Çin’in ‘Herhangi bir müdahaleyi savaş sebebi sayarız dediği Tayvan’ın ABD’den talep ettiği 2 milyar dolarlık silah listesi, Pekin’i öfkelendirdi. Kongre’de bekleyen talebin onaylanmamasını isteyen Pekin “ABD’den bu hamlenin yüksek zarar verici kapasitesini anlamasını istiyoruz” mesajı yayımladı.
Dünyanın iki en büyük ekonomisi arasında ticaret savaşında gerilimin arttığı bir dönemde ABD’nin Çin’in tepkisine yol açacak bir adımın daha hazırlığında olduğu iddia edildi. Reuters haber ajansının haberine göre, ABD Tayvan’a 2 milyar dolar değerinde silah satmayı planlıyor. Ajansın silah satışı konusundaki müzakerelerle ilgili bilgi sahibi olan ve adını vermeyen dört kaynağa dayandırdığı haberine göre, teklif edilen satışla ilgili gayriresmi bildirim Kongre’ye gönderildi. Reuters’a konuşan dört kaynaktan üçü, olası satışın 2 milyar dolar değerinde 108 adet General Dynamics Corp tarafından üretilen M1A2 Abrams model tank ve tanksavar mühimmatı kapsadığını belirtiyor.
Tayvan’dan gün içinde yapılan açıklamada ise ABD’den tank, anti tank silahı ve alçak irtifa hava savunma sistemi sipariş ettiği bildirilmişti. Yüzden fazla M1A2 Abrams tank, bin 240 TOW ve 409 Javelin anti tank füzesi ile 250 Stinger alçak irtifa savunma ünitesi olarak detaylandırılan silahların satın alımı için gerekli talep mektubunun Washington yönetimine iletildiği kaydedilmişti.
Amerika, Çin’in üzerinde hak iddia ettiği ve adayı kendi kontrolu altına almak amacıyla güç kullanımını da hiçbir zaman seçenek dışı bırakmadığı Tayvan’a silah tedarik eden tek ülke.
Çin ve Amerika arasındaki ilişkiler karşılıklı gümrük vergileriyle baş gösteren ve hala çözüme kavuşmamış olan ticaret savaşı dışında, Asya’da özellikle Güney Çin Denizi’nde taraflar arasında yaşanan güç gösterileriyle de gergin.
Çin son dönemde Trump yönetiminin Tayvan’ı Çin’den ayıran Tayvan Boğazı’nda ABD donanmasına ait gemilerin bulunması dahil olmak üzere Tayvan’a desteği arttırma çabasından rahatsız.
Asya kıtasının en önemli savunma zirvesi olarak adlandırılan ve Singapur’da yapılan Shangri-La Dialogue toplantısında geçen haftasonunda konuşan Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe Amerika’yı Tayvan ve Güney Çin Denizi konusunda yaşanan güvenlik itilaflarına müdahale etmemesi konusunda uyarmıştı. Resmi general üniformasıyla zirvede konuşan Çin Savunma Bakanı Tayvan ile ilişkilere herhangi bir tarafın müdahale etmeye çalışması halinde Çin’in sonuna kadar savaşacağını söylemiş“Tayvan’ı Çin’den ayırmaya cüret eden olursa, Çin ordusunun ne pahasına olursa olsun savaşmaktan başka seçeneği olmaz. ABD bölünmez ise Çin de öyledir” ifadelerini kullanmıştı.
Resmi teklif mektubunun resmen açıklanmasının ardından Pekin’in tepkisi de gecikmedi. Çin, ABD’nin adaya silah satış eğiliminden “ciddi endişe duyduklarını” bildirdi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Gıng Şuang “Çin ABD’yi Tayvan’a silah satmayı ve ABD-Tayvan askeri ilişkilerini durdurmaya çağırıyor” dedi. Ülkesinin ABD’nin Tayvan’a silah satışına karşı tutumunun “tamamen tutarlı ve net olduğunu” dile getiren Gıng, “ABD’ye, Tayvan’a silah satma meselesinin yüksek hassasiyetini ve ciddi zarar verici yönünü tamamen anlama çağrısında bulunuyoruz” ifadelerini kullandı.
Çin’de 1949’da Mao Zıdong’un iktidara gelmesi üzerine bazı hükümet üyeleri, Tayvan’a giderek adada bağımsızlık ilan etmiş ve “milliyetçi Çin” olarak da adlandırdıkları Tayvan’ı kurmuşlardı. Ada üzerinde herhangi bir kontrolü bulunmayan Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesiyle Çin’i uluslararası toplumda sadece kendilerinin temsil ettiğini savunuyor ve Tayvan’ın bağımsızlık ilan etmesi halinde askeri güçle müdahale edebileceğini ifade ediyor.
