En çok hangi kitap okundu, hangi film izlendi, ‘Ayla’nın Oscar yolculuğu nasıl sonuçlandı, en fazla ödülü hangi oyuncu topladı, hangi müze ziyaretçi rekoru kırdı? Geçen yıl kimler aramızdan ayrıldı? 2017’de Türkiye ve dünyada kültür sanat alanında öne çıkan olayları derledik.
Filmlerden okunan kitaplara, gezilen müzelerden en çok ödül toplayan yapımlara kadar Türkiye’de ve dünyada hareketli bir kültür sanat yılı geçirildi. Pek çok ünlü isim 2017’de yaşamını yitirdi, Oscar Ödülleri töreninde ‘En İyi Film’ için açıklanan isimde hata yapıldı, Antalya Uluslarası Film Festivali’nde ‘ulusal yarışma’ bölümü kapatılınca tartışma yaşandı, büyük umutlar bağlanan ‘Ayla’ Oscar’a aday seçilmedi. İşte 2017 yılına damgasını vuran kültür ve sanat alanındaki gelişmeler...
* İlber Ortaylı ve Yavuz Turgul’a büyük ödül
Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülleri verildi. Prof. Dr. İlber Ortaylı, tarihin derinlikli biçimde araştırıp halka sevdirmesi ve medya ortamı dahil olmak üzere geniş kitlelere aktarması dolayısıyla ödül almaya hak kazandı. Yavuz Turgul, çok yönlü kişiliğiyle Türk sinemasına kazandırdığı kimlik dolayısıyla ödüle layık görüldü. Nurettin Topçu ise İslam ve Türk tarihini, tasavvufunu ve sosyolojik gerçekliğini tahlil eden eserleriyle Veda Ödülü’nü kazandı.
* En çok ‘Elia ile Yolculuk’ okundu
Ajans Press’in, İdefix, Kitapyurdu ve D&R’dan elde ettiği verilere göre 2017’de en çok Zülfü Livaneli’nin ‘Elia ile Yolculuk’u okundu. İkinci en çok okunan kitap, Yuval Noah Harari’nin ‘Hayvanlardan Tanrılara Sapiens’ adlı kitabı oldu. Stefan Zweig’ın ‘Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu’ en çok okunan üçüncü kitap olarak açıklandı.
* Alternatif ulusal film yarışması
Antalya Film Festivali’nde ‘Ulusal Yarışma’ bölümü kaldırıldı. Birçok sinemacı ise karara tepki göstererek “54 yıllık festival tarihin çöplüğüne gönderiliyor” yorumunda bulundu. Bunun üzerine ekim ayında ‘54. Ulusal Yarışma’ düzenledi. Ödülü Onur Saylak’ın ilk uzun metrajlı filmi ‘Daha’ kazandı.
* ‘Ayla’, Oscar’a gidemedi
Türkiye’nin Oscar Aday Adayı ‘Ayla’, yabancı film dalında Oscar adayı filmler arasına seçilmedi. Kore Savaşı’nda yer alan Astsubay Süleyman Dilbirliği’nin başından geçen olayları beyazperdeye aktaran ‘Ayla’ Türkiye’de çok sevildi, 2017’nin en çok izlenen ikinci yapımı oldu. ‘Ayla’yı sekiz haftada 5 milyon 219 bin kişi seyretti. Listenin birinci sırasında ‘Recep İvedik 5’ yer aldı.
* Dolmabahçe’ye ziyaret rekoru
TBMM Genel Sekreterliği Milli Saraylar’a bağlı bulunan tarihi saray, köşk ve kasırları 2017 yılı boyunca bir milyon 100 bin kişi ziyaret etti. Dolmabahçe Sarayı, 335 bini yabancı ziyaretçi olmak üzere, toplam 630 bin kişiyi konuk etti. Beylerbeyi Sarayı’nı 95 bin, Ihlamur Kasrı’nı 84 bin, üç yıl önce açılan Milli Saraylar Resim Müzesi’ni ise 65 bin kişi gezdi. Milli Saraylar’ın elde ettiği gelir ise toplam 20 milyon liraya ulaştı. 2016 yılındaki ziyaretçi sayısı, 920 bin olarak belirlenmişti.
* ‘Tereddüt’süz ödülleri topladı
Yıla topladığı ödüllerle damgasını vuran film ‘Tereddüt’tü. Yeşim Ustaoğlu’nun ulusal ve uluslararası alanda eleştirmenlerden övgüler toplayan son filmi, Batum’dan Frankfurt’a, Antalya’dan Sofya’ya pek çok festivalden ödülle döndü. Film, Türkiye’deki film festivallerinden de sayısız ödül kazandı. Başrolünde oynayan Ecem Uzun, performansıyla göz doldurdu, birçok film festivalinden ödülle döndü.
YILIN KAYIPLARI
7 OCAK
Oyun yazarı Ahmet Refik Erduran, 88 yaşında tedavi gördüğü hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti.
13 OCAK
Gerek yetiştirdiği öğrenciler gerekse verdiği önemli eserlerle Türk edebiyatına damgasını vuran
Prof. Dr. Orhan Okay yaşamını yitirdi.
21 OCAK
Oyuncu Ayberk Atilla, uzun süredir tedavi gördüğü mide kanseri nedeniyle 70 yaşında yaşamını yitirdi.
28 OCAK
2011’de felç geçiren tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Engin Cezzar aramızdan ayrıldı. 31 MART ‘Hababam Sınıfı’nın ‘Güdük Necmi’si, Halit Akçatepe, 79 yaşında kalp krizi geçirdi ve hayata veda etti.
19 NİSAN
Sinemanın usta oyuncusu Bülent Kayabaş, 72 yaşında akciğer yetmezliği nedeniyle aramızdan ayrıldı.
11 TEMMUZ
83 yaşında hayatını kaybeden Fikret Hakan, bir süredir akciğer kanseriyle mücadele ediyordu.
18 TEMMUZ
Bir süredir prostat kanseri tedavisi gören 62 yaşındaki şarkıcı Harun Kolçak, hayata gözlerini yumdu.
20 TEMMUZ
Yeşilçam’da ‘Şoför Nebahat’ karakteriyle ünlenen Sezer Sezin, 20 Temmuz’da 89 yaşında hayata veda etti.
15 ARALIK
‘Tanrım Beni Baştan Yarat’, ‘Dilek Taşı’, ‘Hangimiz Sevmedik’ şarkılarının yazarı Ali Tekintüre, hayatını kaybetti.
OSCAR’LIK REZALET
* 26 ŞUBAT / ÖDÜL KONUŞMASI BİLE YAPILDI
89. Oscar Ödülleri törenine bir skandal damga vurdu. ‘En iyi Film Ödülü’nü ‘La La Land’ filminin kazandığı anons edildi. Filmin bütün ekibi sahneye çıktı, hatta tek tek teşekkür konuşması yapmaya başladılar. Ardından ise beklenmedik bir gelişme oldu. Zarfların karıştığı açıklandı ve ‘La La Land’in diğer yapımcısı Jordan Horowitz de yapılan yanlışı düzeltmek için devreye girdi. Horowitz “Hayır hayır, bir hata var. ‘Moonlight’, en iyi film ödülünü siz kazandınız... Bu bir şaka değil” diyerek, ‘Moonlight’ ekibine seslendi. Karışıklık olduğu açıklanarak ‘Moonlight’ ekibi sahneye çağrıldı.
* 23 MAYIS / JAMES BOND’A VEDA
Rock’n Roll’un efsanevi ismi Chuck Berry, 18 Mart 2017’de 90 yaşında yaşama veda etti. Bugüne dek yedi ‘James Bond’ filminde ajan rolünü üstlenmesiyle tanınan ‘sir’ unvanlı İngiliz oyuncu Roger Moore, geçen mayıs ayında 89 yaşında hayatını kaybetti. 90’ların ve özellikle grunge akımının en önemli topluluklarından Soundgarden’ın kurucusu ve Audioslave grubunun solisti Chris Cornell, 52 yaşında yaşamını yitirdi.
* 5 EKİM / MURAKAMİ ELİ BOŞ DÖNDÜ
Haruki Murakami 2017’de yine Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanamadı. Ödül, Japon yazar Kazuo Ishiguro’nun oldu. İsveç’teki Nobel Akademisi Ishiguro hakkında “Dünyayla bağların aldatıcılığının altındaki boşluğu ortaya çıkaran büyük duygusal gücü bulunan romanlar yazan yazar” ifadesini kullandı.
