Suriye’de bir yandan Esad’ın kanlı ilerleyişini destekleyip bir yandan masa kurma çabalarını öteleyen Moskova’ya, Ankara’dan son uyarı geldi. Erdoğan en net mesajı Şam üzerinden verdi: Rejime tanıdığımız süre doluyor. Gözlem noktalarımızı ay sonuna kadar kuşatmadan kurtaracağız. Savaşta tank, top bir yere kadar işe yarar. Asıl mesele yürek, iman...
Cumhurbaşkanı ve AK Parti lideri Erdoğan, İdlib için dörtlü zirvenin şimdilik gündemde olmadığını ancak Rusya lideri Putin ile görüşebileceklerini söyledi. Şubat sonuna kadar verdikleri sürenin dolmak üzere olduğunu söyleyen Erdoğan “Her türlü fedakarlığı göze aldık dedi.
AK Parti TBMM Grup Toplantısı’nda Cumhurbaşkanı Erdoğan gündeme dair önemli açıklamalarda bulundu:
ZİHNİNİ VE GÖNLÜNÜ SATMIŞ BİR KİŞİ
“Türkiye’nin pek çok sıkıntısı var ancak CHP zihniyetinin ve onun başındaki zatın hezeyanları hâlâ en önemli mesele olmayı sürdürüyor. Karşımızda hastalıklı bir zihniyet var. Bu ülkede kölelik yoktur ama zihnini ve elindeki imkanları, emperyalistlere gönüllü olarak satmış olan bir kişiyi biliyoruz, onun adı da Bay Kemal’dir.”
ESAD’İN ADAM OLMADIĞINI GÖRDÜK
“’İdlib’de adam kendi toprağını savunuyor’ diyerek, kendi ülkesi yerine rejimin yanında yer alan bir kişi, asla bu milletin evladı olamaz. Bana yaptığı teklife bak: ‘Git Esad ile görüş’ diyor. Sen daha Esad’ı görmediğin zaman ben onunla görüşüyordum zaten. Ama biz ona hangi teklifi yaparsak yapalım, adam olmadığını gördük.”
TERÖR ÖRGÜTLERİNE DESTEK VERİYORLAR
“Suriye’de Esad rejimin Kürtlere pasaport dahi vermiyordu. Bay Kemal kalkıyor, bize ahkam kesiyor. Sen siyasetin cahilisin. Bunlar cibilliyet fukarası. Bunu Kürt vatadandaşlara da anlattık. Onlar da Suriye’nin kuzeyinde, kuzey doğusundaki Kürt vatandaşlarımla ilgili bu durumları bilmiyorlar mı? Biliyorlar. Ama bildikleri halde hâlâ bunlardaki Erdoğan düşmanlığı ne yazık ki tavan yapmış vaziyette. Terör örgütlerine maalesef destek vermeye devam ediyorlar.”
SOÇİ SINIRLARINA GERİ DÖNÜLMELİ
“Türkiye, İdlib’den ülkemize şu an itibarıyla görünen o ki asgari 1 milyonu aşkın yeni göç dalgasını sessiz sedasız kabullenmeyecektir. Talebimiz, rejimin saldırılarını bir an önce sona erdirip, Soçi Muhtırası sınırlarına, yani gözlem noktalarımızın gerisine çekilmesidir.”
RUSYA MAALESEF HASSASİYETİ ANLAMIYOR
“Rusya, maalesef bu insani hassasiyeti bir türlü kabul etmek istemiyor ama gözetleme kulelerimizi kuşatma altına alanlara verdiğimiz süre doluyor. Gereği neyse, gözlem kulelerimizi öyle veya böyle bu ay sonuna kadar kurtarmanın planlaması içindeyiz. “
HAVA SAHASI İÇİN HAL ÇARESİ BULACAĞIZ
“İdlib’deki askeri varlığımızı güçlendirdik. Şu anda en büyük sıkıntımız hava sahasını kullanamıyor oluşumuzdur. İnşallah yakında buna da bir hal çaresi bulacağız. Aynı zamanda diplomatik kanalları da sonuna kadar çalıştırıyoruz. Bu coğrafya, kendini büyük gören nicelerini, daha ne olduğunu bile anlamadan bir anafor gibi savurup yutmuştur. İdlib’de en küçük bir geri adım atmayacak, rejimi mutlaka belirlediğimiz sınırların dışına çıkartacağız.”
MESELE TANK TOP DEĞİL YÜREKTİR
“Türkiye bu konuda kararlıdır ve her türlü fedakarlığı da göze almıştır. Asıl mesele, Suriye’de bize karşı dostluğa ve müttefikliğe sığmayacak tavırlar içine girenlerin ne kadar fedakarlığı göze aldıklarıdır. Savaşta tank, top, uçak, füze, kurşun bir yere kadar işe yarar. Asıl mesele yürektir, asıl mesele inançtır, imandır. Bunların hepsi de milletimizde ziyadesiyle vardır. İnşallah bu mücadeleyi tüm cephelerde zaferle neticelendireceğiz.”
ABD’DEN DESTEK GELMEDİ TRUMP'LA GÖRÜŞECEĞİZ
ZİRVE TARİHİ BELLİ SAYI BELİRSİZ
“Bu dörtlü zirve konusunda şu anda kesin değil dersem daha yeridir. Çünkü Sayın Putin ‘Biz bunu ikimiz beraber yapsak daha isabetli olur’ teklifi getirince ben dedim ki bu da olabilir, dörtlü de olabilir. Tarih konusunda hemen hemen mutabık sayılırız, yani 5 Mart itibarıyla... Yeri itibarıyla büyük ihtimalle İstanbul olacak. Bu arada ikili, dörtlü meselesini yine görüşmelerle devam ettireceğiz.”
ŞUBAT SONU TABİRİ GÖZETLEME NOKTALARI İLE ALAKALI
“İdlib’te verdiğimiz şubat sonu tabiri tamamıyla Türkiye’nin gözlem noktalarıyla alakalıdır. Buralarda bir kuşatma söz konusu ve buna müsaade edemeyiz. Bunların geri çekilmesinin gereğini biz kendimiz uyguladık. Gözetleme kulelerini tahkim ettik. Rejim unsurlarının güneye çekilmesini istiyoruz. Aksi takdirde gereğini yapacağız. Soçi Mutabakatı neye amir ise biz gereğini istiyoruz. Bu konuda taviz vermemiz mümkün değil.”
ALMANYA’DAN HÂLÂ PARA GELMEDİ
“Almanya Başbakanı Angela Merkel bana ‘25 milyon avro’ dedi. Bunu nasıl ulaştıracaksın deyince Kızılhaç vasıtasıyla dendi. Zaten bu para Almanya’dan da henüz çıkmış değil. Merkel ile yaptığımız görüşmede ‘Para hazır, her an oraya gönderebiliriz’ diyor. Bu nasıl hazır?”
ABD’DE BİZE VERECEK PATRİOT YOK
“Amerika’nın bir destek sözü, Trump’la görüştüğümde vardı ama henüz destek söz konusu değil. Görünen, bir daha görüşmemiz gerekecek. Patriot meselesine gelince ben çok net olarak söyleyeyim şu an Amerika’nın bize vereceği Patriot yok. Biz teklifimizi yaptık, eğer bize gönderecekseniz, biz sizden de Patriot alabiliriz dedik. Ama şu anda benim aldığım istihbarat ise verebilecekleri bir Patriot yok. Ellerinde böyle bir şey yok. Şimdi bizde sadece İspanya Patriot’u var, bunun dışında da böyle bir şey söz konusu değil.”
HTS KAYITLARI AÇIKLANINCA KEL GÖRÜNÜR
(FETÖ’nün siyasi ayağı tartışmaları için MHP lideri Devlet Bahçeli’nin devletin elindeki HTS kayıtları açıklansın’ talebi üzerine) “Konseyin şu anda içinde olup dedikoduları yapılanlarla alakalı zannediyorum bu kayıtlar ortaya döküldüğünde Türkiye’de çok daha farklı bir hava eser. Biraz sabırlı olmamız gerekiyor. Bu adımlar da atılacaktır. Bazı şeyler açıklanmıyor diye her taraf süt limandır zannedilmesin. Açıklandığı anda zaten artık kel görünecektir.”
YENİ HDP DOSYALARI GELECEK
(HDP hakkında) “Bunlardan bir sağlam yumurta olmaz. Durmadan genel başkan değişir mi? Biri gidiyor, biri geliyor... Bitmedi, bundan sonra da olur çok kısa zaman içerisinde. Çünkü bunların yargı ile olan süreçleri çok yoğun işleyecek, yeni yeni dosyalar her an gelebilir. Cumhurbaşkanı niye bunu söyledi demeyin. Gelebilir, yaptıkları her şey suç.”
ADAMIN ZENGİNİN OLMASI ONU KURTARMAYA YETMEZ
(Gezi Parkı olayları) “Bunlar daha çok gündeme getirilmeli. Benim polisime ‘katil’ demenin bedelini kim ödeyecek? Adamın çok zengin olmasının, zengin sosyalist olmasının onu kurtarmaya yetmemesi lazım. Çünkü Gezi bu ülkeye bir ihanet olayıdır. Daha neler var bunların arkasında?”
SON UMUT ZİRVESİ
İdlib’te Türkiye’nin verdiği sürenin dolmasına günler kala diplomatik temaslar da hız kasandı. Krize çözüm bulmak için Türkiye ile Rusya arasındaki üçüncü tur görüşmeler Ankara’da yapıldı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov’un da aralarında bulunduğu heyet, Türk Dışışlerin Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki heyetle bir araya geldi. Rus heyetin başkanı Bogdanov Moskova’dan ayrılmadan önce yaptığı açıklamada hem olumlu mesaj verdi bir yandan da Türkiye’yi tehdit etmeyi ihmal etmedi. Görüşmelerden umutlu olduğunu söyleyen Bogdanov Rus Interfax ajansının haberine göre Libya’da ise Türkiye’nin yabancı savaşçılar taşıdığını söyledi. Libya’da şu an ateşkesin sürdüğünü ama tarafların ocak ayında Berlin konferansında alınan askeri ve siyasi kararları uygulamaya hazır görünmediğini söyledi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da son tur görüşmelerden umutlu. Çavuşoğlu, Türkiye’nin beklentisinin ateşkesin kalıcı şekilde uygulanması olduğunu söyledi. ‘Rejimin şu anda işgal ettiği bölgelerden çekilmesi’ gerektiğini kaydeden Çavuşoğlu, 5 Mart’ta Almanya, Fransa, Rusya ve Türkiye’nin 4’lü zirvede bir araya gelip gelmeyeceği yönündeki soru üzerine, böyle bir planın olduğunu, ayrıca Astana formatında, İran’ın ev sahipliğindeki üçlü zirvenin de gündemde bulunduğunu bildirdi. Tüm bunlar konuşulurken ortada bir İdlib haritasının bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, “İdlib’in sınırları daha önce belirlenmişti. Dolayısıyla harita üzerinden neler yapılacağı konuşuluyor” ifadesini kullandı.
POMPEO: ESAD'IN SALDIRILARI TÜRKİYE İLE ÇATIŞMA RİSKİNİ ARTIRIYOR
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Suriye’de Beşar Esad hükümetinin İdlib’deki saldırılarının NATO müttefiki Türkiye’yle çatışma riskini arttırdığını söyledi. Pompeo “İdlib konusunda neler yapabileceğimizi görmek için Türkiye’yle birlikte çalışıyoruz” dedi. Saldırılardan dolayı 3 milyona yakın sivilin oldukça zor koşullar altında kaldığını söyleyen ABD’li bakan “Daha önce de birçok kez söylediğimiz gibi, rejim askeri bir zafer elde edemeyecek” diye konuştu. Çözümün kalıcı bir ateşkes ve BMGK’nın 2254 sayılı kararı altında BM öncülüğünde müzakerelerin yürütülmesinden geçtiğini vurgulayan Pompeo, Suriye’de bir ateşkesin hayata geçirilmesinin çok zor olduğunu söyledi.
14 AB ÜLKESİNDEN ORTAK BİLDİRİ: SAVAŞ SUÇLULARI ADALETTEN KAÇAMAYACAK
Avrupa Birliği üyesi 14 ülkenin dışişleri bakanları, Suriye’nin İdlib vilayetinde yaşanan gelişmelerle ilgili ortak açıklama yaptı. Bakanlar, İdlib’de bir ‘insani felaket’ yaşandığını, uluslararası insancıl hukuka aykırı olarak hastaneler ve sağlık merkezlerinin bombalandığını belirtti. İdlib’de radikal grupların bulunduğunu bildiklerini ve terörizmi hiçbir şekilde hafife almadıklarını vurgulayan bakanlar “Terörle kararlı bir şekilde mücadele ediyor, IŞİD’e karşı savaşta en ön safta yer alıyoruz. Ancak terörle mücadele insancıl hukuka yönelik ağır ihlallere gerekçe gösterilemez” ifadesine yer verdi. Alman t-online internet sitesinde yayınlanan açıklamada Suriye rejimi ve destekçileri taarruzu sona erdirmeye ve 2018 sonbaharında üzerinde uzlaşılan ateşkese uymaya çağrıldı. Avrupa ülkelerinin 17 Şubat’ta rejimin askeri eylemlerini destekleyen ve bu eylemlerden fayda sağlayan iş insanlarına yönelik bireysel yaptırımları yürürlüğe soktuğunu belirten bakanlar, “Suriye’de işlenen suçlara yönelik cezasızlığa karşı hareket etme yükümlülüğü hissediyoruz... BM tarafından cezasızlığa karşı mücadele için oluşturulan Suriye Arap Cumhuriyeti Soruşturma Komisyonu ile Uluslararası Tarafsız ve Bağımsız Mekanizma (IIIM) gibi mekanizmaları desteklemeye devam edeceğiz. Bu mekanizmalar gelecekte en ağır suçları işlemiş olanlardan hesap sorulabilmesi için önemli kanıtları toplamaktadır” denildi. Suriye’de işlenen suçlara dair vakaların Uluslararası Ceza Mahkemesine taşınması için çalışmaya da devam edileceğini belirten dışişleri bakanları, Suriye’de işlenen suçların cezasız kalmaması için kendi ülkelerindeki hukuki mekanizmaları da işletecekleri mesajı verdi. Ortak açıklamada Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, İspanya, Portekiz, Belçika, Estonya, Polonya, Litvanya, İsveç, Danimarka, Finlandiya ve İrlanda dışişleri bakanlarının imzası bulunuyor.
BİR YILDA HARİTANIN RENGİ DEĞİŞTİ
İdlib’te Türkiye ve Rusya arasında 17 Eylül 2018’de imza altına Soçi mutabakatıyla belirlenen çatışmasızlık bölgesi sınırları bir ayda değişti. Rusya desteğiyle saldırılara başlayan rejim son bir ayda bölgenin yarısını ele geçirdi. BM raporlarıa göre de en az 850 bin sivil de evinden oldu. Türkiye sınırındaki kamplarda kalan insanların sayısı ise 1 milyonu buldu.
