Heyetler alınmaksızın baş başa yapılması eleştirilen Soçi zirvesi sonrasında ‘Moskova masaya ne getirdi?, Ankara ne elde etti?’ sorularına ilişkin çok tartışılacak açıklamalar... İş birliği alanlarının genişleyeceğini belirten Erdoğan, dış politikada kriz konusu olan üç önemli başlıkta Putin ile mutabakata vardıklarını duyurdu.
“Suriye krizi ağır maliyetler getirdi. İnsani dramlar yanında sürecin ekonomik yükü hepimiz için katlanılmaz boyutlara ulaştı. Ayrıntıların ötesine geçip bu meseleye kalıcı, nihai ve sürdürülebilir bir çözüm bulma vaktinin geldiğini konuştuk.”
FÜZELERDE GERİ ADIM SÖZ KONUSU DEĞİL
“S-400’de geri adım söz konusu değil. Bunları daha ileri boyutlara nasıl taşıyacağımızı görüştük. Savaş uçaklarıyla ilgili atılacak adımları da konuştuk. Uçak motorları, gemi inşası, denizaltılara varıncaya kadar müşterek adımlarımız olacak.”
PUTİN YENİ SANTRALLER İÇİN ‘ÇALIŞALIM’ DEDİ
“Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’nde birinci üniteyi 2023’ün Mayıs’ında bitirme sözünü aldık. Bizim üç santral hedefimiz var. Putin’le ‘Bu iki nükleer santrali de sizinle birlikte yapabilir miyiz?’ diye görüştük. ‘Bu konuyla ilgili çalışalım’ dediler.”
Rusya ile anlasılan her hususa bağlıyız
Erdoğan, Soçi zirvesinde Putin ile ne konuştuklarını anlattı. “İki yeni nükleer santral için ‘Bu konuda çalışalım’ dediler... Suriye’de birlikte kararlaştırdığımız her hususa bağlılığımızı sürdürüyoruz. Bu meseleye kalıcı çözüm bulma vaktinin geldiğini konuştuk. S-400 alımında geri adım yok” dedi. Erdoğan uçak motorları, gemi inşası ve uzay çalışmalarında Moskova ile birlikte hareket edileceğinin sinyallerini verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 5 Mart 2020’de Moskova’daki görüşmeden yaklaşık bir buçuk yıl sonra Rus mevkidaşı ile önceki gün Soçi’de bir araya geldi. Görüşmenin baş başa yapılması, heyetler arası bir temasın olmaması nedeniyle Dışişleri Bakanı ve Milli Savunma Bakanı’nın gitmediği Rusya ziyaretinde konuşulanlar merak konusu oldu. Erdoğan ve Putin zirve önce kısa açıklamalar yaptı fakat ortak basın toplantısı düzenlenmedi, yazılı açıklamalar da yerini sosyal medya paylaşımlarına bıraktı. Erdoğan, Soçi’de nelerin konuşulduğunu Rusya dönüşü uçakta anlattı. Cumhurbaşkanı, şu mesajları verdi:
NÜKLEER SANTRALLER:
TürkAkım ve Akkuyu Nükleer Enerji Santrali projelerine ilişkin durumu değerlendirdik. Nasip olursa 2023’ün mayıs ayında birinci üniteyi bitirme sözünü kendilerinden aldık. Ondan sonra iki, üç, dört numaralı üniteler var. Bizim 3 nükleer santral yapma hedefimiz var. Sayın Putin’le ‘Bu iki nükleer santrali de sizinle birlikte yapabilir miyiz?’ diye de görüştük. O zaman Türkiye, 3 nükleer enerji santraline sahip olacak. ‘Bu konuyla ilgili çalışalım’ dediler. Putin, uzayla ilgili Türkiye ile beraber çalışmaya var. Uzay çalışmalarında da çok daha ileri boyutta bir teklif var. Bir tane karada, bir tane denizde platform oluşturmak suretiyle, uzaya roket fırlatma çalışmalarını beraber yapabileceğimizin teklifini sağ olsun yaptılar. Bu konuda da ilgili arkadaşlarımızı görevlendirerek çalışacağız.
SURİYE:
Ayrıntıların ötesine geçip bu meseleye kalıcı, nihai ve sürdürülebilir bir çözüm bulma vaktinin geldiğini konuştuk. Putin’le görüşmemizde, bu yöndeki her türlü gerçekçi ve adil adıma açık olduğumuzu özellikle belirttik. Birçok aktörün sahada olduğu ve çetrefilli yönleri bulunan bölgesel konularda zaman zaman bazı fikir ayrılıkları da olmuyor değil. Ama bu ikili görüşmemizde hemen hemen bütün konularda bir birlikteliğin olduğunu gördük. Bu tabii işin sevindirici yönüdür. Türkiye olarak Suriye’de Rusya’yla birlikte kararlaştırdığımız her hususa bağlılığımızı sürdürüyoruz. Buralardan herhangi bir geri adım atmak söz konusu değil. Bütün mutabakatlara uymaya ve güvenlik koridorundaki radikal unsurların temizlenmesine de devam ettik. Bundan da taviz yok. Ama aynı yaklaşımı muhataplarımızdan da bekliyoruz. Benim üzerinde durduğum bir diğer konu da PKK/YPG’nin Moskova’da olmasıydı. Bunu hatırlattım. Aynı şekilde bu örgüt Beyaz Saray’da ağırlandı. Burada da bunlara ilgi, maalesef ileri derecede. Malum Amerikalı McGurk (ABD’nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika koordinatörü) denilen bir adam var. Bu adam terör örgütlerinin adeta sevk ve idaresini yapıyor. ‘Terörle mücadele konusuyla ilgili dayanışmamızı daha da artırmamız gerekir’ dedik. Bu adam, PKK/YPG/PYD’nin yönetmeni durumundadır. Tabi benim bu ifadem, birilerini ciddi manada rahatsız edecektir. Bunu da biliyoruz. Er veya geç Amerika buradan çıkmalı ve burası Suriye halkına bırakılmalı. F-35 sorunu ne olacak? 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Biz, elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı.
S-400’LER VE RUSYA İLE UÇAK YAPIMI:
S-400 konusunda sürecimiz devam ediyor. Geri adım atmak gibi bir şey söz konusu değil. Bunları da etraflıca konuştuk ve bunları daha ileri boyutlara nasıl taşıyacağımızı görüştük. Uçak motorları yapımında ne gibi adımlar atacağız, savaş uçaklarıyla ilgili ne gibi adımlar atacağız; bunları da konuşma imkanımız oldu. Allah nasip ederse uçak motorları konusunda da aynı adımı atacağız. Gemi inşasında da beraber birçok adım atabiliriz. Denizaltılara varıncaya kadar, yine Rusya ile müşterek adımlarımız inşallah olacaktır.
PUTİN’DEN ‘TÜRK KOZMONOT’ ÖNERİSİ
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Soçi zirvesine ilişkin konuştu. Peskov, iki liderin görüşmesinde, İdlib bölgesine ilişkin konunun gündeme geldiğini belirterek, bölge ile ilgili anlaşmaların uygulanmasının önemine vurgu yapıldığını ve anlaşmalara olan bağlılıkların teyit edildiğini belirtti. Askeri teknik iş birliğinin sürdürülmesi ve S-400 hava savunma füze sistemleri ile ilgili temasların genişletilmesi konusunun iki liderin gündeminde olduğunu kaydeden Peskov “S-400’ün bazı parçalarının Türkiye’de üretilmesi ihtimali görüşüldü” dedi. Peskov, iki liderin uzay alanında iş birliği ve “Türk kozmonot hazırlığı” konusuna da değindiğini, konuyu Putin’in açtığını dile getirdi.
BAŞKANLIKTAN DÖNÜŞ YOK
Erdoğan “Muhalefetin parlamenter demokrasiye dönüş konusundaki tavrı ortada. Zaman zaman AK Parti içinde de buna dönük bazı fikirler konuşulduğu iddia ediliyor. Bu konudaki görüşünüz nedir?” sorusu üzerine, şunları kaydetti: “Asla böyle bir şey söz konusu değil. Başkanlık sistemini getiren bir iktidar kalkıp da muhalefetin kuyruğuna takılır mı? Böyle bir şey asla olamaz. Biz başkanlık sistemini getirdik ve bu yeni sistemden de memnunuz. Başkanlık sistemiyle inşallah yolumuza devam edeceğiz. Başkanlık sistemiyle aldığımız mesafe de ortadadır. Bizi yıllarca geride bırakmış olan eski vesayetçi sistemi tekrar denemenin anlamı yok. Eski sistem demek, yamalı bohça demektir. Eski sistem demek, sürekli koalisyon hükümetlerinin olması demektir. Eski sistem demek, kesinlikle sağlıklı bir yönetim biçiminin olmayışı demektir. Olay bu kadar basittir.” Erdoğan fahiş fiyatlar hakkında ise “Bazı marketlerle ilgili bir denetim süreci olacak. Bazı cezai müeyyideler gelecek. Kendilerinden hassasiyet bekliyoruz” dedi.
