Ömer Lütfi Akad kimdir?

Ömer Lütfi Akad, Yılmaz Güney’le birlikte çektiği Hudutların Kanunu filmi, sinemanın dönüm noktası hâline gelmesinin ardından Türk sinema tarihinin en önemli üçlemesi olan, Diyet, Gelin ve Düğün’le de Türkiye’de iç göç problemini konu alan filmler yaptı.

ÖMER LÜTFİ AKAD KİMDİR?

2 Eylül 1916’da İstanbul'da doğan Ömer Lütfi Akad, 1938’de Galatasaray Lisesi’ni, 1942’de de İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu’nun maliye bölümünden mezun oldu. Vatani görevinin ardından bir süre Osmanlı Bankası muhasebe bölümünde çalışmasının ardından Lale Film şirketinin muhasebe işleriyle ilgilenen Ömer Lütfi Akad, Halkevleri’nin çeşitli tiyatro oyunlarına dekor yaptı, amatör olarak sahneye çıktı.

Sahneye oyunlar da koyan Ömer Lütfi Akad, Beş Sanat adındaki bir edebiyat dergisini çıkardı. Sinemaya, Şakir Sırmalı’nın 1946 yılında yönettiği Domaniç Yolcusu adındaki filmde yapım yönetmenliği yaparak merhaba diyen Ömer Lütfi Akad, yönetmen koltuğunda Seyfi Haveri’nin oturduğu, Damga filminin yarım kalan sahnelerini çekerek yönetmenliğe başladı.

1948’deki ilk filmi, Vurun Kahpeye’yi yöneten Ömer Lütfi Akad’ın filmi, zamanın hasılat rekorunu kırdı. 1952’de gerçek bir olaydan esinlenen Ayhan Işık’ı üne ünlendirdiği filmi, Kanun Namına, usta ismin baş yapıtlarından biri hâline geldi. Bu filmle beraber ‘polisiye türdeki kent filmleri' başlatan Ömer Lütfi Akad, 1955'te Yaşar Kemal tarafından senaryosu yazılan, Beyaz Mendil’le ikinci büyük çıkışını yapmış oldu.

Attila İlhan’ın senaryosunu yazdığı, 1959 yapımı Yalnızlar Rıhtımı projesi, o zaman büyük tartışmalara sebep oldu. Yılmaz Güney’le 1967’de beraber yaptığı, Hudutların Kanunu Akad sinemasının dönüm noktası hâline geldi. Bu filmin ardından Türk sinema tarihinin en önemli üçlemesi olan, Diyet, Gelin ve Düğün’le; Türkiye’de iç göç sorununu konu edinen filmler yapan Ömer Lütfi Akad, 1964 ve 1974 yıllarında 10’a yakın belgesel ve TV filmleri çekti.

ÖDÜLLERİ

1968 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi 2. Film Ödülü, 'Vesikalı Yarim'

1967 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi 2. Dram Filmi Ödülü, 'Hudutların Kanunu'

1974 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Yönetmen, 'Düğün'

ÖMER LÜTFİ AKAD NE ZAMAN ÖLDÜ?

Ömer Lütfi Akad, 19 Kasım 2011’de 95 yaşındayken hayatını kaybetti. Türk sinemasına yeni bir boyut kazandıran ve unutulmaz eserlere imza atan Ömer Lütfi Akad’ın ölümü, Yeşilçam'ı yasa boğdu. Türkan Şoray’dan Yılmaz Güney'e, Ayhan Işık'tan Hülya Koçyiğit'e dek birçok yıldızın usta olarak değerlendirdiği Ömer Lütfi Akad, belgeseller çekti, senaryo yazarlığı yaptı. Usta ismin, 100'ü aşkın filmi bulunuyor.

Yaşlılığa bağlı olarak evinde hayatını kaybeden Ömer Lütfi Akad'ın naaşı, Ulus Mezarlığı'na defnedildi.

ÖMER LÜTFİ AKAD FİLMLERİ

Lüküs Hayat 1950

Vurun Kahpeye 1949

Arzu ile Kamber 1951

Tahir ile Zühre 1951

İngiliz Kemal 1952

Kanun Namına 1952

Katil 1953

Altı Ölü Var 1953

Bulgar Sadık 1954

Çalsın Sazlar Oynasın Kızlar 1953

Kardeş Kurşunu 1954

Vahşi Bir Kız Sevdim 1954

Meçhul Kadın 1955

Görünmeyen Adam İstanbul'da 1954

Ak altın 1956

Kalbimin Şarkısı 1955

Meyhanecinin Kızı 1957

Kara Talih 1957

Ana Kucağı 1958

Zümrüt 1958

Cilalı ibo'nun Çilesi 1959

Yalnızlar Rıhtımı 1959

Dişi Kurt 1960

Yangın Var 1959

Üç Tekerlekli Bisiklet 1962

Sessiz Harp 1961

Sırat Köprüsü 1966

Tanrı'nın Bağışı Orman 1964

Kızılırmak Karakoyun 1967

Hudutların Kanunu 1966

Kurbanlık Katil 1967

Ana 1967

Kader Böyle İstedi 1968

Vesikalı Yarim 1968

Bir Teselli Ver 1971

Seninle Ölmek İstiyorum 1969 [renkli]

Vahşi Çiçek 1971

Mahşere Kadar 1971

Gökçe Çiçek 1973

Yaralı Kurt 1972

Düğün 1974

Gelin 1973

Esir Hayat 1974

Diyet 1975


ATİLLA DORSAY: USTALIĞI TARTIŞMA ÖTESİDİR

Sinema eleştirmeni, gazeteci, yazar ve mimar Atilla Dorsay, Ömer Lütfi Akad’ın Türk sinemasındaki önemli bir ustalığı ve öğretmenliğinin tartışma ötesinde olduğunu vurgulayarak, Erman Filmde muhasebecilikten gelerek tesadüfen girdiği sinemada adım adım yol alan ve her filminden bir şeyler öğrenen, zaman içerisinde ticari filmlerle özgün bir yaratış olan sinema eserlerini son derece dengeli biçimde kitleye vermeyi başardığını söyleyerek, Akad’ın tür sineması örneklerinden fantastik arayışlara, edebi uyarlamalardan gerçekçi sinema örneklerine kadar çok farklı yapılarda birçok filme sinemada yeni yollar açtığını kaydetti.

Ömer Lütfi Akad’ın aynı anda Ayhan Işık’tan Sezer Sezin’e, klasik dönem oyuncuları gibi daha sonrasının Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit gibi starlarına da yeni ufuklar açan, bunların dışında Yılmaz Güney’in de hem oyuncu, hem de sinemacı olarak son derece yararlandığı bir usta olduğunu vurgulayan Atilla Dorsay, Kanun Namına, Vurun Kahpe’ye, Vesikalı Yarim, Beyaz Mendil, Gelin-Düğün-Diyet üçlemesi, ve ayrıca Yılmaz Güney’e ilk önemli rollerini veren Kızılırmak Karakoyun ve Hudutların Kanunu gibi filmlerin, yarınlara da kalacağı kalacağının kesin olduğunu aktardı.

ALİ ÖZGENTÜRK: KENDİ KAHRAMANLARIMIZI YARATTI

Yönetmen ve senarist Ali Özgentürk, Ömer Lütfü Akardın Türk sinemasının ilk ustası olduğunu, sahne ışığını hayat ışığına dönüştürdüğünü ifade ederek, Akad’ın izleyicinin kendi kahramanlarını yarattığını belirtti.

ABDULLAH GÜL: ÜLKEMİZ İÇİN BÜYÜK BİR KAYIP

Ünlü sinema yönetmeni Ömer Lütfi Akad'ın vefatı ile ilgili Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül imzalı açıklamada, Akad'ın vefatı nedeniyle derin üzüntü duyulduğu aktarılırken, usta ismin vefatının, Türkiye için büyük bir kayıp olduğu kaydedildi.

ERDOĞAN: TOPLUMA IŞIK TUTAN BİR SANATÇIYDI

Dönemin Başbakan’ı Recep Tayyip Erdoğan, Ömer Lütfi Akad'ın vefatından dolayı yayınladığı mesajında ömrünü sinemaya vakfeden Akad’ın, yönetmenliğini üstlendiği filmlerle, toplumun önemli meselelerini ele alan, topluma ışık tutan bir sanatçı olduğunu bildirdi.

BAKAN GÜNAY: KÜLTÜR-SANAT YAŞAMINA ÖNEMLİ KATKILAR SAĞLAMIŞTIR

Dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ise Ömer Lütfi Akad'ın Türkiye’nin yetiştirdiği en değerli yönetmenlerden biri olduğuna işaret edereki usta ismin meslek yaşamı boyunca Türkiye’de kültür-sanat yaşamına önemli katkılar sağladığını açıkladı.