Yarınki referandumdan çıkacak sonuç paranın gidişatına da yön verecek. İş ve ekonomi dünyası ‘evet’ kararı durumunda borsa ve TL’de 2-3 günlük ralli bekliyor. Stratejist Timothy Ash ise yatırımcıların uzun vadede gücün tek bir elde toplanmasından endişe duyduğunu söyledi.
Yarın Türkiye’de ikamet eden vatandaşlar da seçim sandığına giderek anayasa referandumunu oylayacak. Türkiye ekonomisini de yakından ilgilendiren referandum yabancı kurum ve yatırımcılarının da ilk gündem maddesi haline geldi. Referandumdan çıkacak sonucun ekonomiye yansımalarını değerlendiren ABD’nin New York kentinde bulunan Syracuse Üniversitesi’nde misafir öğretim görevlisi olan Michael Harris, de sandıktan ‘Evet’ çıkarsa hisse senetleri piyasası ve Türk Lirası’nın kolaylıkla 2017’nin en iyi performans gösterenleri arasına girebileceğini söylüyor. ‘Hayır’ durumunda ise Brezilya’da devlet başkanının görevden alındığı zaman görüldüğü gibi siyasi bir belirsizliğin ortaya çıkacağını belirten Harris, “Recep Tayyip Erdoğan’ın zaferi ile ilgili dünya manşetleri büyük ihtimalle negatif olacağından ve gücünün kurumsallaşması aslında Türkiye’nin yapısal gelişmesini azaltacağından yana ama bu Türkiye’nin toparlamayacağı anlamına gelmiyor” dedi.
Londra merkezli varlık yönetimi şirketi BlueBay Capital Stratejisti Timothy Ash, yatırımcıların uzun vadede ‘gücün tek bir elde toplanmasından ve güçler ayrılığının yeterince olmamasından’ endişe duyduklarını ifade ediyor. Ash, “İyi politika iyi bir iç tartışmayı gerektirir. ‘Evet’ oyunun bunu nasıl etkileyeceği bir soru işareti. Adil bir diğer soru ise şimdiki sistemin nesi yanlış? Bu sistem AK Parti’nin parlak 2003-2013 yılları arasında işe yaramıştı. Şimdi ne değişti?” değerlendirmesinde bulundu.
Ash’e göre referandumdan çıkacak bir “Evet” oyu, kısa vadede piyasaların işine yarayacakken ‘uzun vadede Türkiye’deki ekonomik politikaların verimliliğinin sorgulanmasına ve uzun vadeli büyüme potansiyeli hakkında bir hayalkırıklığına’ yol açabilir. Ash, hükümetin ilk 10 yılında devreye soktuğu başarılı ekonomik politikalara yüzünü dönmesi, özellikle Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve ekibinin 2013 yılında karar verdiği yapısal reform ajandasının devreye sokulması gerektiğine dikkat çekiyor: “Orta vadeden uzun vadeye bakarsak ‘Evet’ yanıtı politikalarda yanlış adımlara ve hükümlere yol açabilir, piyasaların aşırı ısınması ve yerinden oynaması riski ara sıra ciddi olabilir. Beklenenin altında bir büyümeye, ekonomik durgunluğa ve ardından daha az düşünülmüş politik seçimlere yol açabilir. 2013’e baktığımız zaman ise bunun gerçekten böyle olması gerekmezdi.”
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Rıdvan Mertöz, referandumdan çıkan sonuç ne olursa olsun Türkiye’nin kalkınması için çalışmaya devam edeceklerini söyledi. Mertöz, “İş dünyası olarak, ‘Evet’ de çıksa ‘Hayır’ da çıksa bu ülkenin kalkınmasına hizmet etmeye devam edeceğiz. Bu sevdamızdan vazgeçmeyeceğiz. İşlerimizi kolaylaştıracak bürokratik engellerin kalkması ve işlerimizi kolaylaştıracak hukuk düzenlemelerini yapılmasını istiyoruz.”
GENÇLER YURT DIŞINA ÇIKIYOR
“Son dönemde iktidarın bilerek toplumda var olan yabancı düşmanlığını gıdıkladığı, teşvik ettiği açıktır” değerlendirmesinde bulunan Prof. Dr. Asaf Savaş Akat, “Şimdilik siyasi söylemle sınırlı kalıyor. Ancak hızla ekonomiye yansıma riski taşıyor. AB ile yaşanan gerilimin Türkiye’nin AB tek pazarını terk etmesi ile sonuçlanmasının ekonomik bedeli tahminlerin çok üzerindedir” dedi. Gençlerin yurt dışına kapağı atma çabasında olduğunu vurgulayan Akat, “Başka ülkelere pasaport müracaatlarındaki artış medyaya yansıdı. Liste uzun, hepsini saymak istemiyorum. Geri dönülmez noktaya gelindi mi? Bilmiyorum. Bekleyelim, görelim” diye konuştu.
VAZGEÇMEYE HAZIR DEĞİLLER
Merkezi Londra’da bulunan Oxford Economics’in Kıdemli Ekonomisti Nafez Zouk, piyasalarda referanduma ilişkin “evet” beklentisinin hakim olduğunu bildirdi. ‘Evet’ sonucunun piyasalar tarafından olumlu karşılanacağını ifade eden Zouk, son 2-3 yıldır Türkiye’de devam eden politik belirsizliği ortadan kaldıracağını söyledi. Nafez Zouk, referandumdan “hayır” sonucu çıkmasının piyasalar için ‘sürpriz’ olacağını, bu durumda Türk varlıklarında satış olabileceğini belirterek, “Piyasalar Türkiye’deki yatırım ortamına inanıyor. Piyasalar bir kez daha ‘evet, bu hikayeyi satın alalım’ diyor. Çünkü Türkiye’den vazgeçmeye hazır değiller” ifadelerini kullandı.
YABANCI YATIRIMCI ENDİŞELİ
İsmini vermek istemeyen ekonomist sandıktan ‘evet’ sonucu çıkması halinde yükseliş trendlerinin 1-2 gün ile sınırlı kalacağına değinerek, “Evet sonucu özellikle yabancı yatırımcı açısından büyük riskler taşıyor. Çünkü yabancı yatırımcı önce mal ve can güvenliğine sonra da sağlam bir adalet sistemine ihtiyaç duyar. Bugüne kadar gelen yatırımcıların böyle bir kaygısı yoktu fakat şimdi bu yönde bir endişenin doğması gelecek açısından bir risk oluşturuyor” dedi. Hayır sonucu çıkması halinde ise Türk Lirası ve borsada %2-3 düşüşler yaşanabileceğine işaret eden uzman, sözlerini şöyle sürdürdü: “Eğer ‘hayır’ oyu çıkarsa aynı sistemle gidileceği için piyasaların derinden etkileyecek bir durum oluşmayacağına inanıyorum.”
