Uyarıların yok sayıldığı Erzincan’daki madende ‘beklenen’ facia gelince ‘Hesap sorulacak’ denildi. Cinayet gibi ihmaller nedeniyle maden şirketi tepkilerin odağına oturdu. Ancak İstanbul Barosu ‘Sadece Anagold değil karar alan, uygulama izni veren herkes sorumlu’ dedi. Dönemin Çevre Bakanı’ndan çevre raporu veren bilirkişilere kadar tüm sorumlular hakkında suç duyurusunda bulundu.
İliç’teki altın madenindeki toprak kaymasının dördüncü gününde 9 işçiye ulaşma çalışmaları sürdü. Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar “İşçilerden 3’ünün bir lokasyonda 6’sının bir lokasyonda olduğunu tespit ettik. Toprağı kaldırmayla ilgili planlama aşamasına geçiyoruz” dedi. Maden şirketinin Kanada uyruklu yetkilisi de gözaltına alınırken Bakan Bayraktar “İşletmeci şirketin yönetim düzeyinde zafiyet içinde olduğunu görüyoruz” şeklinde konuştu.
‘BAKANIN DA BİLİRKİŞİNİN DE HAKİMİN DE SORUMLULUĞU VAR’
Bu sözler ‘Peki diğer sorumlular?’ sorusuna yol açarken İstanbul Barosu dikkat çeken adım attı. Baro, Anagold şirketinin yetkilileriyle birlikte eski Çevre Bakanı Murat Kurum, Denetim Genel Müdürü, ÇED olumlu raporu yazan bilirkişiler ve Erzincan Valisi dahil kamu görevlileri hakkında suç duyurusunda bulundu. Dilekçede ‘Karar alma ve uygulamada tüm yetkililerin sorumluluğu var. Bilirkişi, bürokrat ve yargı mensupları en az şirket kadar sorumlu’ denildi.
PARA HIRSIYLA GÖZ GÖRE GÖRE YAŞANAN CİNAYET
Felaketten önce işçilerin toprak kayması yaşanacağına ilişkin uyarılarının dikkate alınmadığı yansıdı. İşçilerin maden alanından çektiği fotoğraflarda da liç yığılı tepecikte yarılmalar olduğu görülüyor. Bağımsız Maden İş Sendikası Avukatı Mert Bakır da “Çalışanların uyarıları dikkate alınmamış. Yeter ki üretime devam edilsin zihniyetiyle hareket edilmiş” dedi.
FACİANIN ARDINDAN İŞ İLANI YAYINLADILAR: TÜRKİYE CAN DERDİNDE ONLAR ALTIN DERDİNDE
Toprak altındaki 9 can için çalışmalar sürerken, Türkiye tek yürek dua ederken Anagold Madencilik’in 15 Şubat Cuma günü 8 birim için iş ilanı yayınladığı ortaya çıktı. Kalite kontrolcü, örnekleme gibi alanların da bulunduğu ilanda ‘İnsanları önemseyen şirket kültürü’ vurgusu dikkat çekti. Şirket ilerleyen saatlerde ilanı geri çekerken akıl almaz skandala ‘Hiç mi vicdan kalmadı’ tepkileri yöneltildi.
İstanbul Barosu, Erzincan’daki maden faciasının ardından maden şirketi Anagold Madencilik, AKP İstanbul Adayı ve eski bakan Murat Kurum hakkında şikayette bulundu. İstanbul Barosu, Erzincan İliç’te facianın meydana geldiği madeni sahibi şirket olan Anagold hakkında suç duyurusunda bulundu. Baronun şikayette bulundukları isimler arasında dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, bakanlığın o dönem yetkilileri, Anagold şirket yetkilileri, Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürü, ÇED konusunda olumlu rapor yazan bilirkişiler, Erzincan Valisi ve Valilik yetkilileri, ÇŞİB Erzincan İl Müdürü ve Müdürlük yetkilileri ve yapılacak soruşturma neticesinde yaşanan faciada sorumluluğu tespit edilecek diğer kişiler yer aldı.
Adam öldürme, çevrenin kasten kirletilmesi, zehirli madde katma, eko kırım ve tespit edilecek sair suçlar kapsamında şikayette bulunan İstanbul Barosu, Başkan Filiz Saraç imzasıyla verdiği şikayet dilekçesinde şu ifadelere yer verdi:
“Yaşanan maden faciasında; karar alma ve uygulama kademesindeki tüm yetkililerin sorumluluğu olduğu açıktır. Güvenli ve sağlıklı çevreden yararlanma yurttaşların anayasal hakkıdır. Hukuka aykırı davranan bilirkişiler, yargıçlar, savcılar, bürokratlar, en az maden şirketi kadar sorumludurlar. Çevre suçlarında gözlemediğimiz ‘cezasızlık’ alışkanlığının artık terk edilmesi, kasten veya ihmal ile zarar veren tüm sorumluların tespiti ve yargılanmaları gerekir. Bu yaşanan olayla ilgili derhal delillerin tespiti gerekmektedir. Bu nedenle İstanbul Barosu Başkanlığı olarak bahse konu olay nedeni ile gerekli soruşturmanın yürütülmesi ve sorumluların tespiti ile cezalandırılmaları için haklarında kamu davası açılması için iş bu dilekçenin sunulması gerekmiştir. Tüm eksiklik ve risklere rağmen görevini kötüye kullanarak aykırılıklara göz yuman, faaliyetin devamı için her türlü izin ruhsat süreçlerini devam ettirerek onaylayan kademedeki her sorumlunun tespiti ile haklarında dava açılması talebinde bulunmak zorunluluğu doğmuştur”
‘MADEN ŞİRKETİ YETER Kİ ÜRETİM SÜRSÜN DEMİŞ’
Öte yandan Bağımsız Maden İş Sendikası Yöneticisi Ferhat Akılma ve Bağımsız Maden İş Sendikası Avukatı Mert Bakır faciaya ilişkin basın açıklaması yaptı. DW’nin haberine göre Akılma “Tüm bu yöre halkı ya da Erzincan’da bu madenlerde çalışan işçilerin üzerinde farklı mobbingler, baskılar, üstü kapalı tehditler, herhangi bir açığı medyaya sızdırmama gibi önlemler gerekli üst mevkilerden alınmış” ifadelerini kullandı.
Avukat Mert Bakır ise işçilerin durumu faciadan önce fark ettiklerini ve yetkililere bildirdiklerini ifade etti. Bakır “Hatta henüz bir hafta önce çatlakları fark eden, yetkililere rapor eden, bildiren bir işçi amiri arkadaş da şu anda göçük altında kalanlardan bir tanesi. Doğal olarak burada başta ana firma Anagold ve diğer taşeronlar Çiftay başta olmak üzere ‘Olursa olsun, önemli değil, burası taşarsa taşsın, işçilerin başına bir şey gelirse gelsin, biz yeter ki üretime devam edelim’ zihniyetiyle hareket etmişler bu çok açık” diye konuştu.
Bakır sözlerine şöyle devam etti:
“Burada o kadar yoğun bir üretim baskısı var ki işçi arkadaşların ifade ettiği şey; buna gerekli önlem alınabilirdi. Alınamaz bir durum yoktu ama o kadar çok siyanür basmışlar ki üretimi artırmak, kapasitesinin üstüne çıkmak için... Bu facia gerçekleşmiş oldu.
İŞÇİLER SİYANÜRLÜ TOPRAK ALTINDAYKEN İŞ İLANI VERDİLER
Erzincan’a bağlı İliç’teki Çöpler Altın Madeni’nde göçük altında kalan 9 işçiden hâlâ haber yok. Ailelerin 4.günde de bekleyişi sürüyor. Anagold Madencilik’in işlettiği ve 400 kişinin çalıştığı belirtilen tesiste çalışan 8 kişi gözaltında. Gazete Duvar’da yer alan habere göre, milyonlarca metreküplük liç yığınında işçileri arama çalışmaları devam ederken Anagold şirketi iş ilanı açtı. Anagold Madencilik A.Ş. adına Linkedln hesabından açılan ilanda kalite kontrolcü, örnekleme gibi alanların da bulunduğu toplam 8 birimi için başvurular alınmaya başlandı.12 kişinin başvurduğu ilan bir süre sonra geri çekildi. Linkedln hesabından iş ilanı açan Anagold Madencilik A.Ş., liç alanındaki çökmenin ardından yaptığı açıklama ile bütün faaliyetlerin durdurulduğunu açıklamıştı.
“İnsanları önemseyen şirket kültürü” vurgusu yapılan ilanda şu ifadeler kullanıldı:
“Dünya çapında hızla büyüyen altın madenciliği ve malzeme şirketimiz Anagold Madencilik için Maden Jeologu arıyoruz. Size şunları sağlayacağız: İnsanları önemseyen bir şirket kültürü, Altın madeni sektöründe dünyanın en ayrıcalıklı tesislerinden birinde kariyer yapmak, Hem kişisel hem de mesleki gelişim için mükemmel öğrenme deneyimi ve fırsatlar, Şirket desteği konaklama ve diğer avantajlar/ayrıcalıklar... İlerleyen saatlerde şirket, ‘eleman aranıyor’ ilanını geri çekti. Şirketin Linkedln profilindeki ilanda “Başvuruları artık kabul etmiyor” uyarısı yer aldı.
İLİÇ SAVUNUCUSU CEZAYİRLİOĞLU’NUN MADENİN YAKININA GİRMESİ YASAKLANDI
İliç’te altın madenine karşı verdiği mücadele ile tanınan ve Sabırlı köyünde yaşayan Sedat Cezayirlioğlu köyüne girmek isterken gözaltına alınmıştı. Adli kontrol şartıyla serbest bırakılan Cezayirlioğlu’nun facia yaşanan maden sahasına 3 kilometre kadar mesafeye girmesi yasaklandı. İliç’te Hükümet Konağı binasının yanında açıklama yapan Cezayirlioğlu “Suçum mu? Orayı ben mi patlattım? Oradaki topraktakilerini çıkartın. Benimle uğraşacağınıza oraya müdahale edin” çağrısında bulundu. Sözlerini şöyle dürdürdü:
Gözaltına alınma sebebi olarak yanlış bilgiyi alenen yayma gerekçe gösterildi. Hangi yanlış bilgi mesela? Siyanür patlaması yokmuş demek ki. Suçu işleyeni ihbar ediyorsun. Suçu işleyeni tutuklamıyor. İhbar edeni tutukluyorlar. Kamudaki işimden olduğum gibi bir özel şirkette makinist olarak çalışıyordum. Benim ekmeğimle de oynandı. Diyor ki sen yaşama da.
