kafama. Beri nedir,...

23.02.2018

‘Anne boğmaz, doğurur’*

Boğma ve boğaz kelimelerine geleceğiz demiştik. Boğma kelimesi ile birlikte düşünmemiz gereken bir kelime boğaz. Boğaz kelimesindeki “z”...

16.02.2018

‘O’ uzakta ‘bu’ ise yakında!

Bulmak kelimesine geçelim. Bulmak ile olmak arasındaki irtibatı sağlıklı kurabilirsek bulmak kelimesi kendisini bize daha güzel açabilir. Aradığımız...

09.02.2018

Benin be’si neyin nesi?

‘‘B” sesi Türkçede kelimeye nasıl bir anlam katar, dünya dillerinde nasıl bir anlam katar? Sorumuz bu. Dünya dillerindeki ‘b’nin taşıdığı,...

02.02.2018

İkindi kaçıncı namaz?

Kelimelerin nerden geldiğini, kullandığımız bir kelimeye neden öyle denildiğini anlamaya, bulmaya çalışıyorum uzun yıllardır. Bunlardan biri...

26.01.2018

Hakdan özge bir nesne yok!

Geçen hafta yazıyı yazdıktan sonra Dil Evi Etimoloji Topluluğu ile Beşiktaş KAGEM’de haftada bir yaptığımız derse geçtim. Derste de nesne...

19.01.2018

Yunus Emre’nin nesneleri

Yıllardır “nesne” kelimesini anlamaya çözmeye çalışırım arada bir, fakat nesne ile ilgili yapılan etimolojik izahat pek oturmaz kafama.“Nesne”...

12.01.2018

Arapça ile Türkçe kelimeleri ayıramama problemi

Geçen hafta “muhacir” kelimesinin kökünden türeyen kelimeler ile bitirmiştik. “Muhacir” demişken, şimdi onun kökünden değil kalıbından...

06.01.2018

Kelimelerini tanımamak zihnini tanımamak demektir!

Konuşurken kullandığımız kelimelerin birçoğu farklı dillerden dilimize geçmiş kelimelerdir ama bu başka dillerden dilimize geçmiş kelimeler...

30.12.2017

Bir yılın muhasebesi

Önce bir klişe ile başlayayım, bir yıldır bu köşede özgürce yazdım. İbrahim Kiras Beye, “Gazeteyi yazılarımdan dolayı taşlarlar mı?”...

23.12.2017

Tarlanın taranması

“Tarla” kelimesini anlamaya çalışıyoruz. “Tarla”yı ve “tar” kökünden Türkçe kelimeleri incelemeye geçmeden önce “tar” ile başlayan...

16.12.2017

Tarlaya doğru!

Tarla kelimesinin nereden geldiğini merak etmişimdir hep. 6 yıl önce, Moğolistan’a gitmiştim. Orada Taryalan yani Tarıalan şehrini gördükten...

08.12.2017

Aklımız keser mi?

Baş kelimesini irdelerken “aklın başında mı” diye bana soracak olsanız başımda mı kalbimde mi bilmiyorum diye cevap veririm. Neden böyle...

01.12.2017

Allah bebeleri neden bağışlasın?

Bebekler için neden “Allah bağışlasın” diyoruz? İlk günaha, yasak meyveden yeme günahına ortak değil bizim itikadımıza göre insan. Allah...

25.11.2017

Sizin başınız bağlı değil mi yoksa?

Kökses Teorisinden giderek her ünlü sesten sonra “ğ” sesinin bulunduğunu düşünmek, bu yolla giderek “baş” kelimesini “b-a(ğ)-ş”...

18.11.2017

Başkanların başlarından aşkın işleri

Başkan çoğu Türkün aklına geldiği gibi kanların başı mıdır, bazılarının telaffuz ettiği gibi “başgan” mıdır; başkan kelimesi nereden...

11.11.2017

Oldu mu şimdi; davul neden Arapça?!

Bavul” kelimesi İtalyanca bir kelime imiş. “Balya” diye bildiğimiz kelime ile aynı kökten. Ses olarak bavula çok benzeyen “davul” için...

04.11.2017

Tavuk tavlanır mı?

Demir tavında dövülür, tamam ama tavuk tavlanır mı? Tavuğun bir tavı var mıdır yoksa tavlamak ile tav kelimelerinin kökleri farklı mı? Yaşar...

28.10.2017

Köpeklere taş atmalı mı?

Çomak kelimesi için Yaşar Çağbayır’ın sözlüğüne baktığımızda ilginç karşılıklar görüyoruz. Sekiz dokuz anlamda kullanmışız çomağı: Sopa,...

21.10.2017

Çomar ne yapar?

Ferid Kam’ın sevdiğim bir beyti var. Der ki:Her havlayan köpeğe bir taş atarsanTaşın dirhemi çıkar gitgide bin altınaBeyitte mecazi bir anlam...

14.10.2017

Karıncanın karnında ne var?

Karın kelimesinden göbeğe geçmişti geçen hafta. Karın deyince ister istemez benim aklıma karıncanın karnı geliyor. Karıncada nasıl bir karın...

07.10.2017

Yoğurdu üfleyerek yemektir işimiz bizim

Birkaç gün önce Dil çalışmaları aleminde çok kıymetli çalışmaları olan İbrahim Demirci Hocamız ile görüşebilme imkanım oldu Ankara’da....

29.09.2017

Hu hu komşu komşu!

Buğdayın kökü olan “uğ” köküne gelen eklerle hangi kelimeleri elde ettiğimizi yoklamaya devam edelim: Avuçta ufalanmış hamurdan yapılan...

22.09.2017

Baykuş uğursuz mu yoksa baygın mı?

Hüsrev Hatemi’nin son kitabı Kuşlar ve Zaman kitabının ilk yazısından bahsediyordum geçen hafta. Hatemi çaylakları 1975’ten beri görmediğini,...

15.09.2017

"Uğ"

Buğday kelimesini çözebilmek için buğ kökünü irdelemeye devam ediyoruz. Buğ kökünü ne kadar irdelersek irdeleyelim, kelimenin kökü kelimenin...

08.09.2017

Boğanın “buğu”lu arkadaşları kafa karıştırıyor

Pınar kelimesini buğar, bunar şeklinde söyleyenler de oluyor. “Buğduruk” diye ilginç bir kelimemiz var. Ağaçlar çiçek döktükten sonraki...

01.09.2017

Buğdayın buğu mu başı mı?

Bugün zor bir işe gireyim; buğday kelimesini çözmeye çalışayım diyorum. Buğday kelimesinin sadece seslerine bakarak manasının belirmesini sağlamak...

25.08.2017

Başka dillerin kelimelerini Türkçe sanma hastalığı

DilEvi Etimoloji Topluluğumuzdaki arkadaşlarımız ile kelimeleri incelerken neredeyse diyeceğim, neredeyse durumu tam anlatamayacak, handiyse mi desem;...

18.08.2017