Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Yukarı Karabağ sorununun çözüm süreci kapsamında İsviçre'nin Bern kentinde bir araya geldi.
İsviçre Dışişleri Bakanı Didier Burkhalter'in evsahipliğinde, Aliyev ve Sarkisyan, iki ülke arasındaki çatışmaların sona erdirilmesi ve Yukarı Karabağ sorununun çözümü için masaya oturdu.
Karabağ'da çözüm ışığı
Liderler görüşmenin ardından açıklama yapmazken Burkhalter, yazılı açıklamasında, Yukarı Karabağ sorununun ancak kapsamlı bir müzakere süreci ile çözülebileceğini ifade etti.
Silah sesleri dinmiyor
İki lider, en son geçen yılın ekim ayında Paris'te, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'ın girişimiyle bir araya gelmişti. Uluslararası kuruluşların çabalarına rağmen, 1991-1993 yıllarında Ermenilerin Yukarı Karabağ ve çevresindeki illeri işgaliyle başlayan sorun çözülemedi. 1994'te imzalanan ateşkes anlaşmasından sonra da bölgede silah sesleri susmazken, Yukarı Karabağ sorunu çözümsüzlüğünü koruyor.
Barış sürecinin başlaması için önce Ermenistan ordusunun işgal altında tuttuğu tüm bölgelerden çekilmesini şart koşan Azerbaycan, Yukarı Karabağ'a yüksek statülü özerklik vadediyor.
Azerbaycan eşit vatandaşlık öneriyor
Azerbaycan, Ermenistan ordusunun Yukarı Karabağ ve çevresindeki illerden çekilmesi halinde, buraların altyapısını yeniden kurmayı, orada yaşayan Ermenilere eşit vatandaşlık hakları vermeyi ve Ermenilerin can güvenliğini sağlamayı taahhüt ediyor.
Ermenilerin statü şartı
Uluslararası arenada Yukarı Karabağ'ı "bağımsız bir Ermeni devleti" olarak tanıtmaya çalışan fakat bu yapıyı kendisi de resmen tanımayan Ermenistan ise orduları geri çekmek için önce Yukarı Karabağ'ın statüsünün belirlenmesi şartını öne sürüyor. Ermenistan, Yukarı Karabağ'da oluşturulan sözde yönetimin de müzakerelere katılmasını istiyor.
Yukarı Karabağ sorunu, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Ermenilerin bu bölgelerde hak iddia etmesiyle başladı. Ermeni güçleri 1991'de başlattıkları saldırılarla Hankendi'ni, 1992'de Hocalı ve Şuşa'yı işgal etti. Daha sonra Laçın, Hocavend, Kelbecer ve Ağdere'yi de ele geçiren Ermeniler, 1993'te Ağdam'a girdi. Bunu Cebrayıl, Fuzuli, Gubadlı ve Zengilan illerinin işgali izledi.
İki taraftan da can kaybı oldu
Azerbaycan topraklarının yüzde 20'si işgal edilirken, 1 milyona yakın insan da yaşadığı toprakları terk etmek zorunda kaldı. Tarafların, 4-5 Mayıs 1994'te, Bişkek'te imzaladığı ateşkes anlaşması kağıt üzerinde kalırken cephe hattında yaşanan çatışmalarda iki taraftan da can kayıpları oldu.
Sorunu çözüm bulması için oluşturulan AGİT Minsk Grubu'nun girişimlerinden ve iki ülke liderlerinin bugüne kadar yaptıkları görüşmelerden sonuç alınamadı.
BERN/AA
