Referandum öncesi 3,70 liranın üzerinde seyreden dolar 16 Nisan sonrasında 3,62’ye geriledi ve aynı gün tekrar 3,70’e çıktı. Halen 3,67 seviyesinde işlem gören kur, referandum öncesine göre önemli bir değişim göstermeyerek sadece 3 kuruş düştü.
EKONOMİ SERVİSİ
Yeni anayasa halkoylaması öncesinde 3,70 liranın üzerinde seyreden dolar, sandık sonuçlarının ardından 3,62’ye geriledi. Fakat aynı gün tekrar ivmelenerek 3,70’e geri çıktı. Halen 3,67 seviyesinde işlem gören dolar kuru, referandum öncesine göre bir değişim göstermeyerek sadece 3 kuruş düştü. Oysa referandum öncesinde iş adamları, sanayiciler ve oda başkanları, sandıktan çıkacak ‘evet’ sonrasında Türk Lirası ve varlıkların ralli yapacağını, doların 3,55-3,39 bandına kadar gerileyeceği öngörüsünde bulunmuştu. İş dünyası ise referandum sonucuyla ilgili her şeyin çok daha güzel olacağını ifade etmişti.
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Nail Olpak, halk oylamasına ilişkin 2017 Mart’ta şunları söylemişti: “Meclis’te kabul edilen ve 16 Nisan’da milletimizin onayına sunulacak değişiklik bir tercih değil, ihtiyaçtır. İş dünyası olarak sürdürülebilir kalkınmanın peşindeyiz, bu nedenle de ‘Geleceğimize sahip çıkalım’ diyoruz.” İş dünyasını asıl etkileyenin dövizin miktarından çok, nereye gideceğini bilememek olduğunu vurgulayan Olpak, iş dünyasının belirsizlik istemediğini o dönemde vurgulamıştı. Olpak, boş işlerle kaybedecekleri zamanların olmadığını belirterek, “Artık darbeler siyasi belirsizliklerle kaybedecek zamanımız yok. İş dünyası önünü görmek ister. Ülkemiz anayasa referandumunun arifesindedir. Bu noktada bize soruyorlar anayasa değişikliğinde iş dünyasının ne alakası var. Herkes bilmeli ki biz iş dünyası olarak anayasadan etkileniyoruz.
Anayasanın garip maddeleri iş yapmamızı engelliyor. İş dünyası da belirsizlik istemez. İstikrar ve huzur ister. Bu bağlamda yeni sistemle sağlanacak olan siyasi ve ekonomik istikrar, piyasalara ilişkin bütün belirsizlikleri bertaraf ederek küresel yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisini artıracak. Böylece ülkeler ilerlerken Türkiye yerinde saymayacak, ekonomik büyüme hızlanacak ve tüm Türkiye kazanacak” demişti. İstanbul Ticaret Odası Başkanı İbrahim Çağlar, iş dünyasının sandıktan çıkacak ‘evet’i günler öncesinden fiyatlamaya başladığını belirterek, “Sandıktan çıkacak ‘evet’, şimdiden reel sektöre ihtiyaç duyduğu güven ve umudu aşılamayı başardı” değerlendirmesinde bulunmuştu. Çağlar, endeks ve açılan firma sayıları yan yana koyulduğunda, iş dünyasının sandıktan çıkacak ‘evet’ sonucunun ekonomiye olumlu yansıyacağına güvendiğini kaydetti. Çağlar, referandumda Anayasa değişikliğine ‘evet’ çıkması halinde başlayacak yeni dönemin, iş dünyası ve ekonomiye olası yansımalarını 10 maddede şöyle anlatmıştı: Devlet refleksi hızlanacak Bir ileri, iki geri dönemine son Güçlü liderlik İşler hızlı yürüyecek Karmaşaya son Ekonomi tek elde Bürokratik zincir kısalacak Uluslararası arenada güçlü temsil Gençler siyasetin direksiyonunda Bakanlar rahat çalışacak. Ankara Ticaret Odası Başkanı (ATO) Gürsel Baran ise “Anayasa değişikliği referandumu istikrar ve güven ortamının sağlamlaştırılması için çok olumlu sonuçlar doğuracak. Yenikapı ruhunu tahkim ederek yolumuza devam edeceğiz” demişti.
3,65 SEVİYESİ YÜKSELİŞE MEYİLLİ
Yatırım Finansman Menkul Değerler Türev Ürünler Müdürü Nuri Sevgen, doların 3,65-3,66 bandının üzerinde olduğunu belirterek, “Teknik görünüm yükselişe meyilli” dedi. Dolar endeksinin, 17 nisan pazartesi gününden itibaren 30 dakikalık periyotlarda yüzdesel seyrini gösterdiğini belirten Sevgen, “TL, diğer paralardan daha fazla dolar endeksine oranla değer yitirmiş” yorumunu yaptı. Dolar kurunun 3,66’nın üzerinde kalınmasının, yukarı yönde baskıyı artırdığını söyleyen Sevgen, “Bu baskı, özellikle, 3,69’un geçilmesi ile yükseliş yönünde bir trend değişimine dönüşebilir. Bu nedenle 3,69’un üzerinde TL aleyhine hareketin sürebileceği bir trend oluşumuna dikkat etmek gerekir. Diğer taraftan 3,65 seviyesinin altında 3,60 seviyesine doğru bir geri çekilme yaşanarak yükselen trend olasılığının tersine döndüğü ve düşen trend kanalının içinde hareketin alt banda doğru yönelebileceği bir teknik görünüm ortaya çıkabilir. Sonuçta, TL’de bir negatif yönde ayrışma dikkat çekiyor. Bu grafiklerde gayet sarih bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle 3,65 seviyesi dikkatle takip edilmelidir” değerlendirmesinde bulundu.
SEÇİMLER VE PİYASA HAREKETLERİ
16 Nisan 2017 referandumundan önce 3,70 liranın üzerinde seyreden dolar seçim sonuçlarının ardından 3,62’ye kadar geriledi ama aynı gün kapanışı 3,70’den yaptı. Dolar halen 3,67 seviyelerinden işlem görerek referandum öncesine göre bir değişim göstermemiş şekilde devam ediyor. (sadece 3 kuruşluk düşüş oldu)
01 Kasım 2015 seçimleri: Seçimlerin hemen öncesinde 2,90 lira seviyelerinden işlem gören dolar /TL kuru seçimlerin sonuçlanmasının hemen ardından 2,75 liraya kadar çok sert düşüş yaşamış ve günü de 2,82 lira seviyesinden kapatmıştı. 1 Kasım seçimlerin ardından dolarda yaşanan sert geri çekilme sonrası 1 ay kadar sürmüş ve dolar kuru yeniden 2,90 seviyelerini bir ay sonra yakalamış oldu.
07 Haziran seçimleri: Seçimler öncesinde 2,65-2,70 aralığında seyreden dolar / TL kuru seçimlerden tek başına iktidar çıkmaması sonucu 8 Haziran da 2,80 liraya kadar yükseliş yaşadı. Buna rağmen dolar yine 8 haziran gününü 3,75 liradan kapatırken aradan bir aylık süre geçtikten sonra Temmuz ortasında 2,63 liraya kadar gerileyerek seçim öncesi gördüğü seviyenin de altına geriledi.
30 Mart 2014 seçimleri: 17-25 Aralık sonrası ülke siyasetinin belki de en önemli seçimlerinden biriydi. Yerel seçim olmasına rağmen siyasete kurulan kumpasın halk nezdinde karşılığı nasıl görülüyordu. Yapılan seçimler sonucu yüzde 42,82 oya alan iktidar partisi siyasi istikrarın devamı yönünden onay almış oldu. Seçimler öncesinde 2,18-19 aralığında seyreden dolar/TL kuru seçimlerin hemen ardından 2,13-14 aralığına sert şekilde düştü. Yaklaşık bir ay sonra ise Mayıs başında dolar /TL kurunun 2,07’ye kadar gerilmiş olduğu görüldü.
12 Eylül 2010 Referandumu: Tabiri caiz ise 6 Nisan 2017 referandumuna çok benzeyen bir önceki referandum da 12 Eylül 2010 da yapıldı. Türk Halkının büyük destek verdiği 2010 referandumunda yüzde 58 evet, yüzde 42 hayır çıkmıştı. Referandum öncesinde 1,50 lira seviyelerinden işlem gören dolar /TL kuru referandumun ardından “evet” beklentisinin satın alınmasına rağmen önce 1,48 liraya ve 1 ay kadar sonra da 1,40 liraya geriledi. 2 Eylül referandumu öncesinde dolar /TL kurunun 1,60 lira seviyelerinde olduğu ve referandum süresince düşüş yaşadığını da belirtmek gerekiyor.
EKONOMİDE HAMLE YAPILACAK
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, güven ve istikrar olmadığında nasıl krizler yaşandığının görüldüğünü söyledi. İş dünyası olarak güven ve istikrarın kıymetini iyi bildiklerini o dönemde dile getiren Hisarcıklıoğlu, “Önümüzdeki yeni dönemde de bu güveni ve istikrarı muhafaza etmeliyiz. Sandığa güven ve istikrar için gitmeliyiz. Bizlere düşen görev de Türkiye’yi yeniden geleceğe bakan coşkulu bir ülke haline getirmektir” ifadesini kullanmıştı. Bursa Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı İbrahim Burkay ise şunları söylemişti: “Referandum sürecini kazasız belasız atlattıktan sonra ekonomideki o kalkınma hamlesini getirecek güçlü kararları ve adımları, ülke olarak atabilme imkanı bulacağız.”
İSTİKRAR GELİRSE 3,5’E DÜŞER
Halk oylamasından önce ‘evet’ sonucu çıkmasının piyasalar tarafından olumlu karşılanacağını söyleyen Oxford Economics’in Kıdemli Ekonomisti Nafez Zouk, bu sonucun, son 2-3 yıldır Türkiye’de devam eden politik belirsizliği ortadan kaldıracağını ifade etti. Zouk, “Piyasalarda evet beklentisi hakim. Sonucun çıkması halinde Türk varlıkları ralli yapabilir. Referandum sonrasında politik istikrar yeniden düzelir, ekonomi politikasına ilişkin güçlü işaretler verilirse dolar/TL’de 3,5 seviyesini görebiliriz” demişti.
