Uzun süredir beklenen EYT düzenlemesi Meclis Kurulundan geçerek Resmi Gazete’de yayınlandı. 8 Eylül 1999 öncesindeyiz sigorta girişi bulunan kişiler emekli olabilirken akıllara takılan soruların yanıtını araştırılmaya devam ediyor. İşte emeklilerin merak ettiği soruların yanıtları…
EYT düzenlemesi yasalaşırken prim ve yıl şartını tamamlayan vatandaşlar emeklilik hakkı elde ediyor. Prim gün sayısını tamamlayamayan vatandaşlar ise emekli olmak için farklı yöntemleri deniyor. Prim gün sayısını tamamlayamayan vatandaşlar ise emekli olmak için farklı yöntemleri deniyor. Bu yöntemlerden biri toplu ödeme olurken SGK'ların önünde de uzun kuyruklar oluşuyor. Prim ödemesini tamamlayan ancak vefat eden kişilerin ödemeleri de yakınlarına yapılmaktadır. Bu kapsamda SGK'da 3.600, Bağ-Kur'da ise 5.400 günle kısmi emeklilik imkanı sunuluyor. Kısmi emeklilik hakkında merak edilenler araştırılmaya devam ediyor. İşte emeklilerin merak ettiği soruların yanıtları…
EKSİK PRİMLERE TOPLU ÖDEME
Prim ve yıl şartını sağlayan EYT'liler emekli olabiliyor. Prim gün sayısını tamamlayamayan kişiler ise emekli olmak için toplu ödeme imkanından yararlanıyor. Biriken ya da ödenen primler sosyal güvenlik kurumuna başvuru yapılması durumunda geri alınabilmektedir. Ödeme yapan kişilerin vefat etmesi durumunda ise bu imkandan yararlanma hakkı sağlanıyor.
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar ya da borçlanma ile birlikte başlangıç tarihini geri çeken vatandaşlar prim ve yıl şartını tamamlayarak emekli olabiliyor. SSK kapsamında 5.000- 5.975, Bağ-Kur ve memurlarda ise 7.200 erkeklerden ise 9.000 prim gün sayısı isteniyor. Belirlenen süreyi tamamlayan SSK'lılar 3600 ile Bağ-Kurlular ise 5.400 ile kısmi emekli olabilmektedir. Ancak bununla birlikte yaş şartının da tamamlanması gerekmektedir.
Bazı sigortalı çalışanlar emeklilik şartlarını tamamlayamaması durumunda borçlanma ya da çalışarak emeklilik primlerini tamamlaması gerekiyor. Bu kişiler toplu ödeme imkanından da yararlanabilmektedir. SGK'ya başvuran kişiler birikmiş primlerini toptan geri alma imkanını da kullanabilmektedir. Kişilerin vefat etmesi durumunda hak sahibi yakınlarına da bu imkan sağlanır. Kısmi emeklilik hakkında merak edilen soruların yanıtını sizler için bir araya getirdik.
Toplu para iadesi için hangi şartlar aranıyor?
SSK ve Bağ-Kur kapsamında toplu para alınabilmesi için kişilerin sigortalı olarak çalışmaması ya da kendi işini yürütüyor olması gerekir. Bunun yanı sıra emekli aylığı bağlanma şartlarının da sağlanmış olması gerekmektedir.
Emekli olamayan kişi primlerini nasıl geri alır? Hangi yol izlenmeli?
Emeklilik için gerekli prim ödemesi ve gün sayısını dolduramayan kişiler bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik Merkezlerine ya da il müdürlüklerine yazılı talepte bulunarak ödenmiş primlerini toplu halde alabilmektedir.
Hangi primler iade ediliyor?
4/a kapsamında yani SSK'lı olan kişiler 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primini, 2008'den sonra ise sadece işçi primlerine geri alabilmektedir.4B kapsamında yani Bağ-Kur'lu olan kişiler ise tarih ayrımı yapılmaksızın ödedikleri tüm primleri geri alabiliyor. Bu primler yalnızca malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için olanlardan oluşmaktadır.
Sigortalı kişinin varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılıktan toptan ödemelere dahil edilmektedir. Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri de toptan ödeme yoluyla ödenir.
Verilecek parada bir güncelleme söz konusu mu?
Bu durumda güncelleme yapılmaktadır. Yani başvuru tarihine kadar geçen yıllar ile güncelleme katsayısı ile birlikte hesaplama yapılır.
Ölen kişilerin yakınları da primlerin parasını alabilir mi?
Vefat eden kişinin sigortalı hak sahiplerine ölüm aylığının bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının ödenmesi gerekir. 4/1-(a) sigortalıları için, her türlü borçlanma sürelerinden hariç en az 5 yıl sigortalı olması toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının ödenmiş olması gerekir.
Bu şartların sağlanması durumunda ise ölüm aylığı alamayan kişiler başvuru yapıp prim tutarlarını toplu olarak iade alabiliyor. Örneğin; Bağ-Kur'lu bir kişi öldüğünde 1500 prim günü bulunuyorsa bu kişinin hak sahibi ölüm aylığı alamıyor. Ancak söz konusu 1500 gün için ödenen primleri topluca alabiliyor.
Toptan ödemeyi alanlar, sonrasında ihtiyaç duyarsa bu primleri yeniden ihya edebilir mi?
5510 sayılı Kanun'a kapsamında toplam ödeme hizmetleri tasfiye edilmiş bulunan kişiler aynı kanuna tabi tutularak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini bildirmesi durumunda yazılı olarak müracaat etmesi gerekiyor. Bununla birlikte aldıkları toptan ödeme tarihi ile yazılı istek tarihi arasında geçen yıllarda güncelleme katsayısı ile çarpılarak belirlenen tutarda ödeme yapılır. Tebliğ tarihini takip eden ayın sonuna kadar ödeme yapılması durumunda bu hizmetler ihya edilmektedir.
