Bazı şeyler yazacağım, üzerinde düşünülmesi için.
-İzmir’de deprem oldu. Sarsıntılar sırasında kimi insanlar “Bismillahirrahmanirrahim” dediler, kimileri kelime-i şehadet getirdi. Çok tabii olarak Allah’a sığındı herkes.
Can kayıplarımız var. Yaralılarımız var. Ölenlere rahmet diliyorum, yaralılara acil şifalar, geride kalanlara sabır. Depremin muhasebesi yapılmalı.
-Müslüman bir ülkeyiz.
Ama Cumhuriyet’i kuran kadro, dini anlayışı değiştirmek için yola çıkmış. Kaç yıl sürdü din – toplum – devlet ilişkileri arasındaki sancı? “Kamusal alanda din olmayacak” tarzındaki laiklik yorumu henüz tartışma dışı kaldı mı? Kalmadı. 2008 yılında toplumun yarısının oyunu almış bir iktidar partisi hakkında yüksek mahkeme “laiklik karşıtı eylemlerin odağı olma” gerekçesi ile kapatma davası açtı. Başörtülü polis Amerika’da, İngiltere’de Türkiye’den önce var oldu. İngiltere bir tür “çok hukukluluk” anlamında Müslümanların bazı konuları Şeriat mahkemelerinde halledebilme imkânı tanıdı.
-Yaşam tarzını değiştirme – değiştirmeme tartışması İslam – Toplum – Devlet ilişkisi bağlamında hala tartışılıyor.
-Türkiye’de şu anda muhafazakâr - dindar bir kadronun siyasi iktidarı var. Bu iktidar dini zeminde oluşmuş bir grup tarafından darbe ile devrilmek istendi ve iktidar, Cumhuriyet döneminin belki de en geniş operasyonunu bu dini grubu devletin tüm kademelerinden tasfiye etmek için yapıyor. Darbeye karışmış olmak değil, o dini gruba “iltisaklı – irtibatlı olmak” yetiyor cezalandırılmak için. Çünkü o grubun sadece bağlılık dozu, tehlike addedilmeye kafi geliyor.
-Bu dindar siyasi kadro kimi grupları “Aşırı” bulduğu için terör yapılanması içinde görüp takibata maruz bırakıyor. Bu noktada kimi zaman Batı’da oluşmuş normları kullanıyor, kimi zaman da siyaseten muhalif olmak takibata uğramak için yeterli oluyor.
-Dünyada Müslümanlık adına yapılan kimi işleri hep birlikte yadırgıyoruz. Mesela bizzat Cumhurbaşkanı’nın dilinden “Ölen de Allahüekber diyor öldüren de” sözünü duyuyoruz. Yadırganması haklı bir durum. Nasıl oluyor bu ölmeler - öldürmeler… Bunları ne yapacağız İslam içinde?
-Suudi Arabistan’ın ya da İran’ın ihraç etmeye çalıştığı bir “Din programı” var, başka İslam ülkelerine – toplumlarına en azından farklı geliyor, Türkiye dahil kimi yerde direnç konusu oluyor, ne yapacağız?
-İslam ülkelerinde bile sancı konusu olan farklılaşmaların daha farklı din – kültür ortamından gelen toplumlarda sancı konusu olmaması mümkün değildir. Batı toplumları çok kültürlülüğü başarmış olarak nitelense de, geçmişlerinde din – mezhep ekseninde büyük – kanlı sancılar yaşamış toplumlar. Şimdi “İslam’la bir arada yaşama sınavı” veriliyor. Dirençler var. Zaten her toplumda bulunabilecek olan “Yabancı fobisi”, İslam varlığı büyüdükçe “İslam fobisi” halinde ete kemiğe bürünüyor. İslam varlığına toleranslı olan kesimler var, İslam varlığının her boyutundan ürküntü duyanlar var. İslam varlığının her boyutu derken, İslam’ın varoluş biçimlerinin her zaman İslam’ın güzelliğini yansıtmadığını da görmek gerekiyor. Hoş, kimi insanlar için İslam’ın her türlü varoluş biçimi irrite edici olabilir. Küçücük bir kız çocuğunun başındaki örtü ya da bir öğrencinin jimnastik dersine eşofmanla girmek istemesi gibi. Ayrıca, İslam varlığının hacmi de bu konuda bir “büyüklük standardı” gözetenler için “haddi aşmış” görülebilir. Ne de olsa yeni bir inancın – kültürün – yaşama tarzının en iyimser ifade ile entegrasyonu, ya da özümsenmesi, ya da asimile edilmesi meselesi var.
-Belki de Avrupa’daki İslam varlığının siyasi bir amaçla kullanılabileceği endişesi fideleniyordur Batı’nın geleceği adına analizler yapan odaklarda. Belki de bizde kimi açıklamalara yansıyan “Avrupa’daki İslam varlığını Batı’ya karşı kullanma” türü sözler, oradaki odaklarda tehlike sinyali olarak okunuyordur.
-Charlie Hebdo gibi pespaye yayınların Hazreti Peygamber’e yapacağı bir şey yok. Bu pespaye dilin Hazreti Muhammed’i peygamber olarak tanımayan Hristiyan muhitlerde bile karşılık bulması zor. İnsanlığın dibe vurduğu bir nokta o çünkü. Peki nedir bu tür yayıncılığın hedefi, derseniz ben, Müslümanların canını acıtmak diye nitelerim. Canı acıyan Müslümanlardan birileri de canlarını ortaya koyup öldürüleceklerini bildikleri eylemlere girişiyorlar. Tabii başka canları da alarak. İşte orada pespaye yayınların hedefi ortaya çıkıyor; İslam’la ya da Allah Rasulü’nün muzazzez şahsiyeti ile kanı birleştirmek. İslam adına yapılan kanlı eylemlere karşı çıkıyoruz. Ama bu karşı çıkışlar, kafa keserek öldürmelerin oluşturduğu ürküntüyü ortadan kaldırmıyor. İslam ve kan denklemi o toplumlarda bilinç altına kazınıyor.
-Bu bilinç altı birikimi orada yaşayan Müslümanların geleceği adına kaygı verici, bir. İslam’ın tüm insanlığa ulaştırılması - tebliği gibi bir derdimiz varsa, bunun önünü kesiyor, iki.
-İslam güzeldir, İslam’ın güzelliğinin Müslümanlarda görünme oranı bugün Müslüman toplumların ana meselesidir. Müslüman toplumlarda bile ayrışma konusu olan hususların, iletişimin dünyayı küçük bir köy haline getirdiği bu çağda, başka yerlerde sancılar üretmemesi söz konusu olmaz.
-Soru: İslam’la insanlar arasındaki ilişkiyi problemli hale getiren sorunları kim gündemine alacak, kim çözecek?
