Türkiye'de Uber'in müdavimlerinden biriydim. Hizmetin durdurulmasına yurtdışında olmama rağmen çok üzülmüştüm. Zira durdurulan sadece bir uygulama değildi. Bu hamle ile inovasyonun en büyük sermaye olduğu dünyamızda projenin daha gelişmiş fonksiyon ve katma değer ile ardılı olacak yerli muadillerinin de önü kesiliyordu. Peki ne uğruna? Büyük bir rant lobisinin hatırı için...
Uber ülkemizde önce Uber XL hizmetini durdurdu. Merhum Çetin Altan'ın tabiriyle enseyi karartmayıp o tarihlerde iyi tarafından bakmaya çalıştığım bir köşe yazısını yine Karar gazetesinde kaleme aldım: Uber XL Öldü, Yaşasın Uber!
Uber XL yani vito marka araçlarla taksi hizmetlerini sonlandırsa da sarı taksileri kendi ekosistemine dahil edip, bir nevi yolcu ile taksiyi buluşturan, algoritmik bir seleksiyon ile kötü hizmeti elemeye imkân sağlayacaktı.
Söz konusu yazımdan bir miktar alıntı yaparak özetleyelim:
"Yurtdışında da Uber'i kullananlar bilirler; Türkiye'deki önceki uygulamanın aksine yurtdışında Uber XL gibi lüks vasıtalar değil, genellikle binek araçları kullanılıyor; dolayısıyla turistler için hem yadırgatıcı olmayacak; hem de Türkiye'de Uber hizmeti almaya devam edebilecekler.
Uber'e kayıtlı şöförler araçları üzerinden değil; şahsen kayıtlılar. Dolayısıyla şöför olarak bir araç sahibinin maaşlı çalışanı olan Uber şöförleri; Uber sisteminde biriktirdikleri itibarla, yani kalite puanlarıyla ticari taksilerde de tercih sebebi olacaklar. Biz son kullanıcılara düşen ise arzu ettiğimiz standartlarda şöförler ile muhatap olmak olacak. Hem böylece taksi piyasasında genellikle sosyal güvenceden yoksun olarak çalışmak zorunda olan şöförler; Uber sisteminde puanlarını yükselterek iş güçlerinin kiralanmasında pazarlık payına, yani koza sahip olabilecekler. Uber'de yüksek puana sahip şöför belki de daha iyi bir yevmiyeye sahip olacak; sosyal güvenceyi şart koşabilecek."
"... Uber gibi uluslararası alanda başarısını kanıtlamış; uluslararası ölçekte deneyim biriktirmiş bir oyuncunun sahaya inerek, piyasayı düzenlemesi gerekiyordu. Bugüne kadar kriminalize edildiği için bu boyutlarını çok fazla tartışamadık. "
Elhak bugün de doğru.
Taksi Durakları taksi ulaşımında önemli bir "duraktı". Özellikle de 90'lar boyunca taksi durakları kendi kültürlerini ve üsluplarını yaratmış, kötü olanları o günlerde neşvü nema bulan bir nevi çağdaş ahilik kültürüyle elemeye çalışmışlardı. Taksi duraklarına telefon açıp taksi çağırır -bugün de kısmen geçerli-, şikayetlerinizi yine bu hatta yapar, durağın başkanı/yetkilisi durağın adını lekelememek uğruna gerekli tedbir en hızlı biçimde alırdı. Durağın anlayışıyla uyuşmayan taksicinin ahiliğin meşhur müeyyidesinde olduğu gibi pabucu dama atılmasa da araç ya da şöför durak dışına "atılırdı"
Bugün de neden Uber teknolojiyi en üst düzeyde kullanan, dünyanın en büyük şehirlerinde biriktirdiği tecrübeyle şehrimizde hizmet veren dijital bir taksi durağı olmasın?
Uber teknolojisini kullanarak taksi çağırdığınızda yalnızca size en yakın araç değil, aynı zamanda müşterilerinden en yüksek puanı almış sürücüler yönlendiriliyor. Sadece şöförler değil bu sistemde yolcular da puanlanıyor. Dolayısıyla taksi emekçilerinin de haklı olarak isyan ettiği nobran yolcu terörü de böylece frenlenmiş oluyor.
Şehiriçi taksi ulaşımında arzu ettiğimiz seviyeye rant lobilerinin keyiflerinin gelmesini bekleyerek ulaşamayacağımız kesinleşti.
Yolcu geri bildirimleri ve algoritmik seçilim ile kötülerin elendiği kaliteli bir hizmete ulaşabilmek için yapmamız gereken basit: bu teknolojileri daha fazla kullanmak.
