Son 44 yılın en kurak dönemini yaşayan Türkiye’de önümüzdeki günlerde sorunun büyümesinden endişe ediliyor. Barajlardaki su oranının düşmesiyle, elektrik üretiminde 5 kat pahalı olan gazın payı arttı. Gıdadaki stoklar ve azalan rekoltenin fiyatları yükseltmesinden korkulurken, kayak turizmini de düşen kar yağışları üzdü.
GÜVEN ADALI / İSTANBUL
Kış aylarının kurak geçmesi ve önümüzdeki günlerde de beklenen yağışların gerçekleşme ihtimalinin düşük oluşu, su sıkıntısının yanı sıra Türkiye ekonomisine de sorun çıkartıyor. Geçtiğimiz günlerde açıklama yapan tekstil sektörünün önde gelen isimleri, havaların soğumaması nedeniyle kışlık mont ve bot satışlarının yüzde 30 daraldığına değindi. Kışlık kıyafetlerde yaşanan bu daralma artan ihracat sayesinde bir nebze de olsa çözüldü. Fakat Türkiye’nin önümüzdeki günlerde karşısına çıkacak daha pek çok sorunu buluyor.
Makine yatırımları: TürkTraktör Genel Müdürü Marco Votta, Türkiye ekonomisi için büyük öneme sahip tarım sektörünün kuraklık riskiyle karşı karşıya bulunduğunu, bunun çiftçinin psikolojisi ve beklentilerini olumsuz etkilediğini kaydetti. Bu kış Anadolu’da birçok bölgeye neredeyse hiç kar yağmadığını, toplam yağışlarda da beklentilerin gerçekleşmediğini ifade eden Votta, “Bu kuraklık olayı çiftçilerde endişe yaratıyor. Bu dönemlerde yeni ekipman yatırımı konusunda daha çekimser davrandıklarını söyleyebiliriz. İklimle alakalı değişikliklerin bizim de gözümüzü korkuttuğunu ifade edebiliriz. Pazar büyümeye devam ediyor ama çok da büyük bir patlama beklemiyoruz. Yüzde 20’ler seviyesinde bir büyüme olmayacak.”
Enflasyon: Türkiye ekonomisinde çözüm bekleyen ilk sorunların başında enflasyon geliyor. Fiyatlardaki yükseliş nedeniyle faizlerin de yukarı yönlü seyir izlemesi yatırım yapmayı hedefleyen firmaların finansmanını pahalılandırırken önümüzdeki günlerde kuraklığın da enflasyonu artırmasından endişe ediliyor. İlk olarak “2018’de ürün üretim az olacak” beklentisi stok sorununa neden oldu. Bu nedenle fındık, kuru kayısı ve kuru üzümde fiyatlar şimdiden artmaya başladı. Çiftçi ise bu fiyat artışlarnın kendilerinden kaynaklanmadığı görüşünde. Kuraklıktan dolayı çiftçinin üretimi düşeceğinden dolayı fiyatların artacağını ifade eden Balıkesir Ziraat Odası Başkanı Sami Sözat, “Bu fiyatların artmasına sebep çiftçi değildir. İklim şartlarından dolayı patlıcan az oldu. Aracı benden bu malı aynı fiyattan alıp, ama raflara gidinceye kadar fiyatlar 2 misli artıyor. Kuraklıktan üretim olmadı bunun için fiyatlar arttı deniliyor. Kuraklığı dikkate alarak şimdiden tarım için önlemleri almak lazım, üreticiyi desteklemek lazım. Ekim alanlarını genişletmek lazım. Tarım alanları azalıyor. Millet tarımdan kaçmaya başladı. Onun için mutlak surette kuraklık sebebi ile ürünlerde 2-3 misli artabilir” diye konuştu.
KAYAK MERKEZLERİNDE KAR SORUNU
Kış turizmi: Kurak geçen kış dönemi kayak turizmini de ciddi oranda etkiledi. Kocaeli Kartepe’de geçen yıl ocak ayında 250 cm olan kar kalınlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, 73 cm olarak ölçüldü. Bu nedenle 2017’de yüzde 80 olan doluluk oranına ulaşan tesislerde bu yıl oran yüzde 20’lerde kaldı. 3 bin 258 metre yüksekliğindeki Munzur Dağları’nın eteklerinde kurulan ve yaklaşık 50 milyon TL’ye mal olan Erzincan Ergan Dağı Kayak Merkezi, ocak ayına girilmesine rağmen kar yağışı olmadığı için sezonu açamadı. Bölgede kar kalınlığının 87 cm’de kalması kayak severleri hayal kırıklığına uğratırken, sömestr tatili ile otellerde doluluk oranının yüzde 70’lere ulaşması sektör temsilcilerine az da olsa nefes aldırdı. Geçtiğimiz yıllarda 300 cm kar kalınlığına ulaşan bölgelerden en iyi durumdaki ise 136 cm kar örtüsü ile Kayseri’deki Erciyes Kayak Merkezi.
KIŞ LASTİKLERİ ELDE KALDI
Otomotiv: Türkiye’de lastik yenileme pazarının yüzde 22’si İstanbul’da bulunuyor fakat bir türlü yağmayan kar lastik satışlarını da olumsuz etkiledi. Özellikle nisan ayında duyurulan kış lastiği zorunluluğu ile ciddi stok yapan firmalar, eylül ayında bakanlığın, “Kış lastiği binek araçlar için zorunlu değil” açıklamasıyla zor durumda kaldı, tüketici alımı yavaşladı. Sorun sadece vatandaşların lastik almamasından doğan ciro kaybı da değil. Bu lastiklerin depolarda tutulması nedeniyle oluşan maliyet de firmaları oldukça zorlamaya başladı.
ELEKTRİK ÜRETİMİNDE SIKINTI VAR
Enerji fiyatları: Kurak geçen kış nedeniyle Atatürk, Keban ve Karakaya gibi barajlara gelen su seviyesinde yüzde 26.5 oranında azalma yaşandı. Bu nedenle suya dayalı elektrik üretiminde ciddi sıkıntı yaşanırken sorun doğalgaz ile çözülmeye çalışılıyor. Fakat bu durum da iki farklı sorunu doğuruyor. Birincisi sudan 4, gazdan en az 20 kuruşa elektrik üretilebilmesi faturaları kabartıyor. İkincisi ise Türkiye’nin cari açığı ciddi oranda yükseliyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) ‘2017 Kasım Ayı Doğalgaz Sektör Raporu’na göre, 2016 yılı kasım ayında 4 milyar 354 milyon metreküp doğalgaz ithal edilmişti. Geçen yıl kasımda doğalgaz ithalatı yüzde 25,1 arttı ve 5 milyar 448 milyon metreküpe ulaştı. Geçen yıl kasımda elektrik üretimi, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 20,54 artarak 5 milyar 325 milyon metreküpe ulaştı. Bu dönemde en çok doğalgaz elektrik santrallerinde tüketildi. Söz konusu dönemde santrallerde doğalgaz tüketimi yüzde 149,3 artışla 1 milyar 971 milyon metreküpe yükseldi.
