BOTAŞ'ın tarihinde ilk kez dışarıdan sıvılaştırılmış gaz için Alman Deutsche Bank’dan 929 milyon dolar kredi almasına uzmanlardan ve muhalefetten tepki geldi. Alınan krediyi değerlendiren eski BOTAŞ Genel Müdürü Gökhan Yardım, Nijerya örneğini hatırlatarak "Yarın kontratımızı yenilemek istediğimizde Rusya’da çıkar ‘Hazine garantisi isterim’ diyebilir'' derken, CHP'li Akın BOTAŞ’ın “Bu durum hem ülkemizin hem de BOTAŞ’ın büyük bir finansal kriz ve açmaz içinde olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
BOTAŞ tarihinde ilk kez dışarıdan doğal gaz alımı için kredi aldı. Hazine garantili ve üç yıl vadeli olan 929 milyon dolarlık kredi Alman Deutsche Bank’dan alındı.
TELE1’de Begümhan Aydoğan’ın sunduğu Gün Ortası’na konuk olan eski BOTAŞ Genel Müdürü Gökhan Yardım, BOTAŞ’ın Deutsche Bank’tan aldığı 929 milyon dolarlık krediyle ilgili çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.
"BOTAŞ'IN DOĞALGAZI KAÇA ALDIĞINI ÖĞRENMİŞ OLACAKLAR"
Yardım, doğalgaz ve LNG alım fiyatlarının gizli olduğunu belirterek, "BOTAŞ’ın doğalgazı kaça aldığını öğrenmiş olacaklar. Bunlar ileride karşımıza getirilebilir. Türkiye, AB’ye ihracat yapıyor. Bu ihracatlarda sübvansiyon olmaması lazım. Yarın derler ki ‘Türkiye’nin doğalgazı alış fiyatları belli ama bu fiyata satıyor. Demek ki sübvansiyor yapıyor…’ Sonuçta buradaki bedeli bizler ödeyeceğiz" ifadelerini kullandı.
Eski BOTAŞ Genel Müdürü Gökhan Yardım
"YURT DIŞINDAKİ BANKALARDAN BU KADAR BÜYÜK KREDİ KULLANMADIK"
Yardım, "BOTAŞ geçen sene Merkez Bankası’ndan dolar alarak LNG alımlarını gerçekleştiriyordu. Dün öğrendiğimiz kadarıyla da 3 yıllık vadeyle Deutsche Bank’tan 929 milyon dolar kredi aldı. Hangi ülkelerden alınacak bakıyoruz; ABD, Singapur, Almanya, Fransa… Burada sayılan bir ülke var ama sadece üçü LNG ithal ediyor. Şimdi BOTAŞ geçmişte de doğalgaz alımlarında kredi kullandı ama Türk bankalarından kullandık kullanıyordu.
Yurt dışındaki bankalarından bu kadar büyük kredi kullanmadık. Peki bu büyük bir kredi mi bu? Bu kredi bizim yaklaşık 6-9 kargoluk (LNG gemisi) alımına karşılık geliyor. Biz geçen sene kesin rakamları bilmemekle beraber 75-80 kargoluk LNG almıştık" diye konuştu.
"RUSYA’DA ‘HAZİNE GARANTİSİ İSTERİM’ DİYEBİLİR"
Garanti konusuna dikkat çeken Yardım, "Krediyi BOTAŞ aldı gözüküyor ama garantiyi Türkiye Cumhuriyeti Hazine’si garanti ediyor. Geçmişte yerli bankalardan aldığımız kredide BOTAŞ garantiydi. Eskiden Hazine yatırım olduğunda garantör oluyordu. Hazine’nin garanti edilmemesi lazım. Türkiye’de doğalgaz satış fiyatları belli, özellikle konutta yüksek bir sübvansiyon ve bu nedenle ‘BOTAŞ ödeyemeyebilir’ diye Hazine garantisi istiyorlar" ifadelerini kullandı.
Nijerya’daki LNG alımında dünya devi bir şirketin Hazine garantisi istediğini hatırlatan Yardım, "Ama biz ‘büyük bir şirketiz, almayız’ dedik ve kabul etmedik. Ve sonuçta BOTAŞ’ın garantisiyle yapıldı anlaşma. Şimdi bu Hazine garantisi örnekte teşkil eder. Yarın kontratımızı yenilemek istediğimizde Rusya’da çıkar ‘Hazine garantisi isterim’ der. Hazine garantisi ‘Kamu şirketi borcu ödeyemezse ben devlet olarak bunu karşılayacağım’ demektir" dedi.
“BOTAŞ’IN BÜYÜK BİR FİNANSAL KRİZ İÇİNDE OLDUĞUNU GÖSTERİYOR”
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın ise, BOTAŞ’ın LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) alımı için DeutscheBank’dan 929 milyon dolar tutarında Hazine garantili kredi almasının hem Türkiye’nin hem de kurumun finansal sıkıntı içinde olduğunun göstergesi olduğunu belirtti. Akın “BOTAŞ daha önce Merkez Bankası’ndan döviz alarak spot piyasadan LNG alırken, şimdi yurt dışından hazine garantili kredi almak zorunda kaldı. Bu durum hem ülkemizin hem de BOTAŞ’ın büyük bir finansal kriz içinde olduğunu gösteriyor” dedi.
HATALI KARARLAR FİYATLARI KATLADI
Akın, iktidarın 2020 yılında doğal gaz fiyatlarında yaşanan gerilemenin ardından uzun vadeli boru hattı anlaşmalarını yenilemek yerine spot piyasadan LNG alımına yönelmesinin bugün Türkiye’de doğal gazın çok daha maliyetli olmasına neden olduğunu kaydetti. Hem 2018 hem de 2019 yıllarında spot piyasadan alınan LNG’nin toplam doğal gaz ithalatındaki oranı yüzde 10 iken, 2020 yılında bu oran yüzde 19’a çıktığına dikkat çeken Akın, bu hatalı karar ile hem konut hem sanayide doğal gaz fiyatlarının rekor oranda arttığını söyledi.
“BOTAŞ’IN YURT DIŞINDA KREDİ ALMAK ZORUNDA KALMASI ADETA İFLAS ETTİRİLDİĞİNİN GÖSTERGESİDİR”
Akın, şu açıklamayı yaptı:
“BOTAŞ bugüne kadar aldığı yurt dışı kredileri yalnızca yeraltı depolama tesisleri gibi projelerin finansmanı için kullanılmıştır. Şimdi BOTAŞ’ın LNG alımı için Deutsche Bank’tan 929 milyon dolar tutarında kredi alması büyük bir açmaz içinde olduğunu göstermektedir. 2021 yılında spot piyasadan yaklaşık 7 milyar metreküp LNG alınırken; bu tutarın 2022 yılında 9 milyar metreküpe çıkması beklenmektedir. BOTAŞ’ın üç yıl vadeyle yurt dışından aldığı 929 milyon dolar ile Türkiye’nin yaklaşık 9 milyar metreküp olan LNG ihtiyacının yalnızca 1 milyar metreküpü karşılanacaktır.
Başka bir deyişle yurt dışı kredi ise ile Türkiye’nin bir yılda spot piyasadan aldığı LNG’nin yalnızca 10’da biri temin edilebilecek. İktidarın yanlış ve plansız politikalarının bedelini vatandaşlarımız hem pahalı faturalarla hem de arz güvenliği sıkıntılarıyla ödemektedir. Şubat 2022’de yeraltı depolarının boş olması ve plansızlık nedeniyle sanayiye doğal gaz akışının sağlanamadığı ve üretimin durduğu dikkate alındığında BOTAŞ’ın önemi bir kez daha anlaşılmaktadır. Ancak her yıl zarar etmeye başlayan BOTAŞ’ın şimdi de doğal gaz alımı için yurt dışında kredi almak zorunda kalması kamu kurumunun adeta iflas ettirildiğinin göstergesidir.”
