Ölümcül hastalıklar arasında yer alan bu hastalık 2023 yılında yüzde 20 artış gösterdi. Özellikle de aşı olmayanlar için daha riskli durumlar söz konusu. İşte konuya ilişkin detaylar…
Dünya genelinde kızamık vakalarında endişe verici bir artış yaşandı. 2023'te 10,3 milyon vaka tespit edilirken, 57 ülkede büyük salgınlar yaşandı. Kızamık, özellikle çocuklar için ciddi komplikasyonlara yol açabilirken, iki doz aşı ile bu ölümcül hastalık önlenebiliyor. Uzmanlar, aşılamadaki eksikliklerin salgınları körüklediğine dikkat çekiyor.
2023'TE KIZAMIK SALGINI: DSÖ UYARDI!
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2023 yılı itibarıyla dünya genelinde 10,3 milyon kızamık vakası görüldüğünü duyurdu. Bir önceki yıla göre vakalarda yüzde 20'lik bir artış yaşandı. DSÖ, aşılama eksiklikleri ve halk sağlığına yönelik yetersiz önlemler nedeniyle, kızamığın özellikle çocuklar arasında hızla yayıldığını belirtiyor. 57 ülkede büyük veya yıkıcı salgınlar yaşanırken, Afrika bölgesi bu salgınlardan en çok etkilenen alan oldu.
Kızamık, oldukça bulaşıcı bir virüs olup, aşısız çocuklar başta olmak üzere savunmasız bireyleri ciddi şekilde tehdit ediyor. Dünya genelinde kızamık aşısının iki doz halinde yapılmasının, hastalığı önlemede en etkili yol olduğu uzmanlar tarafından defalarca vurgulandı. Ancak, 2023 yılında küresel çapta 22 milyondan fazla çocuk, kızamık aşısının ilk dozunu kaçırdı. Ayrıca, sadece yüzde 74'ü ikinci dozu alarak tam bağışıklık kazanabildi.
KIZAMIK NASIL BULAŞIR?
Kızamık, son derece bulaşıcı bir virüs olup, havadaki damlacıklar aracılığıyla yayılır. Bir enfekte kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sonucu havada asılı kalan virüs, yakın mesafede bulunan sağlıklı bireylere kolayca bulaşabilir. Kızamık virüsü, aynı zamanda enfekte kişiyle doğrudan temasta bulunan kişiler aracılığıyla da yayılabilir.
Virüs, belirtiler başlamadan birkaç gün önce de bulaşıcı olabilir. Kızamık döküntüsü ortaya çıkana kadar hastalığın yayılma riski oldukça yüksektir. Bu sebeple, hasta olan kişilerin toplu alanlardan uzak durması ve izolasyon yapması büyük önem taşır.
KIZAMIK BELİRTİLERİ
Kızamık genellikle 10 ila 14 gün süren bir kuluçka dönemi sonrası belirti vermeye başlar. İlk belirtiler, soğuk algınlığına benzer şekilde gelişir. Yüksek ateş, öksürük, burun akıntısı, gözlerde sulanma ve kızarıklık (konjonktivit) gibi şikayetlerle başlar. Takip eden günlerde, ağız içinde Koplik lekeleri (beyaz-gri noktalar) ortaya çıkabilir.
Kızamığın en belirgin belirtisi ise vücutta yayılmaya başlayan kırmızı döküntülerdir. Başlangıçta yüz, ardından vücuda ve son olarak bacaklara yayılan döküntüler, 3-5 gün sürebilir. Döküntüler genellikle ateşin düşmesinden sonra hafifler.
KIZAMIK KOMPLİKASYONLARI
Kızamık, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlarda veya aşısız çocuklarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. En yaygın komplikasyonlar arasında orta kulak enfeksiyonu (otitis media), zatürre (pnömoni) ve beyin iltihabı (ensefalit) yer alır. Bununla birlikte, kızamık sonrasında bağışıklık yetersizliği de gelişebilir.
Bağışıklık sisteminin zayıf olduğu durumlarda, kızamık daha ağır seyreder. Bu nedenle, kızamık şüphesi durumunda derhal tıbbi yardım alınması gerekmektedir.
KIZAMIK AŞISIZ BİR TEHDİT: AŞILAMA ORANLARI DÜŞTÜ
Dünya genelinde aşılama oranlarının yetersizliği, kızamık vakalarında büyük artışlara yol açtı. DSÖ'nün raporuna göre, 2023'te dünya genelinde çocukların sadece yüzde 83'ü ilk doz kızamık aşısını alırken, yalnızca yüzde 74'ü önerilen ikinci dozu aldı. Küresel çapta aşılama oranları yeterli seviyede değilse, kızamık gibi son derece bulaşıcı hastalıkların yayılma riski artmaktadır.
KIZAMIKTAN KORUNMANIN YOLU: İKİ DOZ AŞI
Kızamık, doğru aşılama ile tamamen önlenebilen bir hastalıktır. Uzmanlar, kızamık aşısının iki dozunun alınmasının, bu ölümcül hastalıktan korunmada en etkili yöntem olduğunu belirtiyor. Ancak, 2023'te 22 milyon çocuğun ilk doz kızamık aşısını kaçırması, gelecekteki salgınların daha da yıkıcı olabileceği endişesini doğuruyor.
SALGINLARIN ARTIŞI: EN BULAŞICI VİRÜSLERDEN BİRİ
Kızamık, bulaşıcılık açısından dünyadaki en tehlikeli virüslerden biri olarak kabul ediliyor. DSÖ, her ülkede kızamık aşısının yüzde 95 oranında uygulanması gerektiğini vurguluyor. Bu seviyede aşılamanın, toplumları büyük salgınlardan koruyabileceği ifade ediliyor.
KIZAMIK AŞISININ HAYAT KURTARDIĞI VURGULANDI
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, kızamık aşısının son 50 yılda diğer tüm aşılardan daha fazla hayat kurtardığını belirtti. Aşıların, hem bireysel hem de toplumsal sağlık açısından kritik öneme sahip olduğuna dikkat çekti.
