Uluslararası Tüketiciyi Koruma ve Uygulama Ağı, bu yıl Küresel Gizlilik Uygulama Ağı ile birlikte abonelik hizmetlerine yönelik bir tarama gerçekleştirdi. 29 Ocak-2 Şubat tarihleri arasında dünya çapında 27 tüketiciyi koruyucu otoritenin katılımıyla yapılan tarama, alarm verici sonuçlar ortaya koydu. İncelenen 124 sağlayıcıya ait internet sitesi ve mobil uygulamada, "karanlık ticari tasarım" olarak adlandırılan ve tüketicileri aldatmaya yönelik çeşitli yöntemlerin kullanıldığı tespit edildi.
Uluslararası Tüketiciyi Koruma ve Uygulama Ağı (ICPEN) ve Küresel Gizlilik Uygulama Ağı (GPEN) tarafından bu yıl yapılan bir tarama, abonelik hizmetlerinde "karanlık ticari tasarımlar"ın yaygın olarak kullanıldığını ortaya koydu.
Türkiye gazetesinden Cevdet Fırat Aydoğmuş’un haberine göre, tarama kapsamında 642 sağlayıcının internet siteleri ve mobil uygulamaları incelendi. İncelemeler sonucunda, sağlayıcıların %75,7'sinin en az bir, %66,8'inin ise iki veya daha fazla karanlık ticari tasarım kullandığı tespit edildi.
Türkiye'de ise 124 sağlayıcının internet sitesi ve mobil uygulaması incelendi. Bu incelemede, incelemelerin %30,6'sında en az bir, %20,2'sinde ise iki veya daha fazla karanlık ticari tasarım kullanıldığı görüldü.
Karanlık tasarımlar, çoğunlukla çevrimiçi kullanıcı ara yüzlerinde bulunan ve tüketicileri genellikle çıkarlarına en uygun olmayan seçimleri yapmaya yönlendiren, aldatan, zorlayan veya manipüle eden uygulamalar olarak tanımlanıyor.
ICPEN raporu, potansiyel olarak tüketicinin abonelik hizmetinin otomatik olarak yenilenmesini kapatamaması gibi sinsi uygulamalar (sneaking) ve sağlayıcı açısından avantajlı bir aboneliğin daha ön plana çıkarılması gibi arayüz müdahaleleriyle özellikle tarama sırasında sıklıkla karşılaşıldığını ortaya çıkardı.
İNDİRİMDEN FAYDALANAMAYACAĞI KAYGISIYLA PAHALI ÜRÜN SATIN ALABİLİYORLAR
Raporda vatandaşı pahalı ürüne yönlendiren uygulamalara örnekler de verildi. Buna göre, ürün stok adedi veren veya indirimli sattıklarını iddia ettikleri ürünler için geri sayım sayacı işleten yani ‘indirim için son 1 saat’ diyerek geri sayım yaptıran siteler, vatandaşın fiyat inceleme muhakemesini ortadan kaldırmayı hedefliyor. Böylece tüketici, fiyatı kontrol etmeden ürün tükeneceği ya da indirimden faydalanamayacağı kaygısıyla pahalı ürün satın alabiliyor.
