Birden fazla hastalığa yönelik yapılacak göz taraması, Alzheimer, diyabet ve kalp hastalıklarının erken teşhisini mümkün kılabilir. İşte detaylar...
Göz ile ilgili çalışmalar uzun yıllardır yapılıyor ve bazı hastalıkların tespit edilmesi ve erken teşhisinde kullanılabilir. Yeni yapılan bir çalışmada ise insanların tüm vücudunu etkileyen hastalıkları göz merceğinden ele aldı.
GÖZDEN PEK ÇOK HASTALIĞIN ERKEN TEŞHİSİ MÜMKÜN OLABİLİR
Cumhuriyet'te yer alan habere göre, Indiana Üniversitesi'nden bilim insanlarının 4,8 milyon dolarlık yatırım aldıkları proje sayesinde diyabet, kalp ve böbrek hastalığı, orak hücreli anemi ve Alzheimer gibi hastalıkların erken uyarı işaretlerini basit bir göz taramasıyla tespit edebilecek. Bu yeni nesil oftalmoskopların geliştirilmesi için önemli bir adım olarak görülüyor.
Indiana Üniversitesi'nde profesör ve çalışmanın başındaki araştırmacı Stephen A. Burns, araştırmanın gözün sağlık penceresinin kullanılmasıyla ilgili olduğunu söylüyor.
Projedeki diğer araştırmacılar ise Northwestern Üniversitesi'nden eş-baş araştırmacı Amani Fawzi, Stanford Üniversitesinden eş araştırmacılar Alfredo Dubra ve Mount Sinai New York Göz ve Kulak Hastanesi'nden Toco YP Chui.
Stephen A. Burns'ün hastalıkların tespit edilmesinde gözün kullanılması konusundaki araştırması aslında 2000'lerin başına dayanıyor. İlginç bir şekilde bu araştırmaya konu olan alan ise gökbilimciler tarafından teleskoplarda yıldızların 'parıltısını' veya Dünya atmosferinin neden olduğu bozulmaları ortadan kaldırmak için geliştirilmiştir. Gözün optiği benzer ışık bozulmaları ürettiği için de insana uyarlandı.
Geliştirilen teknoloji kullanılarak, Stephen A. Burns'ün laboratuvarındaki oftalmoskop, insan gözünün arkasını iki mikron çözünürlükte gözlemleyebiliyor. Bu ölçek, gözün atardamarları ve toplardamarları içindeki kırmızı kan hücrelerinin gerçek zamanlı hareketini göstermeye yetecek kadar küçük. Ek olarak tek bir kırmızı kan hücresi yaklaşık sekiz mikron boyutlarında.
Stephen A. Burns, bu teknolojiyi göz kan damarlarının duvarlarındaki diyabet ve hipertansiyon için biyobelirteçleri belirlemek için kullandı.
Projede araştırmacılar, cihazların yanında son teknoloji makine öğrenimine ve yapay zekayı da kullanacak. Stephen A. Burns, mevcuttaki taramaların çok maliyetli olduğuna vurgu yaparak şunları söyledi:
"Alzheimer hastalığında güçlü bir retinal vasküler bileşen olduğuna dair artan kanıtlar var. Şu anda PET taramalarıyla belirtileri görebilirsiniz, bu da büyük, milyonlarca dolarlık aletler gerektirir. Aynı belirtileri bir göz taramasıyla görebilirsek, çok daha az invaziv ve çok daha az maliyetli olur"
Projenin ilk yılında farklı laboratuvar cihazlarının aynı hassasiyet seviyesine gelmesi sağlanacak ardından ikinci yılında yeni araçların okumalarının teknolojinin önceki sürümleriyle uyumlu olduğunu doğrulamak için veri doğrulama yapacak.
Üç yıl sürecek projenin son yılında ise cihazın klinik testleri başlayacak. Gönüllüler üzerinde test edilmesini içerecek olan çalışmanın son ayağında verilerin çoğu, Atwater Göz Bakım Merkezi aracılığıyla işe alınan bireylerden gelecek.
Stephen A. Burns, "60 yaş üstü nüfusun yüzde 80'i kadarında, teknolojimizle gözde tespit edilebilecek en az bir sağlık sorunu bulunuyor" diyor.
PARKINSON RİSKİ 7 YIL ÖNCESİNDEN GÖZDEN TESPİT EDİLEBİLİR
Daha önce de bilim insanları ilk kez retinada Parkinson hastalığının gelişmesine yol açabilecek bir işaret tespit etmişti. Moorfields Göz Hastanesi ve Londra Üniversitesi Koleji'nden (UCL) araştırmacıların yaptığı çalışmada binlerce gönüllünün verileri kullanıldı.
40 yaş ve üstü 154 bin 830 hasta ve 40 yaş ve üstü 67 bin 311 gönüllüden oluşan retrospektif bir kohort olan AlzEye veri setini kullanıldı. Retina görüntüleme ve Parkinson hastalığı arasındaki bağlantı ile Parkinson riski 7 yıl önceden tespit edilebildi.
Göz taramaları Alzheimer hastalığının da ötesinde multipl skleroz ve şizofreni gibi diğer nörodejeneratif bozuklukların belirtilerini tespit etmek için tercih ediliyor. Daha yeni araştırmalara bakıldığında ise yapay zeka destekli göz taramalarının felç ve kalp hastalığı riskini nasıl değerlendirebileceği gösterildi.
GÖZ MUAYENESİ İLE HANGİ HASTALIKLAR TESPİT EDİLEBİLİR?
Anevrizma, atardamarlarda şişme ve genişleme olarak kendini gösteriyor. İnsanların yüzde 2'si ya da 3'ünde ve her yaşta görülebiliyor. Patladığı zaman çok ciddi sorunlar doğuruyor ve erken teşhisi oldukça önemli.
Beyin tümörü, beyinde artan basınca neden olabilir ve bu da göze kadar ulaşır. Gözlerin arkası ya da yakınındaki anlaşılır şişlik, göz doktorunun görebileceği bir boyutta olabilir. Optik sinirde değişikliklere de neden olur. Bu da yan görüş kaybı, çift görme ve göz bebeğinin boyutlarındaki değişiklikler beyin tümörünün belirtileridir ve göz taramasıyla anlaşılabilir.
Kan, doku ve cilt kanserlerinin tespit edilmesinde yararlanılan gözler, diyabetin tespiti için de kullanılıyor. Kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol, Lupus, Lyme hastalığı, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, orak hücre hastalığı ve felç gibi pek çok hastalıkta göz bir belirteç olabiliyor.
